AZF1

Azoospermijski faktor (AZF) obuhvata jedan od nekoliko proteina ili njihovih gena, kodiranih iz regije AZF na ljudskom hromosomu Y.^[1] Delecije u ovoj regiji povezane su sa nemogućnošću proizvodnje sperme.^[2] Podregije u AZF-u su AZFa (ponekad AZF1), AZFb i AZFc (zajedno zvane AZF2). AZF mikrodelecije jedan su od glavnih uzroka muške neplodnosti, za azoospermiju (potpuno odsustvo sperme u ejakulatu^[3][4]) i ozbiljnu oligozoospermiju (manje od 5 miliona spermatozoida u ejakulatu.^[5][6] AZF je termin koji koristi HUGOov Odbor za gensku nomenklaturu.

Azoospermijski faktor 1
Identifikatori
Simbol	AZF1
Alt. simboli	AZF
NCBI gen	560
HGNC	908
Ostali podaci
Lokus	Hrom. Y q11

Od 15% parova koji su pogođeni neplodnošću, 50% tih slučajeva posljedica je nedostataka kodmuškog partnera. Oko 15-30% slučajeva neplodnosti muškarca može se povezati s genetičkim abnormalnostima . Jedna od najčešćih identificiranih genetičkih abnormalnosti kod neplodnosti muškog faktora su mikrodelecije na dugom kraku Y hromosoma (Yq), posebno u regiji poznatoj kao regija azoospermičnog faktora (AZF).

U određenim okolnostima muškarci s AZF mutacijama mogu se obratiti potpomognutim reproduktivnim tehnologijama (ART), poput intracitoplazmatske injekcije sperme (ICSI), kako bi im se pomoglo da prevladaju neoptimalni kvalitet sperme. Međutim, sve je važnije da se pretražuju Yq mikrodelecije zbog sve većeg broja dokaza da AZF mikrodelecije imaju mogućnost vertikalnog prijenosa na muško potomstvo. Minor et al. pokazali su da se mutacija AZFc vertikalno prenosila kroz tri generacije, preko očeva koji su dobijali reproduktivnu pomoć putem ICSIAZF.^[7]

AZF1

Gen AZF1 (azoospermijski faktor 1 ) vjerovatno je smješten u euhromatinskom dijelu dugog kraka, na poziciji Yq11.23. AZF1, dužine 792 kb i distalno do centromere Y hromosom.^[8] Geni AZF1 su uključeni u spermatogenezu u sjemenicima.

AZFa

Uobičajene fenotipske manifestacije delecija u ovoj regiji su azoospermija i sindrom samih Sertolijevih ćelija. Muškarci s potpunom delecijom u regiji AZF-a nisu u stanju da proizvedu spermatozoide tes za ICSI. Postoji nekoliko gena kandidata u regiji AZF za koje je dokazano da uzrokuju neplodnost kod muškaraca: ubikvitin-specifična peptidaza 9, Y-vezana (USP9Y), DEAD-boksove hemikalije RNK, Box3, Y-vezani (DBY), sveprisutni transkribirani tetratrikopeptid koji sadrži ponavljanje, vezan za Y (UTY) i timozin beta 4, vezan za Y (TB4Y).

AZFb

Podregija AZFb nalazi se u srednjem regionu Yq11. Utvrđeno je da geni u ovom regionu podržavaju rast i zrelost sperme i kritični su za efikasno napredovanje spermatogeneze. Uobičajene fenotipske manifestacije delecija u ovoj regiji su spermatogeno sprečavanje i azoospermija.^[3][4] U AZFb regiji postoji više gena kandidata za joje je dokazano da uzrokuju neplodnost kod muškaraca: RNK-vezani motiv koji, Y-vezani protein (RBMY), sličan PTPN13, vezan za Y (PRY), otvoreni okvir čitanja hromosoma Y 15 (CYorf15), ribosomski, Y-vezani protein S4 (RPS4Y1), faktor inicijacije eukariotske translacije1A, Y-vezani (EIF1AY), lizin-demetilaza 5D (KDM5D), X-vezani prekursor kell antigena krvne grupe, Y-vezan (XKRY) i faktor transkripcije toplotnog šoka, Y-vezanu (HSFY).^[3][4][6]

AZFc

AZF1 geni uključeni su u procese spermatogeneza u sjemenicima.^[3][4] Delecije AZFc povezane su s drastičnim smanjenjem broja sperme, a postoje podgrupi muškaraca s AZFc mikrodelecijama koji bilježe progresivan pad broja spermatozoida. U AZFc regiji postoji više gena kandidata za koje je dokazano da uzrokuju neplodnost muškaraca: delecije u azoospermiji (DAZ), hromodomenskom proteinu, vezanom za Y (CDY) i osnovnom Y- vezanom proteinu 2 (BPY2) ^[4][6]

AZFc je jedna od genetički najdinamičnijih regija u ljudskom genomu, koja možda služi protiv genetičke degeneracije povezane sa nedostatkom partnerskog hromosoma tokom mejoze.^[9] Međutim, takva strategija dolazi sa štetnim efektima da neka preuređenja predstavljaju faktor rizika ili faktički uzročnik spermatogenih poremećaja.^[9]

Specifična djelimična delecija AZFc zvana delecija gr gr značajno je povezana sa muškom neplodnošću među kavkazoidima u Evropi i na otocima zapadnog Pacifika.^[10]

AZF2

Za prvobitno identificirane gena AZFb i AZFc smatralo se da su odvojene regije. Kasnije je utvrđeno da se preklapaju i sada se nazivaju AZF2.

AZF mutacije

Mutacije ili delecije u AZF genima povezane su sa nemogućnošću ili smanjenom sposobnošću stvaranja sperme. Mogu prouzrokovati azoospermiju (bez mjerljive razine sperme u sjemenu). Delecije u genu USP9Y, koji se nalazi unutar AZF1, obično su, ali ne uvijek, povezane sa nemogućnošću formiranja sperme.

Također pogledajte

• USP9Y
• SRY

Vanjski linkovi

• GeneReviews/NIH/NCBI/UW entry on Y Chromosome Infertility or Azoospermia

Reference

1. Repping S, Skaletsky H, Lange J, Silber S, Van Der Veen F, Oates RD, et al. (oktobar 2002). "Recombination between palindromes P5 and P1 on the human Y chromosome causes massive deletions and spermatogenic failure". American Journal of Human Genetics. 71 (4): 906–22. doi:10.1086/342928. PMC 419997. PMID 12297986.
2. Ioulianos A, Sismani C, Fourouclas N, Patroclou T, Sergiou C, Patsalis PC (juni 2002). "A nation-based population screening for azoospermia factor deletions in Greek-Cypriot patients with severe spermatogenic failure and normal fertile controls, using a specific study and experimental design". International Journal of Andrology. 25 (3): 153–8. doi:10.1046/j.1365-2605.2002.00340.x. PMID 12031043.
3. O'Flynn O'Brien KL, Varghese AC, Agarwal A (januar 2010). "The genetic causes of male factor infertility: a review". Fertility and Sterility. 93 (1): 1–12. doi:10.1016/j.fertnstert.2009.10.045. PMID 20103481.
4. Colaco S, Modi D (februar 2018). "Genetics of the human Y chromosome and its association with male infertility". Reproductive Biology and Endocrinology. 16 (1): 14. doi:10.1186/s12958-018-0330-5. PMC 5816366. PMID 29454353.
5. Nailwal M, Chauhan JB (2017). "Azoospermia Factor C Subregion of the Y Chromosome". Journal of Human Reproductive Sciences. 10 (4): 256–260. doi:10.4103/jhrs.JHRS_16_17. PMC 5799928. PMID 29430151.
6. Yu XW, Wei ZT, Jiang YT, Zhang SL (2015). "Y chromosome azoospermia factor region microdeletions and transmission characteristics in azoospermic and severe oligozoospermic patients". International Journal of Clinical and Experimental Medicine. 8 (9): 14634–46. PMC 4658835. PMID 26628946.
7. Komori S, Kato H, Kobayashi S, Koyama K, Isojima S (2002). "Transmission of Y chromosomal microdeletions from father to son through intracytoplasmic sperm injection". Journal of Human Genetics. 47 (9): 465–8. doi:10.1007/s100380200066. PMID 12202984.
8. Vogt PH (2005). "AZF deletions and Y chromosomal haplogroups: history and update based on sequence". Human Reproduction Update. 11 (4): 319–36. doi:10.1093/humupd/dmi017. PMID 15890785.
9. Navarro-Costa P, Gonçalves J, Plancha CE (mart 2010). "The AZFc region of the Y chromosome: at the crossroads between genetic diversity and male infertility". Human Reproduction Update. 16 (5): 525–42. doi:10.1093/humupd/dmq005. PMC 2918367. PMID 20304777.
10. Stouffs K, Lissens W, Tournaye H, Haentjens P (2010). "What about gr/gr deletions and male infertility? Systematic review and meta-analysis". Human Reproduction Update. 17 (2): 197–209. doi:10.1093/humupd/dmq046. PMID 20959348.