Тэарэтычная астраномія

Тэарэтычная астраномія — раздзел нябеснай механікі, які займаецца вылічэннем эфемерыд і вызначэннем арбіт нябесных целаў. У наш час дзеля вылічэння арбіт пераважна выкарыстоўваюцца радыётэхнічныя вымярэнні і лазерную лакацыю.

Астраномы-тэарэтыкі выкарыстоўваюць шырокі спектр інструментаў, якія ўключаюць аналітычныя мадэлі (напрыклад, палітропы для набліжаных паводзін зорак) і разлікі колькаснага мадэлявання. Кожны з метадаў мае свае перавагі. Аналітычная мадэль працэсу, як правіла, лепш дае зразумець сутнасць таго, чаму гэта (нешта) адбываецца. Лікавыя мадэлі могуць сведчыць пра наяўнасць з'яў і эфектаў, якіх, верагодна, інакш не было б відаць^[1][2].

Тэарэтыкі ў галіне астраноміі імкнуцца ствараць тэарэтычныя мадэлі і высветліць у даследаваннях наступствы гэтых мадэляванняў. Гэта дазваляе назіральнікам шукаць дадзеныя, якія могуць абвергнуць мадэль або дапамагаюць ў выбары паміж некалькімі альтэрнатыўнымі або супярэчлівымі мадэлямі. Тэарэтыкі таксама эксперыментуюць ў стварэнні або перайначванні мадэлі з улікам новых дадзеных. У выпадку неадпаведнасці агульная тэндэнцыя складаецца ў спробе зрабіць мінімальнымі змены ў мадэлі і адкарэктаваць вынік. У некаторых выпадках вялікая колькасць супярэчлівых дадзеных з часам можа прывесці да поўнай адмовы ад мадэлі.

Тэмы, якія вывучаюць тэарэтычныя астраномы: зорная дынаміка і эвалюцыя галактык; буйнамаштабная структура Сусвету; паходжанне касмічных прамянёў, агульная тэорыя адноснасці і фізічная касмалогія, у прыватнасці касмалогіі зорак і астрафізіка. Астрафізічныя адноснасці служаць інструментам для ацэнкі уласцівасцяў буйнамаштабных структур, для якіх гравітацыя адыгрывае значную ролю ў фізічных з'явах і асновай для даследаванняў чорных дзюр, астрафізікі і вывучэння гравітацыйных хваль. Некаторыя шырока прынятыя і вывучаныя тэорыі і мадэлі ў астраноміі, цяпер уключаны ў Lambda-CDM мадэлі, Вялікі выбух, пашырэнне космасу, цёмнай матэрыі і фундаментальныя тэорыі фізікі.

Крыніцы

1. Roth, H. (1932). "A Slowly Contracting or Expanding Fluid Sphere and its Stability". Physical Review. 39 (3): 525–529. Bibcode:1932PhRv...39..525R. doi:10.1103/PhysRev.39.525. ISSN 0031-899X.
2. Eddington, A.S. (1926). Internal Constitution of the Stars. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-33708-3.