Пептыды

Пепты́ды — арганічныя рэчывы, якія маюць астаткі аднолькавых або розных амінакіслот, што злучаюцца пептыднай сувяззю.

Утварэнне пептыднай сувязі

Прыклад пептыднай молекулы — гармон аксітацын.

Малекула пептыдаў — звычайна лінейны ланцуг з амінагрупай (—NH₂) на адным і карбаксільнай групай (—COOH) на другім канцы ланцуга.

Бываюць пептыды з замкнёным ланцугом — цыклапептыды (таксіны, гармоны і антыбіётыкі).

Па колькасці амінакіслотных астаткаў адрозніваюць ды-, тры-, тэтрапептыды і г.д.. а таксама поліпептыды.

Да пептыдаў адносяць шэраг біялагічна актыўных рэчываў: глутатыён, анзерын, карназін, некаторыя гармоны (інсулін, глюкагон, вазапрэсін, аксітацын і інш.).

У жывых клетках пептыды сінтэзуюцца з амінакіслот ці ўтвараюцца пры ферментатыўным расшчапленні бялкоў. Шэраг актыўных пептыдаў і іх аналагі атрыманы штучна шляхам хімічнага сінтэзу.

Дасягненні хіміі пептыдаў спрыялі вырашэнню некаторых праблем біяхіміі і малекулярнай біялогіі (напрыклад, расшыфроўка генетычнага кода).

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).