Генерал Джонсан ратуе параненага французскага афіцэра ад тамагаўка паўночнаамерыканскага індзейца

«Генерал Джонсан ратуе параненага французскага афіцэра ад тамагаўка паўночнаамерыканскага індзейца» (англ.: General Johnson Saving a Wounded French Officer from the Tomahawk of a North American Indian) — карціна англійскага мастака Бенджаміна Уэста, скончаная ў раёне 1764—1768 гадоў, якая знаходзіцца ў калекцыі Музея і мастацкай галерэі Дэрбі^[1].

Бенджамін Уэст
Генерал Джонсан ратуе параненага французскага афіцэра ад тамагаўка паўночнаамерыканскага індзейца. 1764/68
англ.: General Johnson Saving a Wounded French Officer from the Tomahawk of a North American Indian
Матэрыял	палатно
Музей і мастацкая галерэя Дэрбі, Дэрбі

Апісанне

Карціна з'яўляецца поглядам сучасніка на ўсе тры сілы, задзейнічаныя пры 1750-х у франка-індзейскай вайне^[1] (якую можна назваць больш усебакова «брытанскай, французскай і індзейскай вайной»)^[2]. На ёй намаляваны генерал-маёр сэр Уільям Джонсан, які прадухіляе выкананне скальпіравання барона Дыскаў, пераможанага французскага салдата, які ляжыць на зямлі^[3], паўночнаамерыканскіх першабытнікаў^[4].

Уэст быў адным з першых амерыканскіх мастакоў. Ён сцвярджаў, што першым навучыўся вырабу фарбаў у свайго сябра дзяцінства, які быў карэнным амерыканцам, і паказаў Уэсту, як рабіць фарбу, змешваючы гліну і мядзведжы тлушч. На карціне вельмі дэталізавана постаць абарыгена, татуіроўкі прамаляваныя падрабязней, чым еўрапейская ўніформа. Уэст быў вядомы сваёй калекцыяй паўночнаамерыканскіх артэфактаў, і ён выкарыстоўваў іх выявы ў сваіх карцінах^[5].

Бенджамін Уэст, верагодна, пачаў гэтую карціну неўзабаве пасля свайго прыбыцця ў Лондан у 1763 годзе, калі вярнуўся з Італіі, дзе правёў тры гады. Пасля «Індыйскай сям'і», карціны, намаляванай каля 1761, у гэты раз ён дэманструе тое ж жаданне паказаць «правільную вопратку і рыштунак»^[4]. Такім чынам, гэта дае нам адзін з двух вядомых сучасных малюнкаў брытанскіх лёгкіх пяхотнікаў^[6]. У той час як у італьянскім жывапісу дакладнасць і пэўнасць былі патрэбныя для таго, каб даць агульнае ўяўленне аб жыцці індзейцаў, Уэст выкарыстаў іх для стварэння справаздачы аб нядаўняй гістарычнай падзеі^[4].

Хоць сюжэт і некаторыя «фізічныя і сімвалічныя дэталі» могуць бліжэй суадносіцца з бітвай у форта Ніагара (1759 год^[7]), звычайна карціну адносяць да інцыдэнту, які здарыўся падчас кампаніі 1755, калі ў возера Лейк-Джордж французы пад камандаваннем барона Дыскаў разам са сваімі індзейскімі саюзнікамі супрацьстаялі мяшанаму атраду магавкаў і апалчэння Новай Англіі пад правадырствам Джонсана. Пасля адлюстравання нападу на лагер брытанцы ўзялі верх. Дыскаў быў тройчы паранены, і Джонсан выратаваў яму жыццё, абараніўшы ад магавкаў, якія прагнуць адпомсціць за сваіх забітых родных^[4]. Дыскаў выжыў і ўтрымліваўся ў палоне спачатку ў Нью-Ёрку, затым у Лондане, і, нарэшце, у горадзе Бат, залечывая ўсё яшчэ не зажыўшыя раны. У канцы Сямігадовай вайны, у 1763 годзе, ён быў рэпатрыяваны ў Францыю, дзе і памёр у 1767 годзе^[8].

Гістарычны кантэкст

Паказваючы Джонсана стрымліваючым агрэсіўныя дзеянні сваіх абарыгенаў-памагатых, карціна прапагандуе «цывілізаваныя» стандарты гонару і законы вайны па кантрасце з лютасцю «дзікуноў». Яна спасылаецца на праблемы і абмеркавання, што ўздымаюцца індзейскімі саюзнікамі ў дачыненні да еўрапейцаў, і якія ішлі на працягу канфліктаў у Паўночнай Амерыцы^[4]. Чалавечнасць Джонсана кантрастуе з рэпутацыяй «Белага Дзікуна», выкліканай яго стаўленнем у цэлым^[9].

У пачатку франка-індзейскай вайны індзейскі правадыр Танагрысан (Tanaghrisson) змацаваў саюз з атрадам брытанскіх войскаў, якім камандаваў Джордж Вашынгтон, разбіўшы чэрап Жуманвіля, параненага французскага афіцэра, якога яны толькі што ўзялі ў палон, а затым вымыўшы рукі ў мазгу чалавека. Справа Жуманвіля выклікала скандал у Еўропе і прывяла да развіцця Сямігадовай вайны^[2].

Тыя ж пытанні захоўваліся падчас Вайны за незалежнасць Злучаных Штатаў. У 1777 годзе абедзве палаты брытанскага парламента вялі дэбаты з нагоды выкарыстання індзейцаў як дапаможных войскаў. Прамова Уільяма Піта, вымаўленая 20 лістапада ў палаце Лордаў, якая асуджала акты гвалту супраць «нявінных» і практыку канібалізму, сведчыла аб непажаданасці падобнай шырока распаўсюджанай практыкі^[4].

Зноскі

1. Benjamin West Painting Архівавана 27 сакавіка 2012. at warforempire.org. Retrieved 11 July 2011.
2. Joel Achenbach, «The War Before the Revolution: 'Clash of Empires' Fills Out a Chapter in U.S. History» Архівавана 12 лістапада 2012., Washington Post, 16 December 2006, p. C01.
3. General Johnson… at derby.gov.uk. Retrieved 11 July 2011.
4. Stephanie Pratt, American Indians in British Art, 1700—1840, University of Oklahoma Press, 2005, 240 p. (ISBN 978-0-8061-3657-8), p. 75-76.
5. American Indians in British art, 1700—1840 p.85, Stephanie Pratt, 2005, 198pp, accessed July 2011
6. Uniforms of the 46th Regiment of Foot at schrothscompany.com, p. 2. Retrieved 11 July 2011.
7. Pierre Pouchot, Michael Cardy (translation) and Brian Leigh Dunnigan (edition and notes), Memoirs on the Late War in North America Between France & England ( (фр.) Mémoires sur la dernière guerre de l'Amérique septentrionale entre la France et l'Angleterre, Switzerland, Yverdon, 1781), Youngstown (N.Y.), Old Fort Niagara Association, 1994, 568 p. (ISBN 978-0-941967-14-3), p. 232 (note).
8. James R. Turnbull, " Dieskau, Jean-Armand, baron de Dieskau ", in the Dictionary of Canadian Biography Online, University of Toronto/Université Laval, 2000. Retrieved 13 July 2011.
9. O'Toole, Fintan. White Savage: William Johnson and the Invention of America. New York: Farrar, Straus and Giroux, 2005. ISBN 0-374-28128-9