From Wikipedia, the free encyclopedia
An Enkadenn Veur eo an anv a roer d'ar gwallemgav armerzhel a c'hoarvezas gant ar bed a-bezh e-pad an dek bloavezh kent an Eil brezel-bed.
An holl vroioù a c'houzañvas an eil re war-lerc'h ar re all, met embann al lezenn amerikan Smoot-Haley Tariff d'an 17 a viz Mezheven 1930 a voe an deroù evit an darn vuiañ anezho ; hervez ar broioù ez echuas etre dibenn an degad 1930 ha kreiz an degad 1940[1] Hiroc'h, hollekoc'h ha donoc'h un enkadenn ne voe ket a-hed an XXvet kantved[2].
Chomet eo an Enkadenn Veur ur skouer eus pegen gwazh un diskar a c'hall c'hoarvezout en armerzh ar bed a-bezh.
E Stadoù-Unanet Amerika e krogas, goude an diskar a voe e gwerzh al lodennoù[N 1] d'ar 4 a viz Gwengolo 1929 en Eskemmdi New York City, e Wall Street e karter Manhattan. Adal ar Yaou 29 a viz Here 1929, pa dizhas Wall Steet traoñ ar werzh, en em strewas an Enkadenn a-dreuz ar bed. Black Thursday, "ar Yaou Du" a reer eus an deiziad-se.[3]
Gwastet e voe Stadoù a-bezh, pinvidik pe baour. D'an traoñ ez eas leve an dud, talvezad an tailhoù, ar gounidoù hag ar prizioù tra ma voe ar c'henwerzh etrebroadel diskaret eus 50 % en abeg d'al lezenn Smoot-Hawley Tariff dreist-holl. Betek 25 % eus an dud a gollas o labour er Stadoù-Unanet, ha 33 % e lod broioù.[4]
Gouzañv kriz a reas darn eus kêrioù ar bed, krisoc'h c'hoazh pa oant kreizennoù greantel. Ehanet e voe ar sevel tiez. Mervel pe dost a reas al labour-douar pa voe un digresk a 60 % e prizioù an eostadoù[5],[6],[7].
Miliadoù a diegezhioù a voe rivinet, bras-divent e voe an dilabour, miliadoù ag embregerezhioù hag a vankoù a reas freuz-stal.
W
W
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
