Turkeg
yezh From Wikipedia, the free encyclopedia
Ur yezh altaek eus skourr ar yezhoù turkek rik eo an turkeg (türkçe), komzet gant tro-dro da 75 milion a dud en holl o kontañ ar re a ra gantañ evel eil yezh (60 milion evel yezh kentañ) den e Turkia (46.278.000 a dud e 1987 pe 90% eus ar boblañs), Kiprenez (177.000 den e 1995 pe 20% eus ar boblañs), Bulgaria (845.550 den e 1986 pe 9% eus ar boblañs), Makedonia (250.000 den e 1982), Moldova, Iran, Gres (128.380 den e 1976), Irak, Siria, Azerbaidjan, Roumania (150.000 den e 1993), Ouzbekistan, Aostria (183.445 e 2001) den hag Alamagn (~2 vilion a dud).

Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.
Turkeg (Türkçe) | |
---|---|
![]() Panell durkek e penn europat pont ar Bosfor | |
Perzhioù | |
Komzet e : | Turkia, Kiprenez, Bulgaria, Makedonia, Moldova, Iran, Gres, Irak, Siria, Azerbaidjan, Roumania, Ouzbekistan, Aostria, Alamagn |
Rannved : | Turkia, Kiprenez, Balkanoù, Kaokaz |
Komzet gant : | ~75 milion en holl (~60 milion yezh kentañ) |
Renkadur : | 19–21 (yezh kentañ) |
Familh-yezh : | Yezhoù altaek Yezhoù turkek |
Statud ofisiel | |
Yezh ofisiel e : | Turkia, Kiprenez, Republik Turk Kiprenez an Norzh, Bulgaria (yezh vroadel), Republik Makedonia (yezh lec'hel) |
Akademiezh : | hini ebet |
Kodoù ar yezh | |
ISO 639-1 | tr |
ISO 639-2 | tur |
ISO 639-3 | tur |
Kod SIL | tur |
Sellit ivez ouzh ar pennad Yezh. |
E Bulgaria emañ ar bulgareg o kemer plas an turkeg tamm-ha-tamm.
Tost a-walc'h eo an turkeg d'ar yezhoù turkek all, dreist-holl an azeri pe an turkmeneg hag aezet eo evit an dud a ra gant unan eus ar yezhoù-se kompren dud all a gomz unan eus ar yezhoù all.
Yezhadur
Dres evel an holl yezhoù altaek pe c'hoazh evel ar yezhoù finnek-ougrek evel an estoneg pe an hungareg, an turkeg a zo anezhañ ur yezh daspegel hep jener ebet hag ivez gant kensonerezh vogalennek.
E turkeg e vez implijet meur a lostger met n'he deus ar yezh rakger ebet, nemet e vije bet amprestet diwar ur yezh all.

An anv-kadarn
Talvezout a ra al lostgerioù da sevel-gerioù (gwelet pelloc'h Morfologiezh), ha talvezout a reont ivez pa vezont implijet gant an anvioù-kadarn evit diskwel an droad yezhadurel pe c'hoazh roll ur ger er frazenn o verkañ ar perc'henn, da skouer :
- ev: "ti",
- eviniz: "ho ti",
- evinizde: "en ho ti",
- Evinizdeyiz: "en ho ti emaomp"
Ar verb
Displeget e vez ar verboù e turkeg o verkañ ar gour, ar mod, an amzer hag ar stumm-nac'h, da skouer :
- gel-: "dont",
- gelme-: "chom hep dont"
- geleme-: "chom hep gallout dont"
- gelebil-: "gallout dont"
- Gelememiş: "Sañset ne c'hellas ket dont"
- Gelememişti: "Ne c'hellas ket dont"
- Gelememiştiniz: "N'hoc'h eus ket gellet dont"
- Gelememiş miydiniz?: "Ha n'hoc'h eus ket gellet dont?"
Reizh eo hogozik an holl verboù e turkeg.
Kevreadur (sintaks)
Urzh diazez ar frazenn a zo: rener-renadenn dra-verb (SOV) evel e japaneg ha latin.
An troadoù
Er frazenn amañ da heul, tennet eus ur gelaouenn embannet e turkeg, emañ implijet pep troad war-bouez ar genitivel.
Türkiye'de modayı gazete sayfalarına taşıyan, gazetemiz yazarlarından N. S. yaşamını yitirdi
Türkiye'de | "e Turkia" | (lokativel) |
modayı | "mod; giz" | (akuzativel < moda) |
gazete | "kelaouenn" | (nominativel) |
sayfalarına | "pajennoù - e hini" | (dativel; sayfa "pajenn", sayfalar "pajennoù", sayfaları "e bajennoù") |
taşıyan | "o tougen" | (< taşı- "dougen") |
gazetemiz | "hon c'helaouenn" | (nominativel)gazete "kazetenn" |
yazarlarından | "d'e skrivagnerion" | (ablativel; yazar "skrivagner") |
N. S. | [anv un den] | (nominativel) |
yaşamını | "he buhez" | (akuzativel; yaşam "buhez") |
yitirdi | "kollet" | (yitir- "koll" diwar yit- "bezañ kollet") |
« Unan eus skrivagnerion hon c'helaouenn, N. S., hag a zegasas ar mod da bajennoù ar c'helaouennoù e Turkia, a gollas he buhez (= a varvas). » | ||
Rannyezhoù
Daou vloc'had rannyezhoù pennañ ez eus:
- Rannyezhoù ar c'hornôg
- Rannyezh danubek
- Rannyezhoù ar reter
- Eskisehireg (eskisehir)
- Razgradeg (razgrad)
- Dinlereg (dinler)
- Roumelitcheg (rumelice)
- Edirneg (edirne)
- Gaziantepeg (gaziantep)
- Ourfeg (urfa)
- Karamanlieg (karmanli): komzet gant Gresianed
Morfologiezh
Dont a ra a-benn an turkeg da sevel gerioù nevez en un doare aezet-tre dre implijout lostgerioù:
Diwar anvioù-kadarn:
- göz: "lagad",
- gözlük: "lunedoù"
- gözlükçü: "unan a werzh lunedoù"
- gözlükçülük: "gwerzherezh lunedoù"
Diwar verboù:
- yat-: "bezañ en e c'hourvez, bezañ pozet"
- yatır-: "gourvezet, pozet"
- yatırım: "gourvez, dastum, fiziad"
- yatırımcı: "postour, fizier".
Fonologiezh
Kensonerezh vogalennek
Peurliesañ e vez lakaet an taol-mouezh war ar silabenn diwezhañ, nemet gant un nebeud lostgerioù zo pe gerioù amreizh evel masa ['masa].
Kensonennoù
Diweuz | Diweuz-dent | Dent | Kevig | A-dreñv d'ar c'hevig | Toenn ar genoù | Staon | Hogedenn | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stokus | p | b | t | d | c | ɟ | k | g | ||||||||
Dre fri | m | n | ||||||||||||||
Dre c'hwezhañ | f | v | s | z | ʃ | ʒ | ɣ | h | ||||||||
Dre fic'hal | ʧ | ʤ | ||||||||||||||
Dre lopat | ɾ | |||||||||||||||
Dre dostaat | j | |||||||||||||||
Dre dostaat a-gostez |
ɫ | l |
Vogalennoù
Skritur
Skrivet e vez gant al lizherenneg latin abaoe 1928 pa oa bet lakaet da ofisiel e Turkia gant Kemal Atatürk a glaske modernaat ar yezh hag ar vro dre o zostaat diouzh ar C'hornôg. Betek neuze e veze implijet al lizherenneg arabek.
Un tañva eus ar yezh
Frazennoù talvoudus
- Demat İyi günler
- Mont a ra? Nasılsınız?
- Noz vat İyi geceler
- Mar plij Lütfen
- Ya Evet
- Nann Hayır
- Mat eo Tamam
- Trugarez Teşekkür ederim
- Petra eo hoc'h anv? Adınız ne?
- — eo ma anv Adım —
Ar raganvioù
- Me Ben
- Te Sen
- Eñ /Hi O
- Ni Biz
- C'hwi Siz
- Int Onlar
Goulennoù
- Piv? Kim?
- Petra? Ne?
- Pelec'h? Nerede?
- Penaos? Nasıl?
- Pegoulz? Ne zaman?
- Pegement? Kaç?
- Pe(hini)? Hangi
Devezhioù ar sizhun
- Dilun Pazartesi
- Dimeurzh Salı
- Dimerc'her Çarşamba
- Diriaou Perşembe
- Digwener Cuma
- Disadorn Cumartesi
- Disul Pazar
Ar mizioù
- Miz Genver Ocak
- Miz C'wevrer Şubat
- Miz Meurzh Mart
- Miz Ebrel Nisan
- Miz Mae Mayıs
- Miz Mezheven Haziran
- Miz Gouere Temmuz
- Miz Eost Ağustos
- Miz Gwengolo Eylül
- Miz Here Ekim
- Miz Du Kasım
- Miz Kerzu Aralık
An niveroù
- Unan Bir
- Daou İki
- Tri Üç
- Pevar Dört
- Pemp Beş
- C'hwec'h Altı
- Seizh Yedi
- Eizh Sekiz
- Nav Dokuz
- Dek On
- Unnek On bir
- Daouzek On iki
- Trizek On üç
- Pevarzek On dört
- Pempzek On beş
- C'hwezhek On altı
- Seitek On yedi
- Tric'hwec'h On sekiz
- Naontek On dokuz
- Ugent Yirmi
- Unan-warn'n-ugent Yirmi bir
- Tregont Otuz
- Daou-ha-tregont Otuz iki
- Daou-ugent Kırk
- Tri-ha-daou-ugent Kırk üç
- Hanterkant Elli
- Tri-ugent Altmış
- Dek-ha-tri-ugent Yetmiş
- Pevar-ugent Seksen
- Dek-ha-pevar-ugent Doksan
- Kant Yüz
- Mil Bin
- Kentañ Birinci
- Eil Ekinci
- Trede Üçüncü
- Pevare Dördüncü
- Pempvet Beşinci
- C'hwec'hvet Altıncı
- Seizhvet Yedinci
- Eizhvet Sekizinci
- Naovet Dokuzuncu
- Dekvet Onuncu
Disklêriadur gwirioù mab-den
Mellad 1: Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.
Keñveriadenn gant ar yezhoù turkek all
Ar sifroù 0-10
Tost a-walc'h eo stumm ar gerioù a orin turkek rik implijet gant an eil yezh turkek hag eben alies, da skouer:
Yezh | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hendurkeg | bir | iki | üç | tört | biş | altı | yidi | sekiz | tokuz | on | |
Altaieg | ноль nol' | бир bir | эки eki | ÿч üç | тöрт tört | бeш beş | алты altı | jeти ceti | сегис segis | тогуc togus | oн on |
Azeri | sıfır | bir | iki | üç | dörd | beş | altı | yeddi | səkkiz | doqquz | on |
Bachkireg | ноль nol | бер ber | ике ike | өс ös | дүрт dürt | биш biş | алты altı | ете yete | һигеҙ higeź | туғыҙ tuğıź | ун un |
Barabaeg | bir | iki | üts | tört | pəş | alttı | yədi | səkiz | toğiz | on | |
C'hakaseg | пip pir | ікi iki | үc üs | төpт tört | пиc pis | алты altı | читi çiti | cигic sigis | тoғыc toğıs | oн on | |
C'halajeg | bii | äkki | üüç | töört | beeş | alta | yeetti | säkkiz | toqquz | oon | |
Dolganeg | биир biir | икки ikki | үс üs | түөрт tüört | биэс bies | алта alta | hэттэ hette | агыс agıs | тогус togus | уон uon | |
Gagaouzeg | sıfır | bir | iki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | dokuz | on |
Kachkaeg | bir | iki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | dokuz | on | |
Karachayeg-balkareg | ноль nol | бер ber | эки eki | юч üç | тёрт tört | беш beş | алты altı | джети djeti | сегиз segiz | тогьуз toğuz | он on |
Karakalpakeg | нол nol | бир bir | эки eki | үш u'sh | төрт to'rt | бес bes | алти alti | жети jeti | сегиз segiz | тоғиз tog'iz | он on |
Kazakeg | нөл nöl | бір bir | екі eki | үш üş | төрт tört | бес bes | алты altı | жеті jeti | сегіз segiz | тоғыз toğız | он on |
Kirgizeg | нөль nöl' | бир bir | эки eki | үч üç | төрт tört | беш beş | алты altı | жети jeti | сегиз segiz | тогуз toguz | он on |
Kirgizeg Fuyü | bir | igi | üş | durt | biş | altı | çiti | sigis | doğus | on | |
Koumikeg | ноль nol | бир bir | эки iki | уьч üç | доьрт dört | беш beş | алты altı | етти yetti | сегиз segiz | тогъуз toğuz | он on |
Krimtchakeg | bir | eki | üç | dort | beş | altı | yedi | sekiz | tokuz | on | |
Ouigoureg | نۆل нөль nöl | بىر бир bir | ىككى икки ikki | ئۈچ үч üq üç üch | تۆت төт töt | بەش bex beş bésh | ئالتە алте alte alté | يەتتە йетте yette yétté | سەككىز секиз sekkiz | توققۇز тоққуз toķķuz toqquz | ون он on |
Ouzbekeg | нол, сифр nol, sifr | бир bir | икки ikki | уч uch | тўрт to'rt | беш besh | олти olti | етти yetti | саккиз sakkiz | тўққиз to'qqiz | ўн o'n |
Tatareg | ноль nol | бер bir | ике ike | өч öç | дүрт dürt | биш biş | алты altı | җиде cide | сигез sigez | тугыз tuğız | он on |
Tatareg Krimea | bir | eki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | doquz | on | |
Tchagataieg | bir | iki | üç | tört | beş | altı | yeti | sekiz | toquz | on | |
Tchouvacheg | ноль nol' | пӗр pĕr | ик ik | виҫ viś | тӑват tăvat | пилӗк pilĕk | улт ult | ҫич śiç | сакӑр sakăr | тӑхӑр tăxăr | вун vun |
Tofaeg | бipәә birәә | иъhи ìhi | үш üş | дөрт dört | бeш beş | aълты àltı | чедi çedi | ceъhec sèhes | тоъhoc tòhos | он on | |
Turkeg | sıfır | bir | iki | üç | dört | beş | altı | yedi | sekiz | dokuz | on |
Turkeg otomanek | bir | eki | üç | tört | bəş | altı | jəti | səqiz | toquz | on | |
Turkmeneg | нол nol | бир bir | ики iki | үч üç | дөрт dört | бәш bäş | алты alty | еди ýedi | секиз sekiz | докуз dokuz | он on |
Tuvaeg | ноль / тик nol' / tik | бир bir | ийи iyi | үш üş | дөрт dört | бeш beş | алды aldı | чеди çedi | сес ses | тос tos | он on |
Yakouteg | ноль nol | биир biir | икки ikki | үс üs | түөрт tüört | биэс bies | алта alta | сэттэ sette | аҕыс ağıs | тоҕус toğus | уон uon |
Gwelet ivez
Levrlennadur
- (en) Göksel, A. & C. Kerslake (2005) Turkish: A Comprehensive Grammar, Londrez: Routledge
- (fr) Güzey, G. & D. Halbout (2002) Parlons turc, Pariz: L'Harmattan
- (en) Lewis, G.L. (2000) Turkish Grammar, Oxford: OUP
Liammoù diavaez
- War-linenn Turkeg Geriadur
- Frazennoù talvoudus
- Geriadur saozneg-turkeg war-linenn
- Geriadur saozneg-turkeg ha turkeg-saozneg war-linenn
- Deskiñ turkeg war-linenn
- Ethnologue
- Lec'hienn evit deskiñ turkeg
- Deskiñ turkeg
![]() |
Porched ar yezhoù hag ar skriturioù Adkavit pennadoù Wikipedia a denn d'ar yezhoù. |
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.