Нікалае Чаўшэску
From Wikipedia, the free encyclopedia
Нікалае Чаўшэску (рум.: Nicolae Ceauşescu, 26 студзеня 1918, Скарнічэшці, жудзец Олт — 25 снежня 1989, Тыргавіштэ, Дымбавіца, Сацыялістычная Рэспубліка Румынія) — румынскі дзяржаўны і палітычны дзеяч, генеральны сакратар ЦК Румынскай камуністычнай партыі (РКП) з 1965. Прэзідэнт СРР ў 1974—1989 гадах. Зрынуты ў выніку Румынскай рэвалюцыі 1989 года.
Нікалае Чаўшэску | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
рум.: Nicolae Ceauşescu | |||||||
|
|||||||
Папярэднік | Ківу Стойка | ||||||
Пераемнік | пасада скасавана | ||||||
|
|||||||
Папярэднік | пасада заснавана | ||||||
Пераемнік | Іон Іліеску | ||||||
|
|||||||
Папярэднік | Георгэ Геаргіу-Дэж | ||||||
Пераемнік | пасада скасавана | ||||||
Нараджэнне |
26 студзеня 1918(1918-01-26)[1][2][…] |
||||||
Смерць |
25 снежня 1989(1989-12-25)[2][3][…] (71 год) |
||||||
Месца пахавання | |||||||
Бацька | Андруцэ Чаўшэску (1886—1969) | ||||||
Маці | Александрына Чаўшэску (1888—1977) | ||||||
Жонка | Алена Чаўшэску[d] | ||||||
Дзеці | Зоя Чаўшэску[d], Ніку Чаўшэску[d] і Валянцін Чаўшэску[d] | ||||||
Веравызнанне | атэіст | ||||||
Партыя | |||||||
Адукацыя | |||||||
Дзейнасць | палітыка і армія | ||||||
Аўтограф | |||||||
Ваенная служба | |||||||
Гады службы | 1948 — невяд. | ||||||
Прыналежнасць | Узброеныя сілы Румыніі | ||||||
Род войскаў | Сухапутныя войскі Румыніі | ||||||
Званне | генерал-лейтэнант | ||||||
Узнагароды | |||||||
Сайт | ceausescu.org (англ.) | ||||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Вылучаўся сваёй адносна нейтральнай знешняй палітыкай: трымаўся аўтаноміі ўнутры сацыялістычнага блоку краін (не байкатаваў алімпіяду ў Лос-Анджэлесе у 1984, устрымаўся ад уводу войскаў у Чэхаславакію ў 1968), але імкнуўся захоўваць добрыя адносіны з СССР. Добрыя стасункі з Заходняй Еўропай дазвалялі яму атрымліваць буйныя крэдыты, якія ў значнай ступені забяспечылі эканамічны рост ў 1960-1970-я гады. Між тым унутры краіны праводзіў усё болей жорсткую, аўтарытарную палітыку, паступова насаджваючы культ сваёй асобы. Але рост запазычанасці прымусіў Чаўшэску пагадзіцца на рэжым жорсткай эканоміі і зніжэнне ўзроўню жыцця насельніцтва. Гэты і шэраг іншых фактараў (у тым ліку крызіс сацыялістычнага лагеру, зніжэнне цэн на нафту) прывялі да антыкамуністычнай рэвалюцыі, у час якой узброеныя сілы забілі каля 50 мужчын, жанчын і дзяцей, звяржэння і расстрэлу Нікалае Чаўшэску.
Непасрэднай падставай дзеля Румынскай рэвалюцыі 1989 года, якая зрынула рэжым Чаўшэску, сталі хваляванні румынскіх венграў у Тымішаары. У час рэвалюцыі Чаўшэску здолеў збегчы на верталёце са сталіцы, але ў выніку быў схоплены румынскім войскам і, разам са сваёй жонкай Еленай паўстаў перад трыбуналам[6]. Трыбунал абвінаваціў Чаўшэску ў злачынствах супраць дзяржавы, генацыдзе ўласнага народа, адкрыцці таемных рахункаў у замежных банках і падрыве нацыянальнай эканомікі[7][8][9].
Растраляны разам з жонкай 25 снежня 1989 года па прысудзе трыбунала, праз некалькі месяцаў пасля судовага пасяджэння. Уся маёмасць была канфіскавана[10]. Смерць Чаўшэску адзначыла канец ланцужка антыкамуністычных рэвалюцый, якія адбыліся ў 1989 годзе ў Цэнтральнай і Паўднёвай Еўропе.