Begler-beg

Begler-beg (turski: beylerbeyi = "beg begova") titula je u Osmanskom Carstvu koju je nosio namjesnik ejaleta, pašaluka, odnosno beglerbegluka, što označava pokrajinu. Početkom vladavine Murata I (1362–1389), kada se država Osmanlija proširila na Balkansko poluostrvo, stvorena je prva veća vojnoupravna zajednica – beglerbegluk ili ejalet Rumelija. Za vrijeme Bajazita I (1389–1402) u azijskom dijelu Carstva osnovan je beglerbegluk Anadolija. Daljnjim širenjem države obrazovan je niz beglerbegluka. Oko 1600. bilo ih je 22, a krajem 17. stoljeća više od 40 u Aziji, Evropi i Africi.

Na čelu beglerbegluka bio je begler-beg ili namjesnik u rangu paše s dva ili tri konjska repa, pa odatle potječe naziv paša za njega, a za beglerbegluk pašaluk. Begler-bega je postavljala i smjenjivala centralna vlast. Zapovijedao je vojskom, prije svega spahijama, koja je držana na njegovoj teritoriji. Osim toga, u miru i u ratu izdržavao je kontingent vojnika. U vojnoupravnom pogledu bili su mu podređeni sandžak-bezi, koji su bili obavezni da mu na poziv dovedu vojsku sandžaka (okruga). Begler-begov zamjenik zvao se ćehaja, a pomoćnici munla (vrhovni sudija), reis-efendi (kancelar) i defterdar (šef finansija). Za rješavanje važnijih pitanja sazivao je divan (vijeće). Bosanski beglerbegluk osnovan je u septembru 1580. Zemlje s prostora bivše Jugoslavije potpadale su pod Rumelijski, Budimski, Temišvarski, Bosanski, Egerski i Kaniški beglerbegluk. Pogranični beglerbegluci (Budimski, Temišvarski i Bosanski) imali su veće vojne kompetencije. Poslije reformi Mahmuda II begler-beg se nazivao valija, a beglerbegluk vilajet.

Također pogledajte

• Beg