yezh From Wikipedia, the free encyclopedia
Ur yezh altaek eus skourr ar yezhoù turkek rik eo an turkeg (türkçe), komzet gant tro-dro da 75 milion a dud en holl o kontañ ar re a ra gantañ evel eil yezh (60 milion evel yezh kentañ) den e Turkia (46.278.000 a dud e 1987 pe 90% eus ar boblañs), Kiprenez (177.000 den e 1995 pe 20% eus ar boblañs), Bulgaria (845.550 den e 1986 pe 9% eus ar boblañs), Makedonia (250.000 den e 1982), Moldova, Iran, Gres (128.380 den e 1976), Irak, Siria, Azerbaidjan, Roumania (150.000 den e 1993), Ouzbekistan, Aostria (183.445 e 2001) den hag Alamagn (~2 vilion a dud).
| Turkeg (Türkçe) | |
|---|---|
 | |
| Perzhioù | |
| Komzet e : | Turkia, Kiprenez, Bulgaria, Makedonia, Moldova, Iran, Gres, Irak, Siria, Azerbaidjan, Roumania, Ouzbekistan, Aostria, Alamagn |
| Rannved : | Turkia, Kiprenez, Balkanoù, Kaokaz |
| Komzet gant : | ~75 milion en holl (~60 milion yezh kentañ) |
| Renkadur : | 19–21 (yezh kentañ) |
| Familh-yezh : | Yezhoù altaek Yezhoù turkek |
| Statud ofisiel | |
| Yezh ofisiel e : | Turkia, Kiprenez, Republik Turk Kiprenez an Norzh, Bulgaria (yezh vroadel), Republik Makedonia (yezh lec'hel) |
| Akademiezh : | hini ebet |
| Kodoù ar yezh | |
| ISO 639-1 | tr |
| ISO 639-2 | tur |
| ISO 639-3 | tur |
| Kod SIL | tur |
| Sellit ivez ouzh ar pennad Yezh. | |
E Bulgaria emañ ar bulgareg o kemer plas an turkeg tamm-ha-tamm.
Tost a-walc'h eo an turkeg d'ar yezhoù turkek all, dreist-holl an azeri pe an turkmeneg hag aezet eo evit an dud a ra gant unan eus ar yezhoù-se kompren dud all a gomz unan eus ar yezhoù all.
Dres evel an holl yezhoù altaek pe c'hoazh evel ar yezhoù finnek-ougrek evel an estoneg pe an hungareg, an turkeg a zo anezhañ ur yezh daspegel hep jener ebet hag ivez gant kensonerezh vogalennek.
E turkeg e vez implijet meur a lostger met n'he deus ar yezh rakger ebet, nemet e vije bet amprestet diwar ur yezh all.
Talvezout a ra al lostgerioù da sevel-gerioù (gwelet pelloc'h Morfologiezh), ha talvezout a reont ivez pa vezont implijet gant an anvioù-kadarn evit diskwel an droad yezhadurel pe c'hoazh roll ur ger er frazenn o verkañ ar perc'henn, da skouer :
Displeget e vez ar verboù e turkeg o verkañ ar gour, ar mod, an amzer hag ar stumm-nac'h, da skouer :
Reizh eo hogozik an holl verboù e turkeg.
Urzh diazez ar frazenn a zo: rener-renadenn dra-verb (SOV) evel e japaneg ha latin.
Er frazenn amañ da heul, tennet eus ur gelaouenn embannet e turkeg, emañ implijet pep troad war-bouez ar genitivel.
Türkiye'de modayı gazete sayfalarına taşıyan, gazetemiz yazarlarından N. S. yaşamını yitirdi
| Türkiye'de | "e Turkia" | (lokativel) |
| modayı | "mod; giz" | (akuzativel < moda) |
| gazete | "kelaouenn" | (nominativel) |
| sayfalarına | "pajennoù - e hini" | (dativel; sayfa "pajenn", sayfalar "pajennoù", sayfaları "e bajennoù") |
| taşıyan | "o tougen" | (< taşı- "dougen") |
| gazetemiz | "hon c'helaouenn" | (nominativel)gazete "kazetenn" |
| yazarlarından | "d'e skrivagnerion" | (ablativel; yazar "skrivagner") |
| N. S. | [anv un den] | (nominativel) |
| yaşamını | "he buhez" | (akuzativel; yaşam "buhez") |
| yitirdi | "kollet" | (yitir- "koll" diwar yit- "bezañ kollet") |
| « Unan eus skrivagnerion hon c'helaouenn, N. S., hag a zegasas ar mod da bajennoù ar c'helaouennoù e Turkia, a gollas he buhez (= a varvas). » | ||
Daou vloc'had rannyezhoù pennañ ez eus:
Dont a ra a-benn an turkeg da sevel gerioù nevez en un doare aezet-tre dre implijout lostgerioù:
Diwar anvioù-kadarn:
Diwar verboù:
Peurliesañ e vez lakaet an taol-mouezh war ar silabenn diwezhañ, nemet gant un nebeud lostgerioù zo pe gerioù amreizh evel masa ['masa].
| Diweuz | Diweuz-dent | Dent | Kevig | A-dreñv d'ar c'hevig | Toenn ar genoù | Staon | Hogedenn | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stokus | p | b | t | d | c | ɟ | k | g | ||||||||
| Dre fri | m | n | ||||||||||||||
| Dre c'hwezhañ | f | v | s | z | ʃ | ʒ | ɣ | h | ||||||||
| Dre fic'hal | ʧ | ʤ | ||||||||||||||
| Dre lopat | ɾ | |||||||||||||||
| Dre dostaat | j | |||||||||||||||
| Dre dostaat a-gostez |
ɫ | l | ||||||||||||||
Skrivet e vez gant al lizherenneg latin abaoe 1928 pa oa bet lakaet da ofisiel e Turkia gant Kemal Atatürk a glaske modernaat ar yezh hag ar vro dre o zostaat diouzh ar C'hornôg. Betek neuze e veze implijet al lizherenneg arabek.
Mellad 1: Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.
Tost a-walc'h eo stumm ar gerioù a orin turkek rik implijet gant an eil yezh turkek hag eben alies, da skouer:
| Yezh | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hendurkeg | bir | iki | üç | tört | biş | altı | yidi | sekiz | tokuz | on | |
| Altaieg | ноль nol' | бир bir | эки eki | ÿч üç | тöрт tört | бeш beş | алты altı | jeти ceti | сегис segis | тогуc togus | oн on |
| Azeri | sıfır | bir | iki | üç | dörd | beş | altı | yeddi | səkkiz | doqquz | on |
| Bachkireg | ноль nol | бер ber | ике ike | өс ös | дүрт dürt | биш biş | алты altı | ете yete | һигеҙ higeź | туғыҙ tuğıź | ун un |
| Barabaeg | bir | iki | üts | tört | pəş | alttı | yədi | səkiz | toğiz | on | |
| C'hakaseg | пip pir | ікi iki | үc üs | төpт tört | пиc pis | алты altı | читi çiti | cигic sigis | тoғыc toğıs | oн on | |
| C'halajeg | bii | äkki | üüç | töört | beeş | alta | yeetti | säkkiz | toqquz | oon | |
| Dolganeg | биир biir | икки ikki | үс üs | түөрт tüört | биэс bies | алта alta | hэттэ hette | агыс agıs | тогус togus | уон uon | |
| Gagaouzeg | sıfır | bir | iki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | dokuz | on |
| Kachkaeg | bir | iki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | dokuz | on | |
| Karachayeg-balkareg | ноль nol | бер ber | эки eki | юч üç | тёрт tört | беш beş | алты altı | джети djeti | сегиз segiz | тогьуз toğuz | он on |
| Karakalpakeg | нол nol | бир bir | эки eki | үш u'sh | төрт to'rt | бес bes | алти alti | жети jeti | сегиз segiz | тоғиз tog'iz | он on |
| Kazakeg | нөл nöl | бір bir | екі eki | үш üş | төрт tört | бес bes | алты altı | жеті jeti | сегіз segiz | тоғыз toğız | он on |
| Kirgizeg | нөль nöl' | бир bir | эки eki | үч üç | төрт tört | беш beş | алты altı | жети jeti | сегиз segiz | тогуз toguz | он on |
| Kirgizeg Fuyü | bir | igi | üş | durt | biş | altı | çiti | sigis | doğus | on | |
| Koumikeg | ноль nol | бир bir | эки iki | уьч üç | доьрт dört | беш beş | алты altı | етти yetti | сегиз segiz | тогъуз toğuz | он on |
| Krimtchakeg | bir | eki | üç | dort | beş | altı | yedi | sekiz | tokuz | on | |
| Ouigoureg | نۆل нөль nöl | بىر бир bir | ىككى икки ikki | ئۈچ үч üq üç üch | تۆت төт töt | بەش bex beş bésh | ئالتە алте alte alté | يەتتە йетте yette yétté | سەككىز секиз sekkiz | توققۇز тоққуз toķķuz toqquz | ون он on |
| Ouzbekeg | нол, сифр nol, sifr | бир bir | икки ikki | уч uch | тўрт to'rt | беш besh | олти olti | етти yetti | саккиз sakkiz | тўққиз to'qqiz | ўн o'n |
| Tatareg | ноль nol | бер bir | ике ike | өч öç | дүрт dürt | биш biş | алты altı | җиде cide | сигез sigez | тугыз tuğız | он on |
| Tatareg Krimea | bir | eki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | doquz | on | |
| Tchagataieg | bir | iki | üç | tört | beş | altı | yeti | sekiz | toquz | on | |
| Tchouvacheg | ноль nol' | пӗр pĕr | ик ik | виҫ viś | тӑват tăvat | пилӗк pilĕk | улт ult | ҫич śiç | сакӑр sakăr | тӑхӑр tăxăr | вун vun |
| Tofaeg | бipәә birәә | иъhи ìhi | үш üş | дөрт dört | бeш beş | aълты àltı | чедi çedi | ceъhec sèhes | тоъhoc tòhos | он on | |
| Turkeg | sıfır | bir | iki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | dokuz | on |
| Turkeg otomanek | bir | eki | üç | tört | bəş | altı | jəti | səqiz | toquz | on | |
| Turkmeneg | нол nol | бир bir | ики iki | үч üç | дөрт dört | бәш bäş | алты alty | еди ýedi | секиз sekiz | докуз dokuz | он on |
| Tuvaeg | ноль / тик nol' / tik | бир bir | ийи iyi | үш üş | дөрт dört | бeш beş | алды aldı | чеди çedi | сес ses | тос tos | он on |
| Yakouteg | ноль nol | биир biir | икки ikki | үс üs | түөрт tüört | биэс bies | алта alta | сэттэ sette | аҕыс ağıs | тоҕус toğus | уон uon |
 |
Porched ar yezhoù hag ar skriturioù Adkavit pennadoù Wikipedia a denn d'ar yezhoù. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
