Arc'honted Aten

Er pep brasañ eus ar c'heodedoù gresian, evel Aten, an archonted (en henc'hresianeg ἄρχοντες, árkhontes^[1]) a oa ar vagistrated uhelañ, dezhe kargoù politikel ha kargoù-barn a-bouez.

En Aten

Pa baouezas Aten da vezañ renet gant rouaned (Goude marv Kodros en XIe antved kent J.-K.), e tremenjod eus un arc'hontiezh diarsav, na oa ket gwall zisheñvel diouzh ar vonarkiezh kent (Betek 753 kent J.-K.)^[2], d'ur gouarnamant gant tri arc'hont dilennet e-touez ar vrientinelezh, da gentañ evit dek vloaz (arc'hontiezh dekvloaziek, betek 683 kent J.-K.), ha da-c'houde evit ur bloavez hepken. Goude 487 kent J.-K. e voe tennet ar magistradurioù d'ar sord (stoc'hokratiezh) e-touez izili an div rummad kensus uhelañ .

An tri arc'hont a oa :

• An arc'hont eponimos (ἄρχων ἐπώνυμος, árkhôn epốnumos, pe ὁ ἄρχων, ho árkhôn, littéralement « an arc'hont », hep muioc'h a resisadurioù), a roe e anv d'ar bloavezh ha, betek 487, a chomas atav rener ofisiel ar geoded. Edo ar melestradur sivil hag ar barnerezh foran en e garg. Kulator an intañvezed hag ar vinored e oa hag evezhiañ a rae ar breudoù en tiegezhioù.
• An arc'hont-roue (Henc'hresianeg ἄρχων βασιλεὺς, árkhôn basileùs), a gemeras kargoù relijiel ar rouanez kozh. E karg e oa eus al lidoù relijiel kozh ha bleinañ a rae an Areopagos. En e emell e oa an aferioù muntroù hag an torfedoù dizeoliezh. Teurel a rae an arc'hont-roue berzioù relijiel. Ret e oa dezhañ bezañ dimezet.
• An arc'hont polemarc'h (Henc'hresianeg ἄρχων πολέμαρχος, árkhôn polémarkhos) a oa rener an arme da gentañ met koll a reas ar galloud-se a voe roet d'ar strategourien goude 487 kent J.-K., pa voe tennet an arc'hontiezh d'ar sord. Kemer a reas neuze lod eus ar c'hargoù relijiel (Evel al lidoù en enor d'ar soudarded) hag eus ar c'hargoù-barn e-keñver ar re na oant ket keodediz eus Aten (Evezhiañ a rae an holl breudoù liammet gant ar meteged).

Er VIIvet kantved, c'hwec'h thesmothètes (Henc'hresianeg θεσμοθέται, thesmothétai) a voe anvet ingal evel arc'honted ouzhpenn ; kargoù-barn o devoa dreist-holl, ha bleinañ a raent evel arc'honted a bep seurt prosezioù a denne d'an danvez, d'an arc'hant ha d'ar c'henwerzh dreist-holl.

Adalek 457 kent J.-K. e teuas an arc'honted kozh da vezañ izili eus an Aréopage betek diwezh o buhez.

Roll an arc'hontet, eus -528 da -82[3]

528 Philoneos 527 Onetorides 526 Hippias 525 Kleisthenes S24 Miltiades 523 Kalliades ? 522 Peisistratos ? 497 Archias 496 Hipparchos 495 Philippos 494 Pythokritos 493 Themistokles 492 Diognetos 491 Hybrilides 490 Ph ainippos 489 Aristeides 488 Anchises 487 Telesines 486 ? 485 Philokrates 484 Leostratos 483 Nikodemos 482 ? 481 Hypsichides 480 Kalliades 479 Xanthippos 478 Timosthenes 477 Adeimantos 476 Phaidon 475 Dromokleides 474 Akestorides 473 Menon 472 Chares 471 Praxiergos 470 Demotion 469 Apsephion 468 Theagenides 467 Lysistratos 466 Lysanias 465 Lysitheos 464 Archedemides 463 Tlepolemos 462 Konon 461 Euthippos 460 Phrasikleides 459 Philokles 458 Habron 457 Mnesitheides 456 Kallias 455 Sosistratos 454 Ariston 453 Lysikrates 452 Chairephanes 451 Antidotos 450 Euthynos 449 Pedieus 448 Philiskos 447 Timarchides 446 Kallimachos 445 Lysimachides 444 Praxiteles 443 Lysanias 442 Diphilos 441 Timokles 440 Morychides 439 Glaukinos 438 Theodoros 437 Euthymenes 436 Lysimachos 435 Antiochides 434 Krates 433 Apseudes 432 Pythodoros 431 Euthydemos 430 Apollodoros 429 Epameinon 428 Diotimos 427 Eukles Molonos 426 Euthynos 425 Stratokles 424 lsarchos 423 Ameinias 422 Alkaios 421 Aristion 420 Astyphilos

419 Archias 418 Antiphon 417 Euphemos 416 Arimnestos 415 Charias 414 Teisandros 413 Kleokritos 412 Kallias 411 Mnesilochos et Theopompos 410 Glaukippos 409 Diokles , 408 Euktemon 407 Antigenes 406 Kallias 405 Alexias 404 Pythodoros 403 Eukleides 402 Mikon 401 Xenainetos 400 Laches 399 Aristokrates 398 Euthykles 397 Suniades 396 Phormion 395 Diophantos 394 Eubulides 393 Demostratos 392 Philokles 391 Nikoteles 390 Demostratos 389 Antipatros 388 Pyrgion 387 Theodotos 386 Mystichides 385 Dexitheos 384 Diotrephes 383 Phanostratos 382 Euandros 381 Demophilos 380 Pytheas 379 Nikon 378 Nausinikos 377 Kalleas 376 Charisandros 375 Hippodamas 374 Sokratides 373 Asteios 372 Alkisthenes 371 Phrasikleides 370 Dysniketos 369 Lysistratos 368 Nausigenes 367 Polyzelos 366 Kephisodoros 365 Chion 364 Timokrates 363 Charikleides 362 Molon 361 Nikophemos 360 Kallimedes 359 Eucharistos 358 Kephisodotos 357 Agathokles 356 Elpines 355 Kallistratos 354 Diotimos 353 Thudemos 352 Aristodemos 351 Theellos 350 Apollodoros 349 Kallimachos 348 Theophilos 347 Themistokles 346 Archias 345 Eubulos 344 Lykiskos 343 Pythodotos 342 Sosigenes 341 Nikomachos 340 Theophrastos 339 Lysimachides 338 Chairondas 337 Phrynichos 336 Pythodelos

335 Euainetos 334 Ktesikles 333 Nikokrates 332 Niketes 331 Aristophanes 330 Aristophon 329 Kephisophon 328 Euthykritos 327 Hegemon 326 Chremes »25 Antikles 324 Hegesias 323 Kephisodoros 322 Philokles 321 Archippos 320 Neaichmos 319 Apollodoros 318 Archippos 317 Demogenes 316 Demokleides 315 Praxibulos 314 Nikodoros 313 Theophrastos 312 Polemon 311 Simonides 310 Hieromnemon 309 Demetrios 308 Charinos 307 Anaxikrates 306 Koroibos 305 Euxenippos 304 Pherekles 303 Leostratos 302 Nikokles 301 Klearclwos 300 Hegemachos 299 Euktemon 298 Mnesidemos 297 Antiphates 296 Nikias 295 Nikostratos 294 Olympiodoros 293 Olympiodoros 292 Philippos 291 Charinos 290 Telokles 289 Aristonymos 288 Kimon 287 Xenophon 286 Diokles 285 Diotimos 284 Isaios 283 Euthios 282 Nikias 281 Ourias 280 Gorgias 279 Anaxikrates 278 Demokles 277 Sosistratos 276 Philokrates 275 Olbios 274 Euboulos 273 Glaukippos 272 Lysitheides 271 Pytharatos 270 Philippides 269 Philinos 268 Diogeiton 267 Menekles 266 Nikias Otryneus 265 Peithidemos 264 Diognetos 263 Polystratos 262 Kleomachos 261 Antipatros 260 Arrheneides 259 Antiphon 258 Thymochares 257 Lykeas ('?) 256 Euboulos 255 Alkibiades 254 Philostratos 253 [. _ .]bios 252 Kallimedes 251 Antimachos

250 Thersilochos 249 Polyeuktos 248 Hieron 247 Diomedon 246 Philoneos 245 Theophemos 244 Kydenor 243 Eurykleides 242 Phanomachos 241 Lysiades 240 Athenodoros 239 Lysias 238 Phanostratos 237 Kimon 236 Ekphantos 235 Lysanias 234 Pheidostratos 233 ? 232 ? 231 Jason 230 ? 229 Heliodoros 228 Leochares 227 Theophilos 226 Ergochares 225 Niketes 224 Antiphilos 223 ? 222 Archelaos 221 Thrasyphon 220 Menekrates 219 Chairephon 218 Kalli (---) 217 ? 216 Hagnias 215 Diokles 214 Euphiletos 213 Herakleitos 212 Euandros 211 Aischron 210 ? 209 ? 208 Ankylos 207 ? 206 Kallistratos 205 Pantiades 204 Apollodoros 203 Proxenides 202 Diodotos (`?) 201 Isokrates 200 Nikophon 199 [...i]ppos 198 ? 197 Dionysios 196 Charikles 195 ? 194 Dionysios 193 Phanarchides 192 Diodotos 191 ? 190 Demetric 1 189 Euthykritos 188 Symmachos 187 Theoxenos 186 Zopyros 185 Eupolemos 184 ? 183 Hermogenes 182 Timesianax 181 Hippias 180 ? 179 Menedemos 178 Philon 177 [---i]ppos 176 Hippakos 175 Soníkos 174 Alexandros 173 Alexis 172 Sosigenes 171 Antigenes 170 Aphrodisios 169 Eunikos 168 Xenokles 167 Nikosthenes 166 Achaios

165 Pelops 164 Euergeres 163 Erastos 162 Poseidonios 161 Aristolas 160 Tychandros 159 Aristaichmos 158 Pyrrhos 157 Anthesterios 156 Kallistratos 155 Mnesitheos 154 Phaidrias 153 Speusippos 152 Lysiades 151 Epainetos 150 Aristophantos (?) 149 Zaleukos (?) 148 Mikion (?) 147 Archon 146 Epikrates 145 Metrophanes 144 Andreas (?) 143 Theaitetos 142 Aristophon 141 Pleistainos 140 Hagnotheos 139 Diokles 138 Timarchos 137 Herakleitos 136 Timarchides 135 Dionysios 134 Nikomachos 133 Xenon 132 Ergokles 131 Epikles 130 Demostratos 129 Lykiskos 128 Dionysios 127 Theodorides 126 Diotimos 125 Jason 124 Nikias ha Isigenes 123 Demetrios (?) 122 Nikodemos 121 Phokion (?) 120 Eumachos 1 19 Hipparchos 1 18 Lenaios 1 17 Menoites 1 16 Sarapion 1 15 Nausias 114 [--Jratou 1 13 Paramonos 112 Dionysios 111 Sosikrates 1 10 Polykleitos 109 Jason 108 Demochares 107 Aristarchos 106 Agathokles 105 ? 104 Herakleides 103 Theokles 102 Echekrates 101 Medeios 100 Theodosios 99 Prokles 98 Argeios 97 Herakleitos 96 [--lkratou 95 Theodotos 94 Kallias 93 Kriton 92 Menedemos 91 Medeios 90 Medeios 89 Medeios 88 ? 87 Philanthes 86 Hierophantes 85 Pythokritos 84 Niketes 83 Pammenes 82 Demetrios 81 Ar[---]

Eskobiezh-veur Kergustentin

Hiziv an deiz, « arc'hont an eskobiezh-veur hollek » zo un anv enorus roet gant eskob-meur Kergustentin.

Mammennoù

• Bonreizh Aten gant Aristoteles
• William Bell Dinsmoor, The Archons of Athens in the Hellenistic Age. Cambridge, 1931 (1966 reprint,
• William Bell Dinsmoor, The Athenian Archon List in the Light of Recent Discoveries. Columbia University Press, 1939 (1974 reprint, ISBN 0-8371-4735-2)
• André Blanc, L'Homme emprisonne le Temps. Les Calendriers. Belles Lettres. Paris 1986
• Debra Hamel, Athenian Generals: Military Authority in the Classical Period. Koninklijke Brill NV, 1998.
• Guy Rachet : Dictionnaire de la civilisation grecque. Larousse 1992-1998. Le Grand Livre du Mois. Paris. 1992

Liammoù diavaez

• Urzh sant-Andrev (Arc'honted an eskobiezh-veur hollek )

Notennoù

1. diwar ἄρχω, árkhô, « gourc'hemenn, bezañ e penn »
2. Guy Rachet ː Da gentañ ne oa ket nemet un arc'hont, hêrezhel, er familh Cofrides. Da vare Clisthenos, fin ar IV^vet kantved, (e 490 hervez A. Blanc) e oa savet ur c'huzul a nav arc'hont.
3. André Blanc. Al listenn se a zo betsavet diwar lies hini, an hini diwezhañ savet gant Benjamin F. Meritt, The Athenian Year, Berkeley. Los Angeles. 1961