мова праграмавання From Wikipedia, the free encyclopedia
Мо́ва праграмава́ння C (вымаўляецца: Сі́) — стандартызаваная імператыўная мова праграмавання, створаная на пачатку 1970-х гадоў Кенам Томпсанам і Дэнісам Рычы для аперацыйнай сістэмы UNIX. Потым яна была перанесена на іншыя аперацыйныя сістэмы, і цяпер з’яўляецца адной з найбольш ужывальных моў праграмавання. Мове C часта аддаюць перавагу за яе эфектыўнасць, і гэта адна з самых пашыраных моў сістэмнага праграмавання, хоць з яе дапамогай можна пісаць і праграмы агульнага прызначэння. Яна часта выкарыстоўваецца пры навучанні праграмаванню, хоць стваралася не для пачаткоўцаў.
| C | |
|---|---|
 | |
| Клас мовы | шматпарадыгменная: імператыўная (працэдурная), структурная |
| Тып выканання | кампілюемая |
| З’явілася ў | 1969—73[1] |
| Аўтар(ы) | Кен Томпсан, Дэніс Рычы |
| Пашырэнне файлаў | .c, .h |
| Тыпізацыя даных | статычная |
| Асноўныя рэалізацыі |
GCC, Intel C, MSVC, TCC, Turbo C, Watcom, Sun Studio C |
| Дыялекты |
C90 (1990) C99 (1999) |
| Зведала ўплыў | B (BCPL, CPL), ALGOL 68,[2] Assembly, PL/I, FORTRAN |
| Паўплывала на | AWK, csh, C++, C--, C#, Objective-C, D, Go, Java, JavaScript, Limbo, Perl, PHP, Python |
| Сайт |
iso.org/standard/74528.h… open-std.org/jtc1/sc22/w… |
C — адносна мінімалістычная мова праграмавання, бліжэйшая да апаратнага забеспячэння і мовы асэмблера, чым іншыя мовы праграмавання высокага ўзроўню. Сапраўды, C часам называюць «пераносным асэмблерам», паказваючы яго адрозненні ад моў праграмавання нізкага ўзроўню, напрыклад, асэмблера: код на C можна скампіляваць і выканаць на амаль любым камп’ютары, а код на асэмблеры можна выконваць толькі на той мадэлі камп’ютара, для якой ён напісаны. Таму мову C называюць мовай сярэдняга ўзроўню.
Пры распрацоўцы C асноўнай мэтай было стварэнне працэдурнай мовы праграмавання, якая дазволіла б пісаць праграмы з меншай колькасцю памылак, не ствараючы пры гэтым дадатковых цяжкасцей для аўтараў кампілятараў складанымі асаблівасцямі мовы. Такім чынам, у C ёсць такія важныя рысы:
struct), якія дазваляюць спалучаць даныя і кіраваць звязанай інфармацыяй як адзіным цэлымРысы іншых моў, якіх не хапае ў C:
Хоць спіс адсутных у C зручных канструкцый доўгі, іх адсутнасць дапамагла прыняць C, бо кампілятары для новых платформ пісаліся хутчэй, і праграмістам было лягчэй зразумець, што робіць той ці іншы код, і кантраляваць яго. Таму код на C часта выконваецца хутчэй за код на іншых мовах праграмавання.
Яшчэ адна з прычын шырокага выкарыстання C палягае ў тым, што кампілятары, бібліятэкі і інтэрпрэтатары іншых высокаўзроўневых моў часта ствараюцца на мове C.
Упершыню гэта простая праграма з’явілася ў першым выданні кнігі K&R і стала стандартнай уводнай праграмай у большасці падручнікаў па праграмаванні, незалежна ад мовы. Гэта праграма выводзіць «hello, world» у стандартны вывад, звычайна, ў тэрмінал ці на экран.
main()
{
printf("hello, world\n");
}
Прыведзеная вышэй праграма нармальна скампілюецца на большасці сучасных кампілятараў. Аднак пры кампіляцыі згодна са стандартам ANSI C будзе выдадзена некалькі папярэджанняў. Акрамя таго, код не скампілюецца, калі кампілятар дакладна выконвае стандарт C99, бо вяртаемае значэнне не будзе лічыцца значэннем тыпа int пры адсутнасці іншага. Усё гэта можна выправіць, дадаўшы некалькі невялікіх змяненняў у зыходную праграму:
#include <stdio.h>
int main(void)
{
printf("hello, world\n");
return(0);
}
Разгледзім праграму па радках:
#include <stdio.h>
Першы радок праграмы з’яўляецца дырэктывай прэпрацэсара, #include. Гэты тэкст паказвае, што прэпрацэсару — першай праграме, якая апрацоўвае зыходны файл пры кампіляцыі — трэба замяніць гэты радок на названы ў ім файл. У дадзеным выпадку гэта загаловачны файл, stdio.h, які апісвае стандартныя функцыі ўводу і вываду. Вуглавыя дужкі вакол stdio.h паказваюць, што файл трэба шукаць у папцы, пазначанай як шлях пошуку загаловачных файлаў.
int main(void)
Наступны радок паказвае, што азначаецца функцыя пад назвай main. Функцыя main мае адмысловае значэнне ў праграмах на C. Калі выконваецца праграма, першай выклікаецца функцыя main(). Слова int паказвае, што вяртаемае значэнне — значэнне, якое будзе вылічана ў функцыі main — ёсць цэлым лікам (integer). Частка коду (void) паказвае, што функцыя main не прымае ніякіх аргументаў.
{
Тут фігурныя дужкі паказваюць месца, дзе пачынаецца код функцыі main.
printf("hello, world\n");
Гэты радок выклікае (г.зн. выконвае код і вяртаецца да далейшага выканання праграмы) функцыю з назвай printf, якая аб’яўлена ў загаловачным файле stdio.h. У гэтым выкліку функцыі printf перадаецца адзін аргумент, радок тэксту «hello, world\n». Спалучэнне сімвалаў «\n» называецца escape-паслядоўнасцю і пераўтвараецца ў сімвал EOL (end-of-line, канец радка), які пераводзіць курсор у тэрмінале на пачатак новага радка. Функцыя printf вяртае значэнне тыпу int, аднак мы яго не выкарыстоўваем, таму не пішам ніякага кода для яго апрацоўкі.
return(0);
Гэты радок заканчвае выкананне функцыі main вяртаннем значэння 0.
}
Гэта фігурная дужка паказвае канец кода функцыі main.
У стандарце С89 азначаны 32 ключавыя словы:
auto | double | int | struct |
break | else | long | switch |
case | enum | register | typedef |
char | extern | return | union |
const | float | short | unsigned |
continue | for | signed | void |
default | goto | sizeof | volatile |
do | if | static | while |
Стандарт C99 дабаўляе пяць новых: _Bool, inline, _Complex, _Imaginary, restrict.
Тыпы ў C падобныя да тыпаў іншых пераемнікаў мовы ALGOL, такіх як Pascal, хоць яны і шмат у чым адрозніваюцца. Ёсць тыпы для цэлых лікаў розных памераў, знакавых і бяззнакавых, лікаў з плаваючай коскай, літар, пералічэнняў (enum), структур (struct) і аб’яднанняў (union), з дапамогай якіх можна захоўваць даныя некалькі тыпаў (але нельга захоўваць даныя двух розных тыпаў адначасова).
C вельмі часта выкарыстоўвае ўказальнікі і вельмі просты тып спасылак для захавання адрасоў памяці. Гэты адрас можна змяніць з дапамогай аператара прысвойвання ці арыфметыкі ўказальнікаў. Падчас выканання ўказальнік з’яўляецца адрасам у памяці, а падчас кампіляцыі — адрасам і тыпам даных, што дазваляе праверыць частку выразаў з указальнікамі падчас кампіляцыі. Указальнікі выкарыстоўваюцца ў C для розных мэт. Тэкставыя радкі звычайна прадстаўлены як указальнік на масіў сімвалаў. Дынамічнае выдзяленне памяці, якое апісана ніжэй, ажыццяўляецца з дапамогай указальнікаў.
Нулявы ўказальнік ёсць адмысловым указальнікам, які ўказвае на ячэйку памяці з адрасам 0. Працаваць напрамую з такім указальнікам нельга, звычайна яго выкарыстоўваюць, каб пазначыць неіснаванне пэўных аб’ектаў у памяці. Нулявыя ўказальнікі зручна выкарыстоўваць у адмысловых выпадках, напрыклад для запісу ўказальніку на наступны аб’ект у канцы спісу. Спробы звярнуцца да ячэйкі памяці, на якую ўказвае нулявы ўказальнік, можа прывесці да непрадбачаных вынікаў[3]. Указальнікі на тып void таксама існуюць, і паказваюць на аб’ект невядомага тыпу. Яны звычайна выкарыстоўваюцца ва ўніверсальным праграмаванні. Памер аб’екта, на які яны ўказваюць, невядомы, таму іх можна пераўтварыць ва ўказальнікі любога іншага тыпу.
Масівы ў C маюць нязменную даўжыню, якая вядома падчас кампіляцыі (праўда, у C99 былі дабаўлены масівы зменнай даўжыні); на практыцы, гэта не вельмі вялікая праблема, бо C дазваляе выдзяляць блокі памяці любой даўжыні ў час работы праграмы з дапамогай стандартнай бібліятэкі і выкарыстаць іх у якасці масіваў. У адрозненне ад іншых моў, у мове C масівы ёсць указальнікамі: як звычайны адрас у памяці і тып даных. Таму няма ніякіх праверак на выхад за межы масіву.
У мове C не прадугледжана адмысловых сродкаў падтрымкі мнагамерных масіваў, і мнагамерныя масівы азначаюцца зваротным чынам: як масівы масіваў. Так, напрыклад, двухмерны масіў ёсць масівам аднамерных масіваў, трохмерны — масівам двухмерных, і г.д. Увогуле кажучы, фізічнае ўладкаванне мнагамернага масіва у памяці камп’ютара залежыць ад таго, які гэты масіў: статычны ці дынамічны.
Мова C часта выкарыстоўваецца ў нізкаўзроўневым сістэмным праграмаванні, дзе можа ўзнікнуць неабходнасць разглядаць цэлы лік як адрас у памяці, лік з плаваючай коскай двайной дакладнасці як цэлы лік ці адзін тып указальнікаў як іншы. Для такіх выпадкаў у C есць пераўтварэнне тыпаў, з дапамогай якога выконваецца няяўны перавод аднаго значэння тыпу ў значэнне іншага тыпу. Няяўнае пераўтварэнне тыпаў можа быць небяспечным, бо часам працуе не так, як на першы погляд можна было б чакаць, і ў выніку прыводзіць да цяжка ўлоўных памылак.
У мове C ёсць тры спосабы атрымаць памяць для аб’ектаў:
malloc(), realloc() з вобласці памяці, якая называецца кучай; гэтыя блокі можна выкарыстоўваць ізноў, пасля таго як праграміст вярнуў іх з дапамогай функцыі free()Кожны са шляхоў выдзялення памяці выкарыстоўваецца ў розных выпадках і мае свае перавагі і недахопы. Напрыклад, статычнае выдзяленне памяці не патрабуе выклікаў адмысловых працэдур, пры аўтаматычным выдзяленні кампілятар зменіць толькі адну сістэмную зменную, а для дынамічнага выдзялення памяці патрэбна шмат коду як з боку праграміста, так і з боку кампілятара. Аднак памяць стэка звычайна вельмі абмежаваная ў параўнанні з памяццю кучы, і толькі дынамічнае выдзяленне памяці дазваляе выдзяліць блок памяці, памер якога будзе вядомы толькі падчас выканання праграмы. У большасці праграм на С выкарыстоўваюцца ўсе тры шляхі.
Там, дзе гэта магчыма, лепей карыстацца аўтаматычным і статычным выдзяленнем памяці, бо пры іх выкарыстанні памяці выдзяляе кампілятар, і праграмісту не трэба пісаць код для выдзялення і вызвалення памяці, які часта прыводзіць да памылак. Аднак даволі часта памер структур даных змяняецца падчас выканання праграмы; для выкарыстання аўтаматычнага і статычнага выдзялення патрэбна ведаць памер падчас кампіляцыі, таму часта (напрыклад, пры стварэнні масіваў са зменнай даўжынёй) трэба выкарыстоўваць дынамічнае выдзяленне памяці.
У адрозненні ад моў, падобных да Fortran 77, у C праграміст можа выкарыстоўваць прабелы і пераводы радкоў там, дзе пажадае. Каментары могуць быць:
/* і да першага з’яўлення */;// да канца радка.Амаль любы зыходны файл утрымлівае аб’яўленні і азначэнні функцый. У сваю чаргу, азначэнні функцый змяшчаюць аб’яўленне і інструкцыі (прадпісанні). Аб’яўленні або азначаюць новыя тыпы з дапамогай ключавых слоў (падобных да struct, union, і enum), або ўводзяць новыя зменныя пэўных тыпаў і задаюць іхнія значэнні.
Прыклад: аб’яўленне структуры Пункт (Point) з дзвюма цэлымі каардынатамі (x, y)
struct Point{
int x;
int y;
};
Прыклад: аб’яўленне зменнай x тыпу «лік з плаваючай коскай двайной дакладнасці»
double x;
Ключавыя словы, падобныя да char, int, float і г.д., а таксама сімвал * у спалучэнні з імі дазваляюць прызначаць зменным пэўныя ўбудаваныя тыпы. Каб пазначыць межы дзеяння аб’яўленняў і кіруючых структур, кавалкі (блокі) зыходнага кода змяшчаюцца ў фігурныя дужкі ({ і }).
Прыклад:
unsigned int x; // зменная тыпу "бяззнакавы цэлы"
char *p; // зменная-ўказальнік на зменную сімвальнага тыпу
У мове C асноўную работу выконваюць інструкцыі. Большасць інструкцый ёсць выразамі-аператарамі, апрацоўка якіх складаецца з вылічэння пэўнага выразу і прысвойвання новага значэння зменным. Інструкцыі кіравання будуюцца з дапамогай ключавых слоў if, else, switch, do, while і for. Адвольныя пераходы ажыццяўляюцца з дапамогай аператара goto. Існуюць убудаваныя аператары для выканання простых арыфметычных, лагічных, пабітавых аперацый, прысвойванняў, параўнанняў, доступу па індэксе к элементам масіва. Таксама ў выразах можна выклікаць функцыі, у тым ліку стандартныя бібліятэчныя.
Вядомы выраз: «З дапамогай C лёгка стрэліць ва ўласную нагу»[4]. Інакш кажучы, мова C дапускае многія дзеянні, даволі часта непажаданыя, таму многія памылкі праграмавання кампілятар не выяўляе, і ў выніку яны могуць праявіцца толькі ў час выканання праграмы. Гэта прыводзіць да непрадбачаных паводзін праграмы і «дзірак» пры выкананні. Дыялект Cyclone мовы C развязвае частку гэтых праблем.
З аднаго боку, праверкі на адсутнасць такіх памылак істотна запавольвалі выкананне праграмы ў той час, калі мова C стваралася. З другога боку, аўтары хацелі зрабіць C як мага болей эфектыўнай і гнуткай; чым больш магутная мова, тым складаней пісаць праграмы з яе дапамогай. Частка праверак выконваецца знешнімі прыладамі.
Адна з праблем C палягае ў тым, што дынамічна выдзеленыя аб’екты не ініцыялізуюцца; яны захоўваюць тое, што знаходзілася да іх на тым месцы ў памяці (гэта называюць смеццем). Змест смецця амаль немагчыма прадбачыць, бо ён змяняецца не толькі ў залежнасці ад камп’ютара, але нават пры розных запусках праграмы ці розных выкліках адной функцыі. Таму, калі праграма выкарыстоўвае неініцыялізаваныя даныя, вынік прадбачыць немагчыма. Большасць сучасных кампілятараў папярэджваюць пра гэтую праблему ў частцы выпадкаў, аднак поўнасцю выключыць гэту праблему немагчыма.
Яшчэ адной праблемай з’яўляецца тое, што памяць з кучы нельга выкарыстоўваць ізноў, пакуль праграміст не вызваліць яе функцыяй free(). Таму, калі праграміст забудзе вярнуць памяць, праграма будзе працягваць трымаць яе, у выніку разам з новымі выдзяленнямі ўсё болей і болей памяці будзе спажывацца дарэмна. Гэта праява называецца ўцечкай памяці. Каб пазбегнуць уцечкі памяці, неабходна своечасова вызваляць памяць, што ўскладае на праграміста дадатковы клопат. Гэтыя праблемы развязаны ў мовах з аўтаматычнай зборкай смецця.
Указальнікі з’яўляюцца адным з найбольшых небяспечных сродкаў мовы C; яны не правяраюцца, таму яны могуць указваць на любы аб’ект любога тыпу, у тым ліку код, і могуць мяняць гэты аб’ект, што прывядзе да непрадбачаных вынікаў. Указальнікі можна змяняць з дапамогай арыфметыкі ўказальнікаў, памяць, на якую яны ўказваюць, можа быць вернута, выкарыстана паўторна. Указальніку можна прысвоіць любое значэнне з дапамогай пераўтварэння тыпаў. Яшчэ адной праблемай указальнікаў з’яўляецца тое, што ў C дапускаецца вольна пераўтвараць адзін тып указальнікаў у іншы. У іншых мовах гэтыя праблемы развязваюцца выкарыстаннем болей абмежаваных тыпаў спасылак.
Хоць у мове C ёсць падтрымка статычных масіваў, у ёй не выконваецца праверка на выхад індэкса за межы масіву. Таму можна звярнуцца да шостага элемента масіву з пяці элементаў, і невядома, да чаго гэта прывядзе. Такая з’ява называецца перапаўненнем буфера. Перапаўненне буфера з’яўляецца крыніцай шматлікіх дзірак пры выкананні ў праграмах на C. З іншага боку, праверка індэкса прыводзіць да зніжэння хуткасці выканання праграм, асабліва ў вылічэннях, і, як лічыцца, не сумяшчальнае з мінімалістычным замыслам C.
Мнагамерныя масівы патрэбны ў лікавых алгарытмах (у асноўным іх выкарыстоўваюць у лінейнай алгебры) для захоўвання матрыц. Іх рэалізацыя ў C нязручная і ў цэлым не вельмі падыходзіць для рэалізацыі гэтай задачы. Гэта праблема апісана ў кнізе Numerical Recipes in C, Chap. 1.2, page 20 ff (read online). У гэтай кнізе ёсць вырашэнне гэтай праблемы, хоць яно і дастаткова аб’ёмнае.
Яшчэ адной праблемай з’яўляюцца функцыі, якія прымаюць зменную колькасць аргументаў. У адрозненне ад большасці функцый C, яны не маюць прататыпаў, таму праверка правільнасці іх аргументаў, як правіла, не выконваецца, ды і немагчыма без дадатковай інфармацыі. Вынік перадачы няслушнага тыпу даных прадбачыць немагчыма, і часта ён прыводзіць да аварыйнага заканчэння работы праграмы. Акрамя таго, функцыям са зменнай колькасцю параметраў нельга перадаваць нулявыя ўказальнікі.
Праверка правільнасці тыпаў функцый са зменнай колькасцю аргументаў залежыць выключна ад якасці рэалізацыі, аднак многія сучасныя кампілятары выконваюць праверку тыпаў пры выкліках функцыі printf і папярэджваюць пры памылковым спісе аргументаў. Аднак не ўсе выклікі printf можна праверыць статычна, бо радок фармату можна ствараць у час выканання.
Сінтаксіс C часта капіруецца ў іншых мовах праграмавання, аднак часта кажуць, што ён з’яўляецца адным са слабейшых пунктаў мовы. Сярод праблем сінтаксісу C наступныя:
== большы прыярытэт, чым у аператараў & і | у выразах на ўзор: x & 1 == 0 (што пераўтвараецца ў: x & (1 == 0)).=, які ў матэматыцы азначае роўнасць, для абазначэння прысвойвання, што прыводзіць да неправільных прысвойванняў у праверках. Выкарыстанне аператара = для прысвойвання было ідэяй Рычы, які адзначыў, што прысвойванне выконваецца часцей за праверку на роўнасць.&& і || замест and і or.Мова C мае таксама і іншыя праблемы, якія не выклікаюць памылак напрамую, але замінаюць праграмісту ствараць надзейную, падтрымліваемую, пашыральную сістэму. Сярод такіх праблем ёсць наступныя:
#include), заснаваная на ўключэнні тэксту, што можа істотна павялічваць час кампіляцыі.Для дапамогі праграмістам на C былі створаны праграмы, якія дапамагаюць пазбегнуць памылак у многіх выпадках. Аўтаматычная праверка зыходнага кода дапамагае незалежна ад мовы праграмавання, і для C існуюць такія праграмы, напрыклад Lint. Звычайна Lint выкарыстоўваецца для праверкі кода пры першым напісанні праграмы, і праграма кампілюецца пасля праверкі. Таксама існуюць бібліятэкі для праверкі індэксаў масіваў і абмежаванай формы зборкі смецця, аднак яны не ўваходзяць у стандартную бібліятэку C.
Трэба разумець, што нават такія інструменты не могуць дапамагчы ва ўсіх выпадках. Дзякуючы гібкасці мовы, шмат тыпаў памылак у C, сярод якіх памылкі, звязаныя з функцыямі са зменнай колькасцю аргументаў, выхад за межы масіву ці няслушнае выдзяленне памяці, немагчыма праверыць поўнасцю. Аднак нават у гэтых выпадках можна вылавіць найбольш тыповыя памылкі.
Распрацоўка C пачалася ў AT&T Bell Laboratories паміж 1969 і 1973 гадамі; паводле слоў Рычы, найбольшая частка мовы была створана ў 1972 годзе. Мову назвалі C, бо многія рысы яна пераняла з ранейшай мовы B.
Дакладна невядома, адкуль пайшла назва «B»: ад мовы праграмавання Кена Томпсана BCPL ці ад яго ж мовы Bon, названай у гонар яго жонкі Боні.
Існуе шмат міфаў як пра задумку мовы C, так і пра звязаную з ёй аперацыйную сістэму UNIX.
У 1973 годзе мова C была ўжо дастаткова магутнай, каб напісаць на ёй большую частку ядра UNIX, якое было перапісана з мовы асэмблера PDP-11/20. Гэта было адно з першых ядзер аперацыйнай сістэмы, напісанае не на асэмблеры (раней былі створаны сістэма Multics на PL/I, TRIPOS на BCPL і MCP (Master Control Program) для Burroughs B5000 на мове ALGOL у 1961 годзе).
У 1978 годзе Дэніс Рычы і Браян Кёрніган апублікавалі першую рэдакцыю кнігі The C Programming Language. Гэтая кніга, вядомая сярод праграмістаў на C як K&R, выкарыстоўвалася шмат год як нефармальная спецыфікацыя мовы. Версія C, апісаная ў гэтай кнізе, часта называецца K&R C. (У другой рэдакцыі кнігі апісваецца стандарт ANSI C, інфармацыя пра які змешчана ўнізе.)
Сярод рыс мовы, уведзеных у K&R C, былі наступныя:
structlong intunsigned int=+ быў заменен на +=, і так далей (=+ ствараў памылкі для лексічных аналізатараў; напрыклад, i =+ 10 ў параўнанні з i = +10).Часта лічаць, што K&R C — асноўная частка мовы, якую кампілятар мае падтрымліваць. Шмат год, нават пасля стварэння ANSI C, гэтая версія мовы лічыцца найбольш пераноснай, бо не ўсе кампілятары падтрымліваюць ANSI C, а адносна добра напісаны код на K&R C таксама слушны і для ANSI C.
У гэтай рэалізацыі C трэба аб’яўляць толькі тыя функцыі, якія вяртаюць значэнне не тыпу int. Функцыя без папярэдняга аб’яўлення лічылася функцыяй, якая вяртае значэнне тыпу int.
Прыклад выкліку з папярэднім аб’яўленнем:
long int SomeFunction();
int CallingFunction()
{
long int ret;
ret = SomeFunction();
}
Прыклад выкліку без папярэдняга аб’яўлення:
int SomeOtherFunction()
{
return 0;
}
int CallingFunction()
{
int ret;
ret = SomeOtherFunction();
}
У прататыпах функцый K&R не было інфармацыі пра аргументы функцыі, таму большасць кампілятараў таго часу не выконвала праверку тыпаў параметраў, хоць некаторыя кампілятары папярэджвалі пра выклік функцыі з няправільнай колькасцю аргументаў.
Пасля публікацыі K&R C у мову было ўключана некалькі «неафіцыйных» дапаўненняў, якія падтрымліваліся кампілятарамі ад AT&T і некаторымі іншымі. Сярод іх наступныя:
void і тып даных void *struct і unionstruct некалькі разоў у розных тыпахstructconst для аб’ектаў, прызначаных толькі для чытанняfloat аднакратнай дакладнасціУ пачатку 1970-х C пачаў замяняць BASIC на пазіцыі вядучай мовы праграмавання для мікракамп’ютараў. У 1980-х ён быў перанесен на IBM PC, і яго папулярнасць пачала хутка расці. У той жа час Б’ёрн Страўструп і іншыя людзі з Bell Laboratories пачалі работу па ўключэнні аб’ектна-арыентаваных канструкцый у C. Мова, якую яны стварылі, C++, цяпер з’яўляецца адной з самых ужывальных моў праграмавання для аперацыйнай сістэмы Microsoft Windows; C застаецца болей папулярнай у свеце UNIX. Яшчэ адной мовай на аснове C стала Objective-C, якая таксама дадае аб’ектна-арыентаваныя магчымасці ў мову C. Цяпер яна не так пашырана, як C++, аднак яна выкарыстоўвалася для распрацоўкі праграм Cocoa пад Mac OS X.
У 1983 годзе Амерыканскі нацыянальны інстытут стандартаў (American National Standards Institute, ANSI) сфарміраваў камітэт, X3J11, для стварэння спецыфікацыі C. Пасля доўгага працэсу гэты стандарт быў створан ў 1989 годзе і ратыфікован як ANSI X3.159-1989 «Programming Language C». Гэту версію мовы звычайна называюць ANSI C. У 1990 годзе стандарт ANSI C (з некалькімі невялікімі зменамі) быў прынят Міжнароднай арганізацыяй стандартызацыі (International Organization for Standardization, ISO) як ISO/IEC 9899:1990.
Адной з мэт працэсу стандартызацыі ANSI C было стварэнне такога надмноства K&R C, якое б уключала шмат неафіцыйных дапаўненняў. Камітэт стандартаў таксама дадаў некалькі новых магчымасцей, такіх як прататыпы функцый (узятыя з C++) і больш развіты прэпрацэсар.
Цяпер мова ANSI C падтрымліваецца амаль усімі распаўсюджанымі кампілятарамі. Большасць кода, які пішацца сёння, заснавана на ANSI C. Любая праграма, напісаная толькі на стандартным C гарантавана выконваецца на любой платформе з рэалізацыяй C. Аднак шмат праграм пішуцца толькі для нейкай адной платформы, бо
Вы можаце выкарыстоўваць макрас __STDC__, каб падзяліць код на часткі ANSI і K&R.
#if __STDC__
extern int getopt(int,char * const *,const char *);
#else
extern int getopt();
#endif
Часам выкарыстоўваецца #if __STDC__, як у кодзе вышэй, ці #ifdef __STDC__, бо нейкія кампілятары азначаюць __STDC__ роўнай нулю, каб паказаць адсутнасць падтрымкі стандарту ANSI.
Пасля працэсу стандартызацыі ANSI, мова C пэўны час захоўвалася адносна нязменнай, у той час як мова C++ развівалася далей. (У 1995 годзе была створана Нарматыўная папраўка 1, аднак гэтую версію не часта згадваюць.) Аднак у канцы 1990-х стандарт быў перагледжан, што прывяло да публікацыі ISO 9899:1999 у 1999 годзе. Гэты стандарт, як правіла, называюць C99. Ён быў прыняты як стандарт ANSI ў сакавіку 2000 года.
Сярод новых магчымасцей C99 ёсць наступныя:
long long int, тып даных boolean і тып complex для падтрымкі камплексных лікаў//, як у BCPL ці C++, якія і раней падтрымліваліся многімі кампілятарамі C як дапаўненнеsnprintf()stdint.hЗацікаўленасць у падтрымцы новых магчымасцей С99 розная. Калі GCC і некалькі іншых кампілятараў цяпер падтрымліваюць большасць магчымасцей C99, кампілятары ад Microsoft і Borland — не, і, здаецца, гэтыя кампаніі не зацікаўлены ва ўключэнні такой падтрымкі.
Першапачаткова мова праграмавання C++ была створана на аснове C. Аднак не кожная праграма на C з’яўляецца слушнай праграмай на C++. А як дзве гэтыя мовы развіваліся паасобку, то колькасць несумяшчальнасцей паміж дзвюма мовамі пастаянна нарастала . Апошні перагляд мовы C, C99, увёў шмат несумяшчальных з мовай C++ асаблівасцей. Адрозненні ствараюць складанасці ў напісанні праграм і бібліятэк, якія можна правільна скампіляваць на C і С++, і блытаюць тых, хто праграмуе на абедзвюх мовах. Акрамя таго, вельмі складана пераносіць адметнасці адной мовы ў другую.
Б’ёрн Страўструп, стваральнік C++, неаднаразова паўтараў , што несумяшчальнасць паміж C і C++ павінна быць як мага меншай, каб захаваць аперацыйную сумяшчальнасць паміж гэтымі мовамі. Аднак існуе пункт гледжання, што, раз мовы C і C++ — розныя, то сумяшчальнасць паміж імі зручная, але не абавязковая. У адпаведнасці з такім меркаваннем, намаганні дзеля скарачэння несумяшчальнасці не павінны перашкаджаць спробам палепшыць кожную мову паасобку.
У C99 з’явілася шмат магчымасцей, якія ўпершыню з’явіліся ў C++. Сярод іх наступныя:
inlineint
Некаторыя высокаўзроўневыя мовы праграмавання не кампілююцца ў аб’ектны ці машынны код напрамую, а пераўтвараюцца ў код мовы C, такім чынам выкарыстоўваючы яе ў якасці прамежкавай мовы. Далей такі перакладзены код падаюць на ўваход кампілятару мовы C, які стварае аб’ектны або машынны код. Гэта зроблена з мэтаю дасягнуць пераноснасці і аптымізацыі кода, бо кампілятары мовы C існуюць для пераважнай большасці працэсараў і аперацыйных сістэм, акрамя таго, большасць кампілятараў C ствараюць добра аптымізаваны аб’ектны і машынны код. У выніку, любая мова праграмавання, якая перакладаецца на C, адразу становіцца пераноснай і здатнай да вытворчасці аптымізаванага аб’ектнага і машыннага кода. Аднак C распрацоўвалася як мова праграмавання, а не мэтавая кампілятарная мова, і, такім чынам, не вельмі падыходзіць на роль прамежкавай мовы. Гэта прывяло да распрацоўкі C-падобных прамежкавых моў, такіх як, напрыклад, C--.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
