From Wikipedia, the free encyclopedia
Оракі (саманазвы ульта, ольча, ульча)[1] — карэнныя насельнікі Сахаліна. Жывуць пераважна ў Сахалінскай вобл. Расіі. Нязначныя па колькасці групы ёсць таксама ў Хабараўскім краі, Японіі. Агульная колькасць у Расіі — 295 чал. (2010 г.), у Японіі — 20 чал. (прыкладныя звесткі 1989 г.).
| Оракі (ульта, ольча, ульча) | |
 | |
| Агульная колькасць | 295 |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Расія |
| Мова | оракская |
| Рэлігія | Праваслаўе, анімістычныя культы, шаманізм |
| Блізкія этнічныя групы | ульчы, орачы, нанайцы, удэгейцы |
Оракі мігрыравалі на Сахалін у сярэднявеччы з папярэдніх раёнаў рассялення на р. Амур. Мелі сталыя кантакты з аўтахтонным насельніцтвам — ніўхамі і айнамі. Ад апошніх і атрымалі сённяшнюю назву.
Падзяляюцца на дзве асноўныя групы — паўночную і паўднёвую. Паўночная месціцца ў раёне пас. Вал. Паўднёвая — бліз г. Паранайска. Традыцыйнымі заняткамі абедзвюх груп з’яўляюцца лоў рыбы і паляванне. Аднак паўночныя оракі таксама трымаюць хатніх аленяў, якіх выкарыстоўваюць для перамяшчэння (ужываюць тып нарт, не характэрны для эвенкаў) або ў паляванні на лясных звяроў. Паўднёвыя оракі не займаюцца аленегадоўляй. Іх галоўныя гаспадарчыя заняткі — лоў рыбы і паляванне на марскіх звяроў, асабліва ластаногіх. У савецкі час паўночныя оракі былі аб’яднаны ў аленегадоўчы калгас, паўднёвыя засталіся рыбаловамі.
Ад суседніх народаў оракі адрозніваюцца сацыяльнай арганізацыяй. Яны падзяляюцца на 15 родаў, аднак галоўнай сацыяльнай адзінкай з’яўляецца сям'я. Сем’і складаюць тэрытарыяльныя аб’яднанні, у склад якіх раней маглі ўваходзіць прадстаўнікі іншых этнасаў.
У мінулым оракі не вылучаліся як самастойны народ. У перапісах іх часцяком адносілі да эвенкаў ці ульчаў. Толькі ў канцы XX ст. па патрабаванню вучоных быў наладжаны больш пільны ўлік. Нягледзячы на фактычную згубу мовы, для оракаў характэрная моцная этнічная самасвядомасць.
Родная мова оракаў адносіцца да амурскай падгрупы тунгуса-маньчжурскіх моў. Відавочна, у мінулым падзялялася на паўночны і паўднёвы гутарковыя дыялекты. У выніку старонняга культурнага ўплыву і адукацыі на рускай мове, большасць оракаў ужо не размаўляе на ёй. Пісьмовасць на аснове кірыліцы распрацавана ў 2008 г.
Хрысціянізацыя амаль не закранула оракаў. Пэўная колькасць вернікаў належыць да праваслаўнай царквы. Захаваліся анімістычныя і пахавальныя культы. Раней існаваў шаманізм, былі распаўсюджаны шматлікія забабоны.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
