Райманд Шварц

Райманд Шварц (фр.: Raymond Schwartz, эспер.: Rajmondo Ŝvarco; 8 красавіка 1894, Мец, Германская імперыя — 14 мая 1973, Парыж) — эсперанцкі паэт і празаік , які працаваў пераважна ў жанры гумару і сатыры^[3].

Райманд Шварц
фр.: Raymond Schwartz
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	фр.: Alfred Raymond Schwartz[1]
Дата нараджэння	8 красавіка 1894(1894-04-08)[1]
Месца нараджэння	Мец, Германская імперыя
Дата смерці	14 мая 1973(1973-05-14)[2][1] (79 гадоў)
Месца смерці	Villepinte[d], дэпартамент Сен-Сен-Дэні, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя[1]
Грамадзянства	Францыя
Жонка	Marguerite Schwartz[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэзія, проза
Кірунак	Esperanto movement[d]
Мова твораў	эсперанта
Подпіс

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Шварц.

Біяграфія

Нарадзіўся 8 красавіка 1894 года ў Мецы (Латарынгія, якая ўваходзіла тады ў склад Германскай імперыі). Атрымаў у родным горадзе класічную адукацыю і валодаў не толькі роднымі для яго французскай і нямецкай (мовы ўжытку ў Латарынгіі), але таксама лацінскай і старажытнагрэчаскай. У 1909 ці 1910 годзе вывучыў эсперанта; у 1911 годзе з мэтай праверыць ровень сваіх моўных ведаў здзейсніў падарожжа ў Барселону, а ў 1913 годзе заснаваў у Мецы кружок эсперантыстаў «Amika Rondo» («Сяброўскае кола»). Па прафесіі — банкаўскі службовец (з часам дарос да суўласніка буйнага банка)^[4][5][6].

У гады Першай сусветнай вайны быў мабілізаваны ў кайзераўскае войска і ваяваў на Усходнім фронце; вайна стала страшным расчараваннем для Шварца — пацыфіста і інтэрнацыяналіста.

Пасля сканчэння вайны Шварц вярнуўся ў Латарынгію, што зноў адышла да Францыі. Неўзабаве ён пераехаў у Парыж; у снежні 1920 года Шварц заснаваў вельмі вядомае ў той час парыжскае кабарэ «Verda kato» («Зялёны кот»), у якім збіраліся французскія эсперантысты, і быў яго дырэктарам і душой у 1920—1927 гг. Пазней узначальваў кабарэ «Bolanta kaldrono» («Кіпячы чайнік», 1936—1939 гг.) і «Тры кобальды» («Тры кобальда», 1949—1956 гг.)^[3][6].

Цягам трох гадоў (пачынаючы з 1933 г.) Шварц быў рэдактарам штомесячнага гумарыстычнага часопіса «Пірат» («Pirato»); нярэдка абсмяяныя героі гумарэсак самі смяяліся, чытаючы чарговы нумар часопіса^[7].

4 мая 1973 года Райманд Шварц сканаў^[5].

Зноскі

1. Fichier des personnes décédées Праверана 8 сакавіка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q80900474'></a>
2. Raymond Schwartz // https://pantheon.world/profile/person/Raymond_Schwartz Праверана 9 кастрычніка 2017.
3. Королевич 1989, с. 169.
4. Enciklopedio de Esperanto 1934, p. 833.
5. Ledon G. R. Raymond Schwartz kaj ties kabaretoj (нявызн.)(недаступная спасылка). // TTT-ejo La Rido kaj Vervo de Raymond Schwartz. Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 13 сакавіка 2016.
6. Lloancy M.-T. Per humuro al maturo: Schwartz 100-jara (нявызн.)(недаступная спасылка). // TTT-ejo La Rido kaj Vervo de Raymond Schwartz. Архівавана з першакрыніцы 14 сакавіка 2016. Праверана 13 сакавіка 2016.
7. Королевич 1989, с. 170.

Публікацыі

• Schwartz R.  Verdkata testamento. — P.: Solsona, 1926. — 126 p.
• Schwartz R.  Prozo ridetanta. — P.: Esperantista Centra Librejo, 1928. — 126 p.
• Schwartz R.  Anni kaj Montmartre. — P.: Esperantista Centra Librejo, 1930. — 128 p.
• Schwartz R.  La stranga butiko. — P.: Esperantista Centra Librejo, 1931. — 124 p.
• Schwartz R.  La ĝoja podio. — P.: Esperantista Centra Librejo, 1949. — 271 p.
• Schwartz R.  Kiel akvo de l'rivero. — La Laguna: J. Régulo, 1963.
• Schwartz R.  Vole… novele. — Copenhagen: TK, 1971. — 192 p.

Літаратура

• Королевич А. И.  Книга об эсперанто. — Киев: Наукова думка, 1989. — 256 с. — ISBN 5-12-000985-9.
• Enciklopedio de Esperanto. — Budapest: Literatura Mondo, 1934. — 1078 p.
• Geoffrey Sutton.  Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto. 1887 — 2007. — New York: Mondial, 2008. — 730 p. — ISBN 978-1-59569-090-6.

Спасылкі

• La Rido kaj Vervo de Raymond Schwartz (сайт аб жыцці і творчасці Райманда Шварца)