Старыца

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Старыца (значэнні).

Ста́рыца, старарэ́чча, старык — частка былога рэчышча ракі.

Схема працэсу меандравання з утварэннем старыцы

Выгляд меандруючага русла на фотаздымку са спадарожніка. У рачной даліне бачныя серпападобныя старыцы

Старыца ў даліне Віслы

Зарослая старыца ў даліне ракі Буг

Старыца зазвычай мае серпа- або петлепадобную форму. Як правіла, старыцы ўтвараюцца пры выпростванні меандруючага рэчышча, калі ў разводдзе або паводку воды, што ідуць па абалоне, здольныя прамыць больш кароткі шлях. Таксама старыцы ўтвараюцца пры дасягненні меандруючай ракой поўнай ступені развіцця такім чынам, што суседнія лукавіны злучаюцца адна з адной. Часам старыцы бываюць выцягнутай формы. Такая форма старыц утвараецца пры іншых тыпах рэчышчавых працэсаў, напрыклад, пры абалоннай шматрукаўнасці.

Пасля выпроствання рака пачынае цячы па новай (пратоцы), а былое, больш доўгае рэчышча пераўтвараецца ў старыцу. Паступова ўваходы ў старыцу заносяцца пяском і ілам. Старыца пэўны час захоўваецца як возера, а пасля трансфармуецца ў луг ці балота, альбо высыхае.

Найбольш буйная і старая з існых старыц — Узбой, старое рэчышча Амудар'і, працягласцю больш за паўтысячы кіламетраў.

Літаратура

• Стары́ца, старарэчча, старык // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 165. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Попов И. В. Деформации речных русел и гидротехническое строительство. — Л.: Гидрометеоиздат, 1965. — 328 с.
• Галай И. П. География: термины и понятия: словарь для учащихся и абитуриентов / И. П. Галай, Е. И. Галай. — Мн.: Белкартография, 2011. — С. 177. — 223 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-508-082-5. (руск.)
• Старица (географич.) // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• Старица(недаступная спасылка) // Российский гуманитарный энциклопедический словарь: В 3 т. — М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС: Филол. фак. С.-Петерб. гос. ун-та, 2002
• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Старыца