Maut Hitam
From Wikipedia, the free encyclopedia
Maut Hitam, disambat jua Wabah Hitam atawa Black Death, adalah sabuting pandemi harat nang panambayannya kana Irupa pas partangahan sampai pauncitan abad ka-14 (1347 – 1351) wan mamatii sapartiga sampai duwa partiga pupulasi Irupa. Haratan nang parak baimbaian, tarjadi jua epidemi di sapalih ganal Asia wan Timur Tangah, nang manampaiakan bahwa paristiwa di Irupa sabujurnya marupakan bagian matan pandemi multiregional. Lamunnya tarmasuk Timur Tengah, India, wan Tiongkok, Maut Hitam sudah mamatii kurang labih sadikitnya 75 juta nyawa. Panyakit nang sama diduga pulang malanda Irupa lawan saban ganarasi lawan parbidaan intensitas wan tingkat fatalitas nang balaianan sampai abad 1700-an. Babarapa wabah panting nang cungul imbahnya nang kaya Wabah Italia (1629 – 1631), Wabah Besar London (1665 – 1666), Wabah Besar Wina (1679), Wabah Besar Marseille (1720 – 1722), wan jua wabah pas tahun 1771 di Moskwa. Panyakit ngini kawa dimusnahakan di Irupa pas pamulaan abad ka-19, tagal masih basambung di bagian lain dunia (Afrika Tengah wan Oriental, Madagaskar, Asia, wan saban sapalih Amerika Selatan).
Maut Hitam mancungulakan akibat drastis lawan populasi Irupa, wan jua maubah struktur sosial Irupa. Wabah ngini maulah parburuan wan mamatii tarhadap kaum minoritas nangkaya Yahudi, pandatang, pangamis, wan jua pandarita lepra. Kakadapastian hagan supaya kawa hidup maulah sabuting kacandrungan nang kada sihat lawan masyarakat hagan hidup hanya hagan hari ngini.Nang kaya digambarakan ulih Giovanni Boccaccio di The Decameron (1353).