Nelson Mandela
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nelson Rolihlahla Mandela a oa bet ganet d'an 18 a viz Gouhere 1918 e Mvezo, e Proviñs ar C'hab[1], e Suafrika, ha marvet eo d'ar 5 a viz Kerzu 2013 e Johannesburg. Brudet eo evit bezañ bet unan eus stourmerien bouezusañ a-enep reizhiad politikel an apartheid e Suafrika. Da c’houde ez eo bet prezidant Suafrika etre 1994 ha 1999.
Reizh pe jener | paotr |
---|---|
Bro ar geodedouriezh | Suafrika |
Anv e yezh-vamm an den | Nelson Rolihlahla Mandela |
Anv ganedigezh | Rolihllahla Mandela |
Anv-bihan | Nelson |
Anv-familh | Mandela |
Deiziad ganedigezh | 18 Gou 1918 |
Lec'h ganedigezh | Mvezo |
Deiziad ar marv | 5 Kzu 2013 |
Lec'h ar marv | Houghton Estate |
Abeg ar marv | respiratory disease |
Lec'h douaridigezh | Qunu |
Tad | Gadla Henry Mphakanyiswa |
Mamm | Nosekeni Fanny |
Pried | Evelyn Mase, Winnie Madikizela-Mandela, Graça Machel |
Bugel | Makgatho Mandela, Makaziwe Mandela, Zenani Mandela-Dlamini, Thembekile Mandela, Zindzi Mandela |
Kar | Ndileka Mandela |
Yezh vamm | xhosaeg |
Yezhoù komzet pe skrivet | saozneg, xhosaeg |
Yezh implijet dre skrid | saozneg |
Place of detention | Robben Island, Pollsmoor prison, Drakenstein Correctional Centre |
Karg | President of South Africa, Secretary General of the Non-Aligned Movement, member of the National Assembly of South Africa |
Bet war ar studi e | University of the Witwatersrand, University of Fort Hare, University of South Africa, University of London |
Lec'h annez | Houghton Estate |
Lec'h labour | Suafrika |
Strollad politikel | African National Congress, South African Communist Party |
Bet war ar renk da vezañ dilennet | 1994 South African presidential elections |
Relijion | Methodism |
Perzhiad e | World Economic Forum Annual Meeting 1992 |
Oberenn heverk | Long Walk to Freedom |
Ezel eus | American Academy of Arts and Sciences |
Levezonet gant | Luis Taruc |
Present in work | Live and Let Live |
Lec'hienn ofisiel | https://www.nelsonmandela.org |
Hashtag | Madiba |
Dileuriad ar gwirioù a aozer | reproduction right not represented by CISAC member |
Oberennoù zo en dastumad | The Nelson-Atkins Museum of Art |
Statud e wirioù aozer | Oberennoù dezhe gwirioù aozer |
Teuliad arzour e | SAPA Foundation, Swiss Archive of the Performing Arts |
Documentation files at | SAPA Foundation, Swiss Archive of the Performing Arts |
Roll elfennoù | list of awards and honours bestowed upon Nelson Mandela |
E 1944 e teuas Nelson Mandela da vezañ ezel eus an African National Congress (ANC), evit stourm a-enep galloud politikel ar Re Wenn ha kudennoù ar "gouennoù" hag a oa dindan ar galloud politikel-se. Goude aet da alvokad e kemeras perzh er stourm nann-feuls a-enep lezennoù an apartheid hag a oa bet lakaet e pleustr gant an National Party (NP), bet dilennet e 1948. E 1960 e voe berzet an ANC, ha paouezet e voe gant ar stourm nann-feuls peogwir ne oa ket a zisoc’hoù. Mandela a grouas neuze e 1961 skourr armet an ANC, a voe anvet uMkhonto we Sizwe (MK), "Houarn goaf ar vroad" e xhosaeg. Harzet e voe Mandela gant gouarnamant Suafrika gant sikour ar CIA. Kondaonet e voe d’an toull-bac'h ha d’al labourioù ret betek e dremenvan. Dont a reas da vezañ un den brudet er bed a-bezh, gant ur sikour bedel ; anavezet eo dreist-holl goude dispac'h Soweto[2] e miz Even 1976. Un arouez eo Nelson Mandela eus ar stourm evit ma vefe kevatal an holl dud, ha pa vefe disheñvel livioù o c'hrochen.
D’an 11 a viz C’hwevrer 1990, goude 27 vloaz en toull-bac'h, e voe lezet Mandela da vont. E 1993 e voe roet Priz Nobel ar Peoc'h dezhañ ha d’ar prezidant Frederik Willem de Klerk (1936-2021) dre m'o doa gouezet degas kemmoù bras e gouarnamant ar vro hep nemeur a feulster. E miz Du 1985 eo c'hoarvezas kentañ kejadenn etre Mandela hag ar gouarnamant
E 1994 e voe dilennet Nelson Mandela da gentañ prezidant du Suafrika. Kenderc'hel a reas da stourm evit e vennozhioù, da lavaret eo an unvaniezh vroadel hag ar stourm a-enep ar SIDA, a lazhe kalz tud er vro. Mandela a oa un den a veze selaouet er bed a-bezh e-keñver Gwirioù mab-den.