Bespilotna letjelica

Bespilotna letjelica (eng. unmanned aerial vehicle – UAV) je letjelica bez posade, koja se može nadzirati na daljinu ili letjeti samostalno upotrebom unaprijed programiranog plana leta ili pomoću složenih autonomnih dinamičkih sistema. Bespilotne letjelica se često koriste u vojne svrhe za izviđanje i napad na ciljeve kao i za civilnu upotrebu, kao što su vatrogasni zadaci, policijsko praćenje ili istraživanje terena. Od Drugog svjetskog rata do danas svakodnevno su u upotrebi u različitim dijelovima svijeta i na različitim zadacima.^[1]

Bespilotna letjelica MQ-9 Reaper

DJI Phantom

AltiGator civilni dron

Lansiranje bespilotne letjelice

Historija

Upotreba bespilotnih letjelica može se pratiti unazad do vremena prije Drugog svjetskog rata. Prvi pokušaji sa letjelicama bez posade izvedeni su 1917. godine u vidu eksperimenata sa radio upravljanjem. Prve letjelice ovog tipa korištene su kao leteće mete u obuci posada protivavionske artiljerije. Tokom Drugog svjetskog rata bilo je pokušaja da se bespilotne platforme upotrijebe u borbi, ali je tehnologija proizvodnje bespilotnih letjelica evoluirala u pravcu proizvodnje vođenih raketa. U godinama koje su slijedile dolazi do naglog tehnološkog razvoja, letjelice koje su se pretežno koristile kao vježbovna sredstva adaptirane su za izvođenje izviđačkih misija.

U periodu zahlađenja odnosa između Istoka i Zapada potreba za bespilotnim platformama raste, posebno poslije obaranja špijunske letjelice U2 nad teritorijom tadašnjeg SSSR-a. Prva masovna upotreba ovih sredstava desila se tokom rata u Vijetnamu, kada su bespilotne letjelice izvršile na hiljade špijunskih misija koje su bile rizične za avione sa posadom. Napredak tehnologija u domenu elektronike naročito razvoj mikroprocesora doveo je do nagle ekspanzije bespilotnih letjelica. Implementacija savremenih opto-elektronskih sistema, navigacionih i komunikacionih sistema omogućila je praktično neograničenu primjenu bespilotnih letjelica.

Proizvođači

Glavni proizvođači bespilotnih letjelica za vojsku su Northrop Grumman, Lockheed Martin i Boeing kao i manje firme: General Atomics, Sikorsky i AAI. Ne-američki proizvođači su EADS, Dassault Aviation, TAI, IAI, Saab i BAE Systems.

Manji proizvođači bespilotnih letjelica su:

• Alpi Aviation
• Denel
• Diamond Aircraft
• Finmeccanica
• Hellenic Aerospace Industry
• EMT
• Jakowlew
• Kamow
• microdrones
• Schiebel Elektronische Geräte
• Swiss UAV
• Vestel

Također pogledati

• Lutajuća municija

Reference

1. "Bespilotne letjelice". hrcak.srce.hr. Pristupljeno 25. 9. 2017.

Vanjski linkovi

• UVS International Arhivirano 25. 9. 2017. na Wayback Machine

• Dronovi - Revolucija na nebu (Televizija Zvijezda - Zvanični kanal)
• „Lansirno sečivo - dronovi liliputanci“. str. 6, magazin „Odbrana“, Arsenal br. 86, Nikola Ostojić , 1. mart 2014.
• „Neprevaziđeno zujanje – godina dronova“. str. 19, magazin „Odbrana“, Arsenal br. 88, Nikola Ostojić , 15. april 2014.