From Wikipedia, the free encyclopedia
Я́блык — садавіна, плод яблыні. Адзін з самых пашыраных відаў садавіны. Радзімай яблыка лічыцца Цэнтральная Азія. У цяперашні час найбольш распаўсюджанай з’яўляецца яблыня хатняя і яе шматлікія сарты. Гэта адзін з пладоў дрэва, што найбольш шырока культывуецца. Найбольш шырока вядомы з многіх прадстаўнікоў роду яблыня Сіверса, якія выкарыстоўваюцца людзьмі. Яблыкі растуць на невялікіх ліставых дрэвах. Радзімай яблыні лічыцца Цэнтральная Азія, дзе і да нашага часу прарастае яе дзікі продак, яблыня Сіверса. Яблыкі вырошчваюцца ў Азіі і Еўропы на працягу тысяч гадоў, у Паўночную Амерыку яны патрапілі разам з еўрапейскімі каланістамі. Яблыкі прысутнічаюць у міфалогіі і рэлігіях шматлікіх народаў, у тым ліку ў нарвежскай, грэчаскай і хрысціянскай традыцыях. У 2010 годзе быў расшыфраваны ген яблыка, што прывяло да прагрэсу ў барацьбе з хваробамі і селекцыі яблыкаў.
Яблык | |
---|---|
Названа ад | forbidden fruit[d] |
Колер | чырвоны[1], жоўты колер[1], зялёны колер[1] і ружовы колер |
Вугляродны след | 0,3 kilogram of carbon dioxide equivalent per kilogram[2] і 0,5 kilogram of carbon dioxide equivalent per kilogram[3] |
Водны след | 822 cubic metre per ton[4] і 6 847 cubic metre per ton[4] |
Food energy | 300 kilojoule[5] |
Усяго выраблена | 40 924 707 тона[6], 5 110 000 000 кг[7], 3 195 299 тона[6], 2 497 680 тона[6], 2 480 444 тона[6], 2 473 608 тона[6], 1 757 225 тона[6], 1 624 000 тона[6], 1 572 844 тона[6], 1 531 625 тона[6], 2 517 440 000 кг[8], 576 060 000 кг[8], 267 630 000 кг[8], 223 160 000 кг[8] і 127 010 000 кг[8] |
Натуральны прадукт выраблены з | яблыня і M. domestica[d] |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Вядома больш за 7500 сартоў яблыкаў. Розныя гатункі вырошчваюцца для розных густаў і мэт, у тым ліку для ўжывання ў ежу і вытворчасці сідру. Хатнія яблыкі, як правіла, размножваюцца прышчэпкамі, у той час як дзікія яблыкі добра растуць з насення. Дрэвы схільныя да шэрагу грыбковых, бактэрыяльных хвароб і ўздзеяння шкоднікаў.
У 2005 годзе ва ўсім свеце было вырашчана звыш 55 млн тон яблыкаў на агульную суму каля 10 мільярдаў долараў. Кітай вырабіў каля 35 % ад гэтай сумы, у той як ЗША з’яўляецца другім паводле колькасці яблыкаў вытворцам, з больш чым 7,5 % ад сусветнай вытворчасці. Іран займае трэцяе месца, за ім ідуць Турцыя, Расія, Італія і Індыя.
Яблыкі часцяком ядуць сырымі, але іх таксама выкарыстоўваюць у многіх харчовых прадуктах, як то дэсерты і напоі. Яблыкі станоўча ўздзейнічаюць на арганізм чалавека, аднак часам могуць назірацца алергічныя рэакцыі на розныя бялкі ў яблыках.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.