From Wikipedia, the free encyclopedia
Вьентьян (лаос. ວຽງຈັນ [ʋíəŋ tɕàn] — Виангтян[1]) — Лаосой ниислэл (1563 онһоо хойшо[2]) ба эгээн томо хото юм. Меконг мүрэнэй эрье дээрэ Таиландтай хилын хажууда байрладаг гүрэнэйнгөө эгээн томо хото мүн. Ажаһуугшадай тоо (үнэлгэ, 2012) — 797 130 хүн[3].
| Вьентьян хото | |
|---|---|
| — хото — | |
 |
|
 |
|
| Улас орон |  Лаос |
| Можо | Вьентьян можо |
| Газар нютаг | 3 920 км² |
| Хүн зон | 1 003 742 хүн (2015) |
| Телефоной_код | +856 |
2009 оной 12 һарада Вьентьянда 25-дугаар Зүүн-Урда Азиин наадан болоо.
«Пхра Лак Пхра Лам» гэһэн Лаосой үльгэрэй ёһоор, Тхаттарадтхой хунтайжа Муонг Интхапатха Маха Накхоне хаанта уласые орхин хаанай шэрээгээ дүү хүбүүндэ үгэһэн һүүлдэ Вьентьяниие байгуулба. Анхандаа Тхаттарадтха Меконгын баруун эрьедэ Маха Тхани Си Фан Фао гэһэн хотые байгуулаа; мүнөөдэр эндэ Тайландын Удонтхани гэһэн хото байрлана. Хэрбээ нэгэнтэ долоон толгойтой луу мүрэнэй зүүн эрье дээрэ шэнэ хотые байгуулха зүбшөөл үгэбэ. Хунтайжа энэ хотые Чантхабули Си Саттакханахуд гэжэ нэрлэбэ.
Анхандаа Вьентьян Пха Тхатлуангай һэлгэгдэһэн индуис дасангай хажуугаархи һуурин байгаа гэжэ түүхэшэд тоолодог. XI ба XII зуун жэлдэ лаосшууд ба тайцууд Урда Хитадһаа Зүүн-Урда Ази руу нүүжэ, кхмернүүдые алан түрибэ.
1354 ондо Фа Нгум Лансанг уласые байгуулаад, Вьентьяниие шухала засаг захиргаанай түб болгобо. Сеттатират хаан Бирмын добтолгын аюулда ороһон ушар, 1563 ондо Вьентьян Лансангай ниислэл болгобо[4]. 1707 ондо Лансангай мүхэһэнэй һүүлдэ Вьентьян Вьентьян уласай ниислэл болобо. 1779 ондо Вьентьян Сиамай эзэлэгдэжэ харьяатан болоо.
1827 ондо Анувонг хаанай урагшагүй эсэргүүсэн бодолгын һүүлдэ сиамай арми Вьентьяниие тонон галдаба. XIX зуунай һүүлдэ францишууд ерэхэдэ Вьентьян хүнгүй болоод ойдо хушагдаба. 1893 ондо Франциин ноёрхол байгуулагдаба. 1899 ондо Вьентьян Франциин Лаос хамгаалалтан уласай ниислэл болобо. Францишууд хото болон Пха Тхатлуанг мэтэ Буддын шажанай дасангуудые дахин һайжаруулаад, олон колониальна байшангуудые баринхай.
Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үедэ богино эсэргүүсэлэй дараа хото Сако Масанориин ударидаһан японой армиин эзэлдэгдэбэ[5]. 1945 оной 4 һарын 24-дэ хото «сүлөөлэгдэһэн»[6]. 1949 онһоо хойшо Вьентьян бэе даанги Лаос хаанта уласай ниислэл болонхой.
Гүрэнэй засагай газар ба Патет Лао хоорондо болоһон Лаосой эрхэтэнэй дайнай үедэ (1960—1973), Вьентьян хэдэн дахин гарһаа гар дамжаба[6]. 1975 оной 12 һарын 2-до Патет Лао коммунис хүдэлөөн Вьентьяниие эзэлжэ Бүэгдэ Найрамдаха Арадшалһан Лаос Арад Уласые тунхаглан Лаосто эрхэтэнэй дайные дууһаба.
| Вьентьянай сагай уларил | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
7.5
28.4
16.4
|
13.0
30.3
18.5
|
33.7
33.0
21.5
|
84.9
34.3
23.8
|
245.8
33.0
24.6
|
279.8
31.9
24.9
|
272.3
31.3
24.7
|
334.6
30.8
24.6
|
297.3
30.9
24.1
|
78.0
30.8
22.9
|
11.1
29.8
19.3
|
2.5
28.1
16.7
|
| °C̈-ай температура • Шииг нойтон Һорболжо: WMO[7] | |||||||||||
Вьентьянда баһа мечеть сүмэ, хэдэн церковьнууд байна.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
