From Wikipedia, the free encyclopedia
Прыамурскае дзяржаўнае ўтварэнне, з 23 ліпеня 1922 Прыамурскі земскі край, (неафіцыйна Прыамурскі край, «Чорны буфер») — дзяржаўнае ўтварэнне, што існавала з 26 мая 1921 года па канец кастрычніка 1922 года на частцы тэрыторыі былой Прыморскай вобласці Расійскай імперыі, якая намінальна належала Далёкаўсходняй Рэспубліцы.
| часовае дзяржаўнае ўтварэнне | |||
| Прыамурская дзяржаўнае ўтварэнне з 23 ліпеня 1922 Прыамурскі земскі край | |||
|---|---|---|---|
| (неафіцыйна Прыамурскі край, «Чорны буфер») | |||
|
|||
| Гімн: Божа, Цара храні! | |||
 |
|||
<
 > |
|||
| Сталіца | Уладзівасток | ||
| Мова(ы) | Руская мова | ||
| Афіцыйная мова | руская | ||
| Рэлігія | праваслаўе | ||
| Грашовая адзінка | Рубль Прыамурскага земскага края | ||
| Насельніцтва |
|
||
| Форма кіравання |
Парламенцкая рэспубліка (да 23 ліпеня 1922) Ваенная дыктатура (пасля 23 ліпеня 1922) |
||
Назва «Чорны буфер» паўстала ў савецкай публіцыстыцы часоў Грамадзянскай вайны і пасля шырока выкарыстоўвалася ў айчыннай гістарыяграфіі.
Пачаткам існавання Прыамурскага дзяржаўнага ўтварэння прынята лічыць 26 мая 1921 года, калі ў г. Уладзівастокк белыя паўстанцы зрынулі ўрад Прыморскай Земскай Управы на чале з бальшавіком В. Р. Антонавым, які прызнаваў уладу Далёкаўсходняй Рэспублікі[1]. Улада была перададзена З'езду Несацыялістычных Арганізацый Далёкага Усходу. Ім быў абрана Часовы Прыамурскі Урад[2].
Кіроўны орган Прыамурскага дзяржаўнага ўтварэння насіў назву Часовага Прыамурскага ўрада, падпарадкаваныя яму ўзброеныя сілы складаліся з частак белай Далёкаўсходняй арміі, якія раней ўваходзілі ў войскі генерала У. О. Капеля і атамана Р. М. Сямёнава. Вышэйшым паважным органам улады быў Народны сход[2].
Падтрымку новаму дзяржаўнаму ўтварэнню аказвалі ЗША і Японія ў асобе консульскага корпуса, апошняя аказвала і ваенную дапамогу за кошт раскватараваных у Прымор'і ў перыяд інтэрвенцыі японскіх войскаў[2].
Першым кіраўніком новага Прыамурскага ўрада стаў прысяжны павераны С. Д. Меркулаў. Практычна неадкладна пасля перавароту на тэрыторыі Прымор'і аднавіўся шырокі партызанскі рух, арганізаваны партыямі сацыялістычнай арыентацыі, перадусім бальшавікамі.
Няздольнасць даць рады з набіраючым сілу партызанскім рухам, а таксама паразы, нанесеныя падпарадкаваным Часоваму Прыамурскаму ўраду войскам Народна-Рэвалюцыйнай арміяй Далёкаўсходняй Рэспублікі (НРА ДУР) пад Хабараўскам зімой і ўвесну 1922 года, прывялі летам 1922 гады да адстаўкі мяркулаўскага ўрада і пераходу рэальнай улады да генерала М. К. Дзітэрыхса, які з'яднаў пасты кіраўніка ўрада і галоўнакамандуючага і абвешчанаму 23 ліпеня 1922 года Кіраўніком Прыамурскага дзяржаўнага ўтварэння[3].
Сваім указам за № 1 Дзітэрыхс пераназваў Прыамурскае дзяржаўнае ўтварэнне ў Прыамурскі земскі край, а армію — у Земскую раць. Земская раць з 1 верасня пачатку наступальную аперацыю супраць НРА ДУР, аднак ужо ў кастрычніку была практычна цалкам разгромлена.
19 кастрычніка каля 13 гадзін НРА ДУР падышла да Уладзівастока на адлегласць 9 км, аднак, ёй заступілі шлях японскія часткі. У гэты момант ужо поўным ходам ішла эвакуацыя белагвардзейцаў і інтэрвентаў з Уладзівастоцкага порта. Японскае камандаванне і прадстаўнік японскага міністэрства замежных спраў ва Уладзівастоку высунулі ўльтыматыўныя вымогі прыпыніць эвакуацыю, калі адбудуцца сутыкненні паміж часткамі НРА і японскімі войскамі. Шмат у чым японцы вылічвалі стварыць гэтым падставу для пакідання сваіх войскаў ва Уладзівастоку. Амерыканскі консул Мак-Гаўн таксама зрабіў заяву ў мясцовай газеце пра тое, што «ў выпадку небяспекі амерыканскімі войскамі будуць прыняты самыя наважныя меры». Ваенны савет НРА звярнуўся з заклікам да асабовага склада адысці арганізавана на некалькі вёрстаў ад горада і чакаць указанняў[4].
Японскае камандаванне імкнулася ўсяляк зацягнуць перамовы пра ўступленне НРА ва Уладзівасток. Адначасна інтэрвенты і белагвардзейцы грузілі на судны каштоўную маёмасць і абсталяванне, выбухалі прыгонныя ўмацаванні і склады з узбраеннем, а што не паспявалі ці не маглі вывезці — знішчалі і тапілі ў моры[4].
Нават у гэты момант інтэрвентамі была распачата спроба стварыць ва Уладзівастоку яшчэ адзін марыянеткавы «ўрад», ролю якога згуляла група сібірскіх абласнікоў на чале з нейкім А. Н. Сазонавым, якая замяніла ўрад Дзітэрыхса, які бег на японскім параходзе. Аднак, дзеянні новага ўрада абмежавалася расклейваннем 22 кастрычніка па Уладзівастоку рукапісных плакатаў пра прыняцце ўлады, завошта ён атрымаў пагардлівую назву «плакатнага ўрада», а таксама, тры міністры гэтага квазіўрада ў той жа дзень здзейснілі налёт на гарадскую думу для захопу грашовай касы, якая да моманту іх «візіту» апынулася ўжо разрабаванай[4].
Урад Далёкаўсходняй рэспублікі і ўрад РСФСР звярнуліся да Японіі з пратэстам супраць зацягвання японцамі эвакуацыі сваіх войскаў з Уладзівастока і ўсклалі адказнасць за анархію і рабаванне горада на японскі ўрад. Адначасна працоўныя Уладзівастока, патрабуючы неадкладнага сыходу інтэрвентаў, абвясцілі ўсеагульны страйк. Толькі пасля гэтага японскае камандаванне было змушана падпісаць 24 кастрычніка на раз'ездзе Сяданка пагадненне пра пакіданне сваімі войскамі Уладзівастока і прылеглых астравоў не пазней 16 гадзін 25 кастрычніка 1922 года[4].
25 кастрычніка ў 16 гадзін услед за якія зыходзілі войскамі інтэрвентаў перадавыя часткі 1-й Забайкальскай стралковай дывізіі і школа малодшага каманднага складу 2-й Прыамурскай стралковай дывізіі ўступілі ва Уладзівасток[4].
Далёкаўсходняя Рэспубліка аднавіла кантроль над усёй тэрыторыяй Прымор'я. Прыамурскі земскі край спыніў сваё існаванне.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
