Мацуа Басё
From Wikipedia, the free encyclopedia
Мацуа Басё (яп.: 松尾芭蕉 ці Matsuo Bashō) (1644 — 12 кастрычніка 1694) — японскі паэт. Адзін са стваральнікаў жанру і эстэтыкі хайку. Яго стыль адрозніваюць вытанчаная немудрагелістаць, асацыятыўнасць, гармонія прыгожага, глыбіня спасціжэння гармоніі свету[6]. Стваральнік празаічнага жанру хайбун[7][8].
Мацуа Басё | |
---|---|
яп.: 松尾芭蕉[1] | |
![]() | |
Асабістыя звесткі | |
Імя пры нараджэнні | яп.: 金作 |
Псеўданімы | 甚七郎, 甚四郎 і 俳聖 |
Дата нараджэння | 1644[2][3][…] |
Месца нараджэння | Уэно[en], правінцыя Іга (цяпер — у прэфектуры Міэ, Японія) |
Дата смерці | 28 лістапада 1694(1694-11-28)[4][5] |
Месца смерці | |
Пахаванне | |
Грамадзянства | |
Месца працы | |
Прафесійная дзейнасць | |
Род дзейнасці | |
Кірунак | Shōfū haikai[d] |
Жанр | haikai[d] |
Мова твораў | японская |
![]() | |
![]() | |
![]() |
Паходзіў з самурайскай сям’і. Пачаткаў вывучаў паэзію ў 1664 годзе ў Кіёта. У 1672 годзе паступіў на дзяржаўную службу ў горадзе Эдо, пазней выкладаў паэзію. Слыннасць Мацуа Басу прынесла яго майстэрства ў жанры камічнага рэнга[7], але асноўнай яго заслугай стаў унёсак у жанр і эстэтыку хайку[9]. Ён ператварыў чыста камічны жанр у вядучы лірычны, заснаваны на пейзажнай лірыцы[10], уклаў у яго філасофскае ўтрыманне[11].
Адзінства яго вобразнай сістэмы, выразных сродкаў, яго мастацкую своеасаблівасць характарызуюць вытанчаная прастата, асацыяцыйнасць, гармонія выдатнага, глыбіня зразумення гармоніі свету[11]. У 1680-я гады Басё, пад уплывам дзэн-будызму, выкарыстоўваў у творчасці прынцып «азарэння»[7].
Басу пасля сябе пакінуў 7 анталогій, у стварэнні якіх бралі ўдзел і яго вучні: «Зімовыя дні» (1684), «Вясновыя дні» (1686), «Заглухлае поле» (1689), «Гарбуз-гарлянка» (1690), «Саламяны плашч малпы» (кніга 1-я, 1691, кніга 2-я, 1698), «Мяшок вугалю» (1694), лірычныя дзённікі, прадмовы да кніг і вершаў, лісты, утрымоўвальныя меркаванні пра мастацтва і творчы працэс у паэзіі[7]. Шляхавыя лірычныя дзённікі ўтрымваюць апісанні краявідаў, сустрэч, гістарычных падзей. У іх улучаны ўласныя вершы і цытаты з твораў выбітных паэтаў. Лепшым з іх лічыцца «Па сцяжынках Поўначы» («Акуні хасаміці», 1689)[9]. Паэзія і эстэтыка Басё істотна паўплывалі на японскую літаратуру таго часу[7], «стыль Басё» вызначыў развіццё японскай паэзіі амаль на 200 гадоў[9].