Málaga

Málaga eo kêr-benn Proviñs Málaga, en Andalouzia, e kreisteiz Spagn, war aod ar Mor Kreizdouar. Eil kêr vrasañ Andalouzia eo enni 568 305 annezad e 2009 ha 578 460 e 2020. Diazezet e voe en VIII^vet kantved kt JK gant ar Fenikianed, se zo kaoz eo unan eus kêrioù koshañ Europa.

Málaga

kumun spagnat

Rann eus	Málaga Notary District, Málaga-Costa del Sol
Deiziad krouiñ	1834
Anv ofisiel	Málaga
Anv er yezh a orin	Málaga
Anv annezidi	malagueño, malagueña, Malaguène, Malaguène
Stad	Spagn
Kêr-benn eus	Proviñs Málaga, Málaga-Costa del Sol
Kêr-benn	Málaga City
E tiriad	Proviñs Málaga
Gwerzhid-eur	UTC+01:00
War ribl	Mor Kreizdouar
Daveennoù douaroniel
Post dalc'het gant penn ar gouarnamant	mayor of Málaga
Penn an aotrouniezh	Francisco de la Torre Prados
Contains settlement	Málaga City
Perc'henn war	Palacio Deportes José María Martín Carpena, La Rosaleda Stadium
Erlec'hiañ a ra	Malaca, Taifa of Málaga
Darvoud-alc'hwez	Siege of Málaga
Kod-post	29001–29018
Lec'hienn ofisiel	http://www.malaga.eu/
Banniel (deskrivadur)	flag of Málaga
Ardamezioù	coat of arms of Málaga city
Istor	history of Málaga
Sant paeron	Our Lady of Victory, Ciriaco and Paula
Ekonomiezh an danvez	economy of Málaga
Kod pellgomz an takad	95
Kod plakenn varilh	MA
Category for the view of the item	Category:Views of Málaga
Rummad evit ar c'hartennoù	Category:Maps of Málaga

An ti-kêr.

Anv

Elfennoù moneizoù eo an dielloù koshañ a hañval ober meneg eus Málaga, peogwir e vefe bet ur stal-gognañ er c'horn-bro e-pad ar marevezh punek. Ar ger 𐤌𐤋𐤊𐤀 a vez kavet war ar pezhioù moneiz-se, translizherennet mlkʾ, ar pezh a derevfe, hervez an damkaniezh wirheñveloc'h, diouzh ar pennrann semitek *m-l-k : «bezañ roue, ren, kaout damani». Kement-se a ziskouez moarvat edo war dakad Málaga un idoldi pe azeuldi (templ) evit enoriñ un doueez, Astarte ("rouanez an neñv" a vez graet sur a-walc'h anezhi e-barzh an doueedoniezh semitek). Kerkent hag ar XVIIvet kantved e oa bet displeget gant an istorour Martín de Roa e teue ar ger Malaca eus an hebreeg מלכה *malkah «rouanez», o tiazezañ e deorienn war arroudenn Strabon hag a lavare kement-mañ diwar-benn ar ger : "priñsez e-touez ar re all war an aod-mañ". Implijet eo ivez gantañ an arguzenn lizheregouriezhel (filologiezhel) o tiskouez e oa heñvel ster anv ar gêr en arabeg : "Ar Maoured a anve anezhi gant ar memes ger : Malaq i al natural della Malaqui, al rey Meliq...».^[1] Ma soñjer eo diazezourien kêr Valaka a orin eus Tir e Fenikia, o c'houzout e oa Melqart (mlk-qrt, roue + kêr) doue pennañ ar gêr-se , ha goude ma vez gwelet war pezhioù moneiz stal-gognañ Malaka un azeuldi en tu garenep ha skeudenn un doue en tu penn, degas a ra d'an arbennigourion hag d'an istorourien da soñjal e oa gouestlet an azeuldi-se hag an anv kêr d'an doue pennañ-se.^[2]

Douaroniezh

Lec'hiet eo Málaga war an aod e kornôg ar Mor Kreizdouar hag e su al Ledenez iberek. Emañ war-dro 100 km er reter da Strizh-mor Jibraltar, 130 km er reter da Darifa, ha war-dro 130 km en hanternoz da aodoù Afrika. War un dachenn a 398,25 km² en em astenn ar gumun, e Menezioù Málaga en Norzh, hag e Traoñienn ar Guadalhorce er c'hornôg. E kreiz ur pleg-mor emañ, gronnet gant menezigi (aradennadoù menezioù) : Sierra Mijas ha Menezioù Málaga. E Málaga ez eus div stêr oc'h en em deurel er mor : ar Guadalhorce hag ar Guadalmedina.

	Almogía	Casabermeja	Colmenar (Málaga) y Comares
	Cártama y Alhaurín de la Torre	N	El Borge, Moclinejo y Totalán
		K    Málaga    R
		S
	Torremolinos	Mor Kreizdouar	Rincón de la Victoria

Arouezioù

"La verde y morada" (gwer-ha-limestra) a vez graet eus banniel Málaga. Keitrannet eo e div lodenn a-sonn : liv limestra an hini gleiz, gwer an hini dehoù, hag e kreiz ar banniel emañ an ardamezioù-kêr.

Istor

Henamzer

Cerro del Villar eo anv an drevadenn gentañ savet eno tro 800 betek 500 kent JK gant ar Fenikianed, war un enezenn a oa lec'hiet e-kreiz aber ar Guadalhorce d'ar mare-se.^[3]

Monumantoù ha traoù heverk

• An Alcazaba, kreñvlec'h savet gant an Hammudited en XIvet kantvet.
• An iliz-veur, Catedral de la Encarnación
• Kastell Gibralfaro

Gevelliñ

• Mobile (Alabama) (SUA)
• Tanger (Maroko)
• El Aaiún (Maroko)
• Passau (Alamagn)
• Manila (Filipinez)
• Galveston (SUA), e Teksas
• Popayán (Kolombia)
• Tir (Fenikia) (Liban)
• Zacatecas (Zacatecas) (Mec'hiko)

Tud ganet eno

• Manuel Altolaguirre (1905-1959), skrivagner
• Pablo Picasso (1881-1973), livour
• Antonio Banderas (ganet e 1960), aktour

Daveennoù

1. (es) Pedro Rodríguez Oliva, Historia de Málaga. Málaga en la antigüedad, Prensa Malagueña S.A., 2007
2. (es) BLÁZQUEZ MARTÍNEZ José María, Últimas aportaciones a la presencia de fenicios y cartagineses en Occidente (diellet), embannet gant Skol-veur Madrid d'ar 26 a viz Du 2011, diell Webarchive an 8 a viz Kerzu 2011
3. (es) Cerro del Villar, de enclave comercial a periferia urbana: dinámicas coloniales en la bahía de Málaga entre los siglos VIII y VI a.C.