Іанізавальнае выпраменьванне
From Wikipedia, the free encyclopedia
Іанізавальнае выпраменьванне — патокі электрамагнітных хваль або элементарных часціц, здольныя пры ўзаемадзеянні з рэчывам ствараць у ім іоны. Да іанізавальнага выпраменьвання адносяцца альфа-, бэта-, гама-прамяні, рэнтгенаўскае выпраменьванне, а таксама іншыя высокаэнергетычныя зараджаныя часціцы накшталт пратонаў і іонаў, атрыманыя ў паскаральніках.
Зараджаныя часціцы іанізуюць атамы асяроддзя непасрэдна пры сутыненнях з імі; выбітыя электроны пры наяўнасці дастатковай энергіі таксама могуць іанізаваць (другасная іанізацыя). Пры праходжанні нейтральных часціц (напр., нейтронаў, фатонаў) іанізацыя абумоўлена другаснымі зараджанымі часціцамі, якія ўзнікаюць ад узаемадзеяння першасных часціц з асяроддзем. Іанізавальнае выпраменьванне разбуральна Уздзейнічае на рэчыва і жывыя арганізмы; многія хімічныя рэакцыі пад уплывам іанізавальнага выпраменьвання ажыццяўляюцца больш лёгка або працякаюць пры значна меншых цісках і тэмпературах. У выніку дзеяння выпраменьвання можна атрымаць розныя мутацыі мікраарганізмаў і раслін.
Знакі радыяцыйнай небяспекі
Небяспечныя ўзроўні іанізавальнага выпраменьвання абазначаюцца знакам чорны трыліснік («вентылятар») на жоўтым фоне, ён мае форму трох сектараў шырынёй 60°, расстаўленых на 120° адзін адносна другога, з невялікім кругам у цэнтры. Звычайна іх размяшчаюць на мяжы радыяцыйна-кантралюемай зоны ці ў любым месцы, дзе ўзровень радыяцыі значна перавышае фонавы з прычыны ўмяшання чалавека.
У табліцы Унікод ёсць сімвал знака радыяцыйнай небяспекі — ☢ (U+0x2622).
У 2007 годзе прыняты новы знак радыяцыйнай небяспекі — «трыліснік» дапоўнены знакамі «смяротна» («чэрап з косткамі») і «сыходзь!» (сілуэт беглага чалавека і стрэлка). Новы знак закліканы стаць больш зразумелым для тых, хто не знаёмы са значэннем традыцыйнага «трыліснік». Чырвоны сімвал папярэджання пра іанізавальнае выпраменьванне (ISO 21482) быў прыняты ў 2007 годзе і прызначаны для крыніц 1, 2 і 3 катэгорый радыяцыйнай небяспекі (па класіфікацыі МАГАТЭ), якія вызначаюцца як небяспечныя крыніцы, здольныя прывесці да смерці або сур’ёзных траў (у тым ліку харчовыя апраменьвальнікі, апараты тэрапіі для лячэння рака і прамысловая рэнтгенаграфія). Сімвал павінен размяшчацца на прыстасаванні (прыладзе), дзе знаходзіцца крыніца, як папярэджанне не разбіраць і не набліжацца.
Некаторыя навукоўцы спрабуюць распрацаваць сістэму доўгатэрміновых папярэджанняў пра ядзерныя адкіды, якая была б зразумелай людзям і праз тысячы гадоў.[1]
Зноскі
- Pandora's Box: How and Why to Communicate 10,000 Years into the Future. www.mat.ucsb.edu. Праверана 28 студзеня 2025.
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.