Партыя сірыякскага саюза

Партыя сірыякскага саюза (араб. في سورية‎‎; скар. ПСС) — афіцыйна зарэгістраваная палітычная партыя ў Сірыйскай Арабскай Рэспубліцы. Нароўні з Мтакастай пазіцыянуе сябе як арганізацыя, якая прадстаўляе інтарэсы асірыйскай меншасці ў гэтай краіне. Заснавана 1 кастрычніка 2005 года. З пачаткам у краіне грамадзянскай вайны знаходзіцца ў апазіцыі рэжыму Башара Асада. Уваходзіць у склад Нацыянальнага каардынацыйнага камітэта дэмакратычнай перамены (НККДП) — афіцыйна дазволенай сірыйскімі ўладамі арганізацыі ўмеранай кааліцыі левага толку.

Партыя сірыякскага саюза
арам.: ܓܒܐ ܕܚܘܝܕܐ ܣܘܪܝܝܐ ܒܣܘܪܝܐ
Дата заснавання	1 кастрычніка 2005
Штаб-кватэра	Эль-Камышлы
Краіна	Сірыя
Ідэалогія	Асірыйцы, правы меншасцей[d], федэралізм і Dawronoye[d]
Сайт	syriac-union.org

Гісторыя

Партыя была ўтворана 1 кастрычніка 2005 года. За некалькі месяцаў да гэтага ў суседнім Ліване пачаліся масавыя акцыі пратэсту супраць прысутнасці ў краіне сірыйскіх войскаў, якія атрымалі назву «Рэвалюцыя кедраў». На хвалі антыўрадавых выступаў 29 сакавіка ў Ліване была сфарміравана аналагічная партыя з той жа назвай^[1][2][3]. Яе заяўленая мэта — абарона асірыйскай меншасці па-за залежнасці ад прыналежнасці да праваслаўнай ці каталіцкай канфесій^[4]. У наступны час ліванскае аддзяленне партыі ўзначаліў Ібрагім Мурад, а сама партыя ўвайшла ў склад Кааліцыі 14 сакавіка — аб’яднання розных апазіцыйных рухаў і арганізацый часоў рэвалюцыі кедраў, якія выступалі супраць прасірыйскай палітыкі краіны.

У сакавіку 2011 года на хвалі арабскай вясны антыўрадавыя выступы ўспыхнулі і ў самой Сірыі. З іх пачаткам партыя далучылася да сірыйскай апазіцыі. У знак пратэсту супраць дзеянняў урада Башара Асада 15 жніўня 2012 года прыхільнікі партыі зладзілі штурм будынка сірыйскай дыпмісіі ў Стакгольме^[5]. Многія з іх пасля былі затрыманы шведскай паліцыяй. У гэты час у ПСС з’яўляюцца ўласныя сілы самаабароны — хрысціянскае апалчэнне «Сутора» (афіцыйна — Асірыйскае ўпраўленне бяспекі), мэтай якога з’яўляецца абарона асірыйскіх абшчын ад спусташэння радыкальнымі ісламістамі^[6]. Першыя атрады былі сфарміраваны ў 2012 годзе ў гарадах Эль-Кахтанія і Эль-Маліка (Дэрык)^[7]. Сутора цесна супрацоўнічае з фарміраваннямі курдскіх рэгіяналістаў^[8], у прыватнасці — з атрадамі народнай самаабароны (YPG)^[9].

Сутора не варта блытаць з «Сірыйскім упраўленнем абароны» — іншым хрысціянскім апалчэннем з Эль-Камышлы. Гэта праўладная арганізацыя, лаяльная сірыйскім уладам, на сірыйскай мове мае дакладна такую ​​ж назву, аднак не мае ніякага дачынення ні да ПСС, ні да курдаў. У яе ўваходзяць мясцовыя асірыйцы і армяне, якія вызнаюць хрысціянства. Сутора лічыць, што гэта аднайменнае апалчэнне адкалолася ад ПСС, у той час як самі апалчэнцы з Эль-Камышлы гэта адмаўляюць.

Асірыйскі ваенны савет

Ваенізаванае крыло партыі — Асірыйскі ваенны савет (Mawtbo Fulhoyo Suryoyo, скар. МФС), было сфармавана ў лютым 2013 года ў самы разгар канфлікту. Арганізацыя дзейнічае пераважна ў густанаселеных раёнах правінцыі Хасеке на паўночным усходзе краіны^[10]. Сумесна з курдскімі фарміраваннямі яе байцы неаднаразова прымалі ўдзел у сумесных аперацыях супраць радыкальных ісламісцкіх груповак, такіх як «Фронт аль-Нусра» і «Ісламская дзяржава» (ІД). У студзеня 2014 года МФС улілася ў склад атрадаў народнай самаабароны^[11][12]. На дадзены момант колькасць арганізацыі складае больш за дзве тысячы чалавек^[13].

Рэпрэсіі

Нягледзячы на ​​тое, што партыя мае афіцыйную рэгістрацыю, пасля пачатку канфлікту яе члены сталі падвяргацца рэпрэсіям з боку ўладаў краіны. Так, 6 чэрвеня 2013 года ў Эль-Камышлы сірыйскімі спецслужбамі быў арыштаваны член выканкама партыі — Рубель Габрыэль Баго^[14]. У жніўні таго ж года сілавікамі быў арыштаваны Саіта Малкі Косар — бацька кіраўніка «Сутора», Іяганама Косара. Ён адначасова з’яўляўся яго намеснікам. Мужчыну арыштавалі прама ў аэрапорце Эль-Камышлы адразу па прылёце з Швейцарыі, дзе ў яго мелася другое грамадзянства^[15]. Пазней ён быў пераведзены ў турму непадалёк ад Дамаска, пасля чаго сувязь з ім была страчана^[16]. Афіцыйна яму так і не было прад’яўлена ніякіх абвінавачванняў, інфармацыі аб пачатку судовага працэсу над Косарам або яго вызваленні не паступала^[17]. Станам на люты 2014 года аб арыштаваных членах партыі нічога не вядома.

Па чутках, Косар памёр у турме пры нявысветленых абставінах. Па сцвярджэннях сірыйскіх уладаў у дзень свайго арышту ён памёр ад сардэчнага прыступу, знаходзячыся ў Дамаску. Па іх сцвярджэннях, смерць наступіла паміж 22:00^[18] і 22:25^[15] па мясцовым часе, аднак на той момант яго самалёт нават не паспеў прызямліцца ў Эль-Камышлы, што ставіць пад сумнеў афіцыйную версію яго смерці^[15]. Нягледзячы на ​​шматлікія просьбы, цела нябожчыка так і не была перададзена членам яго сям’і^[16]. Аднак сваякам усё-такі атрымалася адшукаць лекараў з Дамаска, якія падпісвалі пасведчанне аб смерці. Яны расказалі ім, што як і ў выпадку з Косарам, сілавікі часта прымушаюць іх падпісваць такія сведчанні, не дазваляючы ім аглядаць цела нябожчыкаў^[15][18]. Сябры, блізкія і калегі дагэтуль мяркуюць, што Косар можа быць яшчэ жывы і лічаць^[15], што ўлады наўмысна хаваюць ад грамадскасці факты яго катаванняў у зняволенні^[18].

Гл. таксама

• Хрысціянства ў Сірыі
• Асірыйцы
• Мтакаста

Зноскі

1. Al-Monitor:Syriac Christians, Kurds Boost Cooperation in Syria Архівавана 6 красавіка 2015.
2. Assyrian International News Agency Assyrians in Lebanon Stand in Solidarity With Their Syrian Kin
3. Al-Jazeera Syria's Assyrians: 'No one helped us'
4. Christian Minorities seek their first-ever portfolio in new Cabinet (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 25 чэрвеня 2018. Праверана 14 жніўня 2019.
5. "Syrian embassy protest sees several detained in Sweden". IceNews. 2012-08-15. Праверана 2012-09-10.
6. :Middle East Online::: Архівавана 10 кастрычніка 2017.
7. al-Tamimi, Aymenn Jawad. Christian Militia and Political Dynamics in Syria (нявызн.). Syria Comment (23 лютага 2014). Праверана 25 лютага 2014.
8. Carl Drott. Qamishli’s Cold War (нявызн.)(недаступная спасылка). Le Monde Diplomatique (18 лістапада 2013). Архівавана з першакрыніцы 10 кастрычніка 2017. Праверана 10 снежня 2013.
9. Andrea Glioti. Syriac Christians, Kurds Boost Cooperation in Syria (нявызн.)(недаступная спасылка). Al-Monitor (20 чэрвеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 6 красавіка 2015. Праверана 17 снежня 2013.
10. Syriacs establish military council in Syria (нявызн.). Hürriyet Daily News (2 лютага 2013). Праверана 12 кастрычніка 2014.
11. The #Syriac Military Council has joined the YPG! Syriac Military Council Official Facebook, 8 January 2014
12. Syriac Military Council: Most important decisions is to join YPG Архівавана 7 верасня 2017. Dicle News Agency, 9 January 2014
13. Syrien: Christen lassen sich von IS nicht vertreiben (нявызн.). Die Welt (14 сакавіка 2015). Праверана 14 сакавіка 2015.
14. "ar:بيان حول اعتقال عضو حزب االتحاد السرياني السوريروبيل بحو" (PDF)(ар.). Syriac Union Party in Syria. 2013-06-07. Архівавана з арыгінала (PDF) 26 верасня 2020. Праверана 2014-02-25.
15. Zihlmann, Oliver; Florian Imbach; Daniel Glaus; Claudia Schmid (2014-01-26). "Schweizer in Syrien verschollen"(ням.). Sonntags Zeitung. Праверана 2014-02-25.
16. Syriac Leader Arrested by Assad-Regime(нявызн.) // ESU Newsletter: The Voice of the Syriacs. — European Syriac Union, 2013. — October — Т. Issue no. 29.
17. Suryoye Einheitspartei – Syriac Union Party – Syrien (нявызн.)(недаступная спасылка). Suryoye News (6 лютага 2014). Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2014. Праверана 25 лютага 2014.
18. Illarietti, Davide (2014-01-26). "Ticinese rapito, spunta un certificato di morte "per arresto cardiaco""(італ.). Tio. Праверана 2014-02-25.

Спасылкі

• Архив официального сайт партии по состоянию 28 августа 2012
• Доклад о деятельности христианского ополчения в Сирии (ням.)
• Интервью с председателем Сирийского национального совета
• Sutoro - Assyrians/Arameans train to protect their areas in Syria RT video
• Official Facebook page of the Qamishli Sootoro (ар.)