From Wikipedia, the free encyclopedia
Зүрхэнэй дутагдал (ᠵᠢᠷᠦᠬᠡᠨ ᠦ ᠳᠤᠲᠠᠭᠳᠠᠯ), заримдаа шуһаар дүүргэн зүрхэнэй дутагдал, зүрхэн бэе махабадай хэрэгсээ түлөөхи хангалтатай хэмжээнэй шуһанай урасхалые дэмжэхын тула хөөжэ шадахагүй байхада болоно.[1][2][3] Гол түлэб амисхал тээрэхэ, ядарха эсэхэ ба хүл хабдаха шэнжэ тэмдэгүүд ба симптомууд элирнэ.[4] Бэеын дадхаалгые хэхэдэ, хэбтэхэдэ амисхалай тээрэлгэ муудаад, һүнидэ нойрһоо һэреэжэ болоно.[4] Мүн хизаарлагдаһан бэеын дадхаалгые хэхэ шадабари юрын шэнжэ тэмдэг юм байна.[5] Зүрхэнэй дутагдалай шалтагаанаар юрэдөө сээжээр үбдэнэгүй (тэрэшэлэн стенокарди болоногүй).[6]
Үбшэнүүдэй уласхоорондын бүлэглэһэн xубаарилга (МКБ-10; ICD-10) | ||
---|---|---|
I11.0- | Зүрхэнэй дутагдалтай гипертензиин зүрхэнэй үбшэн | |
I13.0- | Зүрхэнэй дутагдалтай гипертензиин зүрхэнэй ба бөөрын үбшэн | |
I50.0 | Шуһаар дүүргэн зүрхэнэй дутагдал | |
I50.1 | Зүүн хобдолой дутагдал | |
I50.9 | Зүрхэнэй дутагдал, тодорхойлһонгүй | |
ICD-10 онлайн (2019 оной ДБЭЭЗ-ын хубилбари) |
Зүрхэнэй дутагдалай юрэдын ушар шалтагаан дунда титим һудаһанай үбшэн (коронарна дутагдал) болон урдахи миокардын инфаркт, үндэр шуһанай даралта, тосхуурай фибрилляци, зүрхэнэй хабхалгын үбшэн, архиие хэтэргэхэ, халдабари болон үлэ мэдэгдэхэ ушар шалтагаанай кардиомиопати байна.[4][7] Эдэнь зүрхэнэй үйлэ бүтэсые гү, али ажаллалгые хубилгаха дээрэһээ зүрхэнэй дутагдал ушаруулна.[4] Зүүн хобдол агшаха гү, али зүрхэн буураха шадабари гэмтэһэниие хамаарбал, зүрхэнэй дутагдалай хоёр үндэһэн түрэлнүүдые илгана: зүүн хобдолой дисфункци ушарһан зүрхэнэй дутагдал болон хэбэй шахалтын фракцитай зүрхэнэй дутагдал.[4] Үбшэнэй хүндэрэл бэеын дадхаалгые хэхэ бэрхэшээлээр зэргэлэгдэнэ.[8] Зүрхэнэй дутагдал миокардын инфаркттай (зүрхэнэй балсангай хэһэг үхэхэдэ) гү, али зүрхэнэй зогсолтотой (шуһанай эрьелтэ зогсоходо) нэгэн зүйл бэшэ.[9][10] Адли шэнжэ тэмдэгтэй үбшэнүүдтэ өөхэлгэ, бөөрын дутагдал, эльгэнэй бэрхэшээлнүүд, анеми болон бамбай булшархайн үбшэн.[8]
Шэнжэ тэмдэгэй түүхэ ба бэеын үзэлгэ болон эхокардиограммаар (ЭхоКГ) баталгын баазада диагноз табина.[11] Үндэһэн шалтагааниие таахын тула шуһанай шэнжэлгэ, ЭКГ, сээжын радиографи хэрэгтэй байха магадгүй.[11] Хүндэлэл ба үбшэнэй шалтагааниие хамааран эмнэнэ.[11] Архаг тогтоборитой дунда зэргын зүрхэнэй дутагдалтай үбшэтэдтэ тамхи татахаяа болихо,[12] бэеын дадхаалга,[13] ба хоол хубилгаха, тэрэшэлэн эм уухаһаа бүридэнэ.[12] Зүүн хобдолой дисфункци ушарһан зүрхэнэй дутагдалаар үбшэтэдтэ, ангиотензиниие хубиргагша ферментын ингибитор гү, али ангиотензинай рецепторые хориглогшо, бета хориглогшотой хамта эмнэлгые зүблэжэ байна.[11] Хүндэ үбшэтэдтэ, альдостероны антагонист гү, али нитраттай гидралазин хэрэглэжэ болохо юм.[11] Шээһэн хөөхэ эм шэнгэн һаатуулхые уридшалан һэргылхэдэ туһатай юм.[12] Шалтагаан хамаараад, заримдаа кардиостимулятор (хэм үүсгэгшэ) гү, али һуулгаха зүрхэнэй дефибриллятор адли һуулгаһан түхеэрэмжые һанал болгожо болоно.[11] Зарим дунда ба хүндэ зэргын тохёолдолдо зүрхые дахин синхронизацилгын терапи (СРТ, ресинхронизировалха терапи)[14] гү, али зүрхэнэй агшалтын модуляци (МСС) ашагтай байна.[15] Бусад бүхы арга хэмжээнүүд үрэ дүнгүй бол, хобдолдо туһалха түхөөрэмжэ гү, али зүрхые шэлжүүлэн һуулгаха арга зүблэжэ болоно.[12]
Зүрхэнэй дутагдал хадаа тарааһан, үнэтэй болон аминда аюултай үбшэн юм.[7] Хүгжөөһэн оронуудта наһаа хүсэһэн хүнүүдэй 2 % шахуу зүрхэнэй дутагдалтай байгаад, 65-һаа дээшэ наһатайшуулда 6-10 % үбшэтэй.[7][16] Диагноз табиһанай нэгэ жэлэй һүүлдэ үхэлэй аюул 35 % байха аад, һүүлдэнь жэл бүри 10 % доорохи хүрэтэр буурана.[4] Зүрхэнэй дутагдал эртын үеһөө мэдэгдэжэ байгаад, МЭҮ 1550 он тухай бэшэгдэһэн Эберсын папирус соо энэнь тухай тайлбарилна.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.