Клайпедскі край
From Wikipedia, the free encyclopedia
Клайпедскі край (літ.: Klaipėdos kraštas) або Мемельскі край, або Мемельланд (ням.: Memelland) — частка Малой Літвы, якая раней уваходзіла ў склад Усходняй Прусіі, размешчаная на поўнач ад ракі Нёман з цэнтрам у Клайпедзе. Паводле сучаснага адміністрацыйнага падзелу Літвы адпавядае паўднёва-заходняй частцы Клайпедскага павета.
У 1919 годзе, улічваючы тое, што большасць жыхароў края складалі літоўцы, Версальскім дагаворам край быў аддзелены ад Германіі і часова падпарадкаваны французскай адміністрацыі. Клайпедскі край разам з Саарам і Данцыгам быў пад кантролем Лігі Нацый. Этнічныя літоўцы (прускія літоўцы) Клайпедскага края, прынялі ўдзел у Клайпедскім паўстанні 1923 года ў выніку якога край быў далучаны да Літвы.
Край уяўляў сабой паласу даўжынёй 140 км і шырынёй 20 км, у 1939 годзе ў ім пражывала 145 000 чалавек. Самым вялікім горадам быў Мемель (Клайпеда) з 40 000 жыхарамі. Асноўнае насельніцтва складалі немцы і прускія літоўцы (летувінінкі), якіх у Клайпедскім краі звалі таксама мемельландэры.
У 1939 годзе край быў анексаваны нацысцкай Германіяй, а пасля заканчэння Другой сусветнай вайны дастаўся ў 1945 годзе СССР, які адпаведна вярнуў яго Літве (тады — Літоўскай Савецкай Сацыялістычнай Рэспубліцы). Мяжа, зацверджаная Версальскім дагаворам, застаецца на і ў наш час мяжой паміж Літвой і Калінінградскай вобласцю Расіі.