From Wikipedia, the free encyclopedia
Bazna ganglija, osnovna ganglija ili bazna jezgra sadrži više supkortikalnih jezgara raznovrsnog porijekla, u mozgu kičmenjaka, nalazi se na dnu telencephalona.[1][2][3][4]
| {{{Ime}}} | |
|---|---|
 Bazna ganglija označena gore desno | |
 Bazna ganglija na čeonom presjeku mozga | |
| Detalji | |
| Dio od | Cerebrum |
| Identifikatori | |
| MeSH | A08.186.211.730.885.105 |
| NeuroLex ID | Basal ganglia |
| Dorlands /Elsevier | n_11/12580456 |
| TA | A14.1.09.501 |
| FMA | 84013 |
| Anatomska terminologija | |
Jezgra baznih ganglija su snažno povezana sa moždanim korteksom, talamusom i moždanom, kao i nekoliko drugih područja mozga. Bazne ganglije imaju različite funkcije, uključujući: kontrolu voljnih motornih pokreta, proceduralno učenje, rutinska ponašanja ili "navike", kao što su bruksizam, pokreti očiju, spoznaje[5] i emocije.[6] Glavne komponente baznne ganglije – prema funkciji – su dorzalni strijatum (kaudalno jezgro i putamen), ventralni strijatum (nucleus accumbens i mirisni čvorovi), globus pallidus, ventralni pallidum, substantia nigra i suptalamsko jezgro.[7]
Važno je napomenuti, međutim, da se dorzalni striatum i globus pallidus mogu smatrati anatomski različitim od substantia nigra, nucleus accumbens i suptalamsko jezgra. Svaka od ovih komponenti ima složenu internu anatomski i neurohemijskih organizacije. Najveća komponenta, strijatum (dorzalni i ventralni), prima ulazne signale iz mnogih područja mozga izvan baznih ganglija, ali izlaz ima samo na ostale dijelove baznih ganglija. Pallidum prima ulaz iz striatuma, a šalje inhibitorni izlaz na veliki broj područja motornih veza. Substantia nigra je izvor strijatnog i ulaz neurotransmitera dopamina, koji ima važnu ulogu u funkciji baznih ganglija. Subthalamsko jezgr prima ulazne impulse uglavnom iz strijatuma kore velikog mozga, a projicira ih na globus pallidus.
Ppopularne današnje teorije impliciraju da bazn ganglija prvenstveno djeluju u izboru akcije; to jest, pomaže u određivanju odluke od nekoliko mogućih oblika izvršnih ponašanja u bilo kojem trenutku. U specifičnijem terminu, primarna funkcija bazne ganglije je vjerovatno da kontrolra i regulira rad motornih i premotornik područja moždane kore, tako da se voljni pokret mogu glatko izvesti.[8] Eksperimentalne studije pokazuju da bazna ganglija ima inhibitorni utjecaj na broj motornih sistema, i da je oslobađanje od ove inhibicije dozvoljava motor sistem da postanu aktivni. U "prebacivanje ponašanja", koje se odvija u okviru baznih ganglija pod utjecajem signala iz mnogih dijelova mozga, uključujući i prefrontalni korteks, koji ima ključnu ulogu u izvršnoj funkciji.[9]
Značaj ovih subkortikalnih jezgara za normalnu funkciju i ponašanje mozga naglašen je za brojna i raznovrsna neurološka stanja povezana sa disfunkcijom bazne ganglije, koje uključuju: poremećaje kontrole ponašanja, kao što su Touretteov sindrom, hemibalizam i opsesivno-kompulzivni poremećaj, distonija, ovisnosti i poremećaj pokreta, Od njih ih se najviše javlja u Parkinsonovoj bolesti, koja uključuje degeneraciju ćelija koje proizvode dopamin u substantia nigra pars compacta i Hungtinovoj bolesti, koja prije svega uključuje oštećenje strijatuma.
Smatra se da veliki broj visoko prijemčivih droga, uključujući i kokain, amfetamin i nikotin, djeluju uz povećanje efikasnosti ovog dopaminskog signala. Tu je i umiješanost hiperaktivnosti u VTA dopaminergičkim projekcijama u shizofreniji.[10]
U pogledu razvoja, ljudski nervni sistem se često klasificira prema tri isvorna mjehura iz kojih se razvija. Ova primarne vezikule u normalnom razvoju formiraju nervnu cijev ljudskih fetusa i na početku uključuju prosencephalon, mesencephalon i rhombencephalon, od rostralnog ka kaudalnom smjeru (od glave do repa). Kasnije u razvoju nervnog sistema svaka ova sekcija se pretvara u manje komponente. Tokom razvoja, ćelije koje migriraju tangencijalno da formira baznu gangliju su u režiji bočnih i medijalnih ganglijskih eminencija. Slijedeća tabela pokazuje razvojnu klasifikaciju i prati je na anatomskim strukturama pronađenim u baznoj gangliji.[5][7][11][12] Strukture koje su relevantne za baznu gangliju su boldirane.
| Primarna podjela nervne cijevi | Sekundarna potpodjela | Finalni segmenti kod odraslog čovjeka |
|---|---|---|
| Prosencephalon |
| |
| Mesencephalon |
|
|
| Rhombencephalon | ||
Bazna ganglija čini temeljnu komponent mozga. Za razliku od kortikalnog sloja koji oblaže površinu prednjeg mozga, bazalne ganglije su skup različitih masa: sive mase leži duboko u mozgu nedaleko od raskrsnice u [ [talamus]]. Kao i većina dijelova mozga, bazna ganglija se sastoji od lijeve i desne strane koje su jedna drugoj virtualne slike u ogledalu.
Što se tiče anatomije, bazne ganglije su podijeljene u četiri različite strukture, ovisno o tome da li su gornje ili donje ili rostralno/kaudalno; drugim riječima, u zavisnosti od toga koliko su blizu vrhu glave. Dva od njih, striatum i pallidum, su relativno veliki; druga dva, u substantia nigra i subtalamskom jezgru, su manji. U ilustraciji sa desne strane, dva koronalna presjeka ljudskog mozga pokazuju lokaciju komponenti baznih ganglija. Treba napomenuti da (ne vidi u ovom dijelu) da subthalamsko jedro i substantia nigra leže dublje (pozadi) u mozgu nego strijatum i pallidum.
Slijedeći spisak poremećaja prikazuje one koji su vezani za baznu gangliju
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
