Эрэбус

Эрэ́бус (англ.: Erebus) — вулкан у Антарктыдзе, самы паўднёвы актыўны вулкан на Зямлі^[2]. Вышыня — 3794 м, размешчаны на востраве Роса, дзе знаходзяцца яшчэ тры пагаслыя вулканы.

Эрэбус
англ.: Mount Erebus
Вулкан Эрэбус (1972 г.). Здымак USGS.
77°32′ пд. ш. 167°17′ у. д.HGЯO
Кантынент	Антарктыда
Размяшчэнне	Антарктыда , в. Роса Тэрыторыя Роса
Форма вулкана	Стратавулкан
Апошняе вывяржэнне	2011
Вышыня вяршыні	3794 м [1]
Першае ўзыходжанне	10 сакавіка 1908 г. (:en:Edgeworth David
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пастаянная актыўнасць вулкана назіраецца з 1972 года. Інстытут горнай здабычы і тэхналогіі штата Нью-Мексіка, ЗША арганізаваў тут станцыю назірання за вулканам. У кратары вулкана маецца ўнікальнае лававае возера.

Вулкан Эрэбус адкрыты 28 студзеня 1841 г. англійскай экспедыцыяй пад кіраўніцтвам палярнага даследчыка сэра Джэймса Кларка Роса на караблях «Эрэбус» і «Тэрор». Упершыню падняліся на яго вяршыню і дасягнулі краю дзеючага вулкана шэсць членаў экспедыцыі Эрнэста Шэклтана 10 сакавіка 1908 года (экспедыцыя спрабавала пакарыць Паўднёвы полюс)^[3].

Карабель і вулкан былі названы ў гонар Эрэба, найстаражытнага грэчаскага бога, які нарадзіўся з Хаосу.

Вулкан Эрэбус знаходзіцца на скрыжаванні разломаў зямной кары і з'яўляецца адным з найбольш актыўных вулканаў планеты. З гэтых разломаў перыядычна адбываюцца магутныя выкіды глыбінных газаў, у тым ліку вадароду і метану, якія, дасягаючы стратасферы, знішчаюць азонавы слой. Мінімальная таўшчыня азонавага слоя назіраецца над морам Роса, дзе размешчаны вулкан Эрэбус.

28 лістапада 1979 года ў схіл вулкана ўрэзаўся пасажырскі самалёт DC-10 новазеландскай авіякампаніі Air New Zealand. У выніку катастрофы рэйса NZ 901 загінула 257 чалавек (з іх 200 — новазеландцы)^[4].

Зноскі

1. GLOBAL VOLCANISM PROGRAM Архівавана 8 ліпеня 2006.
2. Erebus Архівавана 8 ліпеня 2006. // Global Volcanism Program, Smithsonian Institution (англ.)
3. Кравчук П. А. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. ISBN 5-7707-2044-1
4. New Zealand Disasters: Aircraft Accident: DC. 10 ZK-NZP Flight 901 (англ.). Christchurch City Libraries. Архівавана з першакрыніцы 15 лютага 2012. Праверана 1 сентября 2011.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 156. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Эрэбус
• A picture from space of the lava lake at the summit of Mount Erebus Архівавана 6 кастрычніка 2010. (англ.)
• Erebus glacier tongue (англ.)
• A panoramic view from the summit of Mount Erebus (англ.)
• Footage of Mount Erebus erupting in 2005 (англ.)
• Эрэбус (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі