Bazno tijelo

Bazno tijelo – češće kao tuđice bazalno tijelo, bazalna granula, kinetosom ili stari citološki naziv blefaroplast – je proteinska struktura koja je nađena u bazi eukariotskih undulipodija (cilija ili bičeva). Sastavljeno je od centriole I nekoliko dodatnih proteinskih struktura, a, u suštini, je modificirana centriola.^[1] Ovo tijelo služi kao jezgro mjesta za rast mikrotubulske aksoneme. Centriole, od kojih su izvedena bazna tijela, djeluju kao lokacija za kačenje protein, koji zauzvrat usidre mikrotubule, a poznati su kao centar organizacije mikrotubule (MTOC). Ove mikrotubule daju strukturu i olakšavaju kretanje vezikula i organela kod mnogih eukariota.^[2][3][4]

Prikaz eukariotskog biča<be>1 – aksonema,
2 – ćelijska membrana,
3 – IFT (Međuflagelumski transport),
4 – Bazno tijelo,
5 –Poprečni presjek biča,
6 – Tripleti mikrotubula baznog tijela

Uzdužni presjek u području biča Chlamydomonas reinhardtii.
U vrhu ćelije je bazno tijelo koje je korijensko mjesto kačenja biča.
Bazna tijela potiču iz centriola i imaju sličnu potkonstrukciju kao i one, sa devet perifernih trojki mikrotubula
(vidi strukturu na dnu centra slike).

Struktura

Cilije i bazna tijela se formiraju tokom mirovanja ili u fazi G1 ćelijskog ciklusaciklusa. Prije nego ćelija uđe G1 fazu, tj. prije e formiranja cilije, majka centriola služi kao komponenta centrosoma. Kod ćelija koje su predodređene da imaju samo jednu primarnu ciliju, bazno tijelo majke centriole se diferencira nakon stupanja u G1 ili mirovanje. Stoga je bazno tijelo u takvim ćelijijama je izvedeno iz centriole. Bazno tijelo se razlikuje od majke centriole u najmanje dva aspekta. Prvo, bazna tijela imaju bazna stopala, koja su usidrena u citoplazmi mikrotubula i neophodna su za usklađivanje polarizacije cilije. Drugo, ona imaju oblik vjetrenjače tranzicijskih vlakana koja potiču iz dodataka majke centriole.^[5] Kod višetrepljastih ćelija, međutim, u mnogim slučajevima bazna tijela nisu građena od centriole ali se generiraju de novo, od posebne strukture proteina pod nazivom ‘’deuterostomi’’.^[6]

Funkcija

Tokom mirovanja ćelijskog ciklusa, bazna tijela organiziraju primarne cilije i borave na ćelijskom korteksu, u blizini plazma membrane. Na ulasku u ćelijski ciklus, cilijje se resorbiraju, a bazno tijelo migrira u jedro, gdje funkcionira kao organizator centrosom. Centriole, bazna tijela i cilija su važni za odvijanje mitoze, polarnost, diobu ćelija, transport proteina, signalizaciju, pokretljivost i osjetljivost (senzibilnost).^[7] Mutacije koje utiču na bazne organe su povezane s nekoliko bolesti čovjeka, prije svega Bardet-Biedl sindrom. Regulacija proizvodnje baznih tijela i prostorne orijentacije je u funkciji domena nukleotid-vezujućih proteina γ-tubulinaa.^[8] Biljke nemaju centriole, a samo niže, kao što su mahovine i paprati, sa pokretnim spermatozoidima imaju bičeve i bazna tijela.^[9]

Također pogledajte

• Bič
• Treplja