Першы Нікейскі сабор

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Нікейскі сабор.

Першы Нікейскі сабор — сабор Царквы, прызнаваны Сусветным; адбыўся ў чэрвені 325 года ў горадзе Нікея (цяпер Ізнік, Турцыя); працягваўся больш за два месяцы і стаў першым Усяленскім саборам у гісторыі хрысціянства.

Дата	325
Прызнаецца	каталіцтва, праваслаўе, старажытнаўсходнія цэрквы, сіра-персідская царква
Папярэдні Сабор	няма
Наступны Сабор	Першы Канстанцінопальскі сабор
Скліканы	Канстанцінам I
Пад старшынствам	Св. Осія Кордаўскага і Свт. Аляксандра Александрыйскага
Колькасць прысутных	318 (ад Заходняй царквы - толькі 5 чалавек)
Абмеркаваныя тэмы	Арыянства, святкаванне Вялікдня, сапраўднасць хрышчэння ератыкамі
Дакументы і заявы	Нікейскі Сімвал веры і каля 20 пастаноў
Храналагічны спіс Сусветных сабораў

Сабор быў скліканы імператарам Канстанцінам Вялікім, для таго каб паставіць кропку ў спрэчцы паміж Александрыйскім епіскапам Аляксандрам і Арыем, які адмаўляў адзінасутнасць Хрыста і Бога Айца. На думку Арыя і яго шматлікіх прыхільнікаў, Хрыстос не Бог, а першая і найдасканалая са створаных Богам істот (гл. арыянства).

На Нікейскім саборы вызначыліся і ўсталяваліся асноўныя дактрыны (дагматы) хрысціянства.

Удзельнікі

Ікона: I Усяленскі сабор

На Першым Усяленскім саборы прысутнічала, паводле сведчання Афанасія Вялікага, 318 епіскапаў^[1]. Пры гэтым, у іншых крыніцах утрымліваюцца і меншыя адзнакі колькасці ўдзельнікаў сабора^[2]. Папа Сільвестр асабіста не прыняў удзел у Саборы і дэлегаваў на Сабор сваіх легатаў — двух прэсвітараў. На Сабор прыбылі дэлегаты ад тэрыторый, не якія ўваходзілі ў склад імперыі: з Піціўнта на Каўказе, з Баспорскага царства (Керчы), са Скіфіі, два дэлегаты з Арменіі, адзін з Персіі. Акрамя епіскапаў у працы Сабора прынялі ўдзел шмат прэсвітараў і дыяканаў. Многія з іх яшчэ зусім нядаўна вярнуліся з катаргі і на сваіх целах мелі сляды катаванняў. Яны сабраліся ў палацы ў Нікеі, і сам імператар Канстанцін старшынстваваў на іх сходзе, чаго яшчэ ніколі не было. На Саборы прысутнічала мноства епіскапаў, пасля ўшанаваных царквой як святых (свяціцель Мікалай, епіскап Міраў Лікійскіх і свяціцель Спірыдон Трыміфунцкі).

Пасля некалькіх спроб аспрэчыць арыянскае веравучэнне на падставе адных толькі спасылак на Св. Пісанне Сабору быў прапанаваны сімвал веры Кесарыйскай Царквы, да якога, па прапанове імператара Канстанціна, была дададзена характарыстыка Сына "адзінасутная Айцу". Гэты Сімвал веры быў зацверджаны Саборам для ўсіх хрысціян імперыі, а тыя епіскапы-арыяне, што не прынялі яго, выдалены з Сабора і адпраўлены ў ссылку. Сабор таксама прыняў 20 канонаў (кіраваў), якія тычыліся розных бакоў царкоўнага жыцця.

Нікейскі сабор (румынская фрэска, XVIII стагоддзе)

Пастановы

Пратаколы Першага Нікейскага сабору не захаваліся (гісторык царквы А.В. Карташоў лічыў, што яны і не вяліся). Пра рашэнні, прынятых на гэтым Саборы, вядома з пазнейшых крыніц, у тым ліку з дзеянняў наступных Усяленскіх сабораў.

• Сабор асудзіў арыянства і зацвердзіў пастулат аб адзінасутнасці Бога Сына і Бога Айца і Яго прадвечным нараджэнні.
• Быў складзены Сімвал веры з сямі пунктаў, які пасля сталі называць Нікейскім.
• Зафіксаваны прывілеі епіскапаў чатырох найбуйнейшых мітраполій: Рымскай, Александрыйскай, Антыяхійскай і Іерусалімскай (6-ы і 7-ы каноны).
• Сабор таксама ўсталяваў час святкавання Вялікдня ў першую нядзелю пасля першай поўні пасля вясновага раўнадзенства.
• Сабор прыняў рашэнне, якое абавязвала архірэяў асабіста курыраваць сістэму аказання медыцынскай дапамогі немаёмным грамадзянам.

Крыніцы

1. Ad Afros Epistola Synodica
2. Смирнов 1888, с. 18.

Літаратура

• Смирнов К. Обозрение источников первого вселенского Никейского собора. — Ярославль, 1888. — 358 с.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Першы Нікейскі сабор
• Правілы Першага Усяленскага сабору 325 г. у г. Нікеі