Bitka kod Galipolja

Bitka kod Galipolja (turski: Çanakkale Savaşı), poznata kao Bitka kod Čanakkalea ili Kampanja kod Galipolja jest vojna kampanja koja se desila se na turskom poluostrvu Galipolje, tokom Prvog svjetskog rata, u periodu između 25. aprila 1915. i 9. januara 1916. Mjesto održavanja bitke bilo je veoma važno poluostrvu u sastavu tadašnjeg Osmanskog Carstva a osiguravalo je kontrolu nad pomorskim putem ka Ruskom Carstvo, jednom od saveznika u Prvom svjetskom ratu. Sa namjerom da ga stave pod svoju kontrolu, ruski saveznici, ujedinjene snage Britanskog Carstva i Francuske pokreću amfibijsku operaciju na poluostrvo sa ciljem napredovanja a potom i zauzimanja tadašnjeg turskog glavnog grada Carigrada (današnjeg Istanbula).^[1] Pomorski napad je odbijen a poslije osam mjeseci borbi i ogromnih žrtava na obe strane, invazivne snage su povučene u Egipat.

Bitka kod Galipolja
Prvi svjetski rat
Datum	25. april 1915 – 9. januar 1916.
Lokacija	Galipolje, Turska
Ishod	Pobjeda Osmanskog Carstva
Sukobljene strane
Ujedinjeno Kraljevstvo Australija Britanska Indija Newfoundland Novi Zeland Francuska Osmansko Carstvo Njemačka Austro-Ugarska
Komandanti
Sir Ian Hamilton Lord Kitchener John de Robeck Otto Liman von Sanders Mustafa Kemal Esat Paşa
Vojne jedinice
16 divizija 15 divizija
Žrtve
220.000 (59%) 251.000 (60%)

Karta Galipolja

Pokušaj je bio neuspješan i u cijeloj bici poginulo je, kako se procjenjuje, oko 131.000 vojnika, dok ih je ranjeno 262.000.

Kampanja je bila jedina velika osmanlijska pobjeda u ratu. U Turskoj se bitka smatra presudnim momentom u historiji nacije, kao događajem u konačnoj odbrani onoga što je od ogromnog carstva ostalo u momentu kada je bilo izloženo višestrukim napadima saveznika. Pobjeda na Galipolju je utrla put turskom ratu za nezavisnost, konačnom razbijanju teritorijalnih aspiracija susjednih država i proglašenju Republike Turske, osam godina kasnije, sa Mustafom Kemalom kao predsjednikom.

U turskim izvorima ova se bitka zove Çanakkale Savaşları (Bitka kod Çanakkalea, prema gradu Çanakkaleu na južnoj, azijskoj strani Dardanela), dok se u američkim izvorima zove Dardanelles Campaign. U Francuskoj, Australiji i na Novom Zelandu bitka se jednostavno zove Gallipoli.

Literatura

• Niyazi Özdemir, Mehmed (1998). Çanakkale Mahşeri [Bitka za Çanakkale] (jezik: turski). ISBN 978-9754372762. Pristupljeno 21. 3. 2017.