Ньютан (адзінка вымярэння)

Нью́тан (абазначаюць як Н, N) — адзінка вымярэння сілы, вытворная адзінка сістэмы адзінак вымярэння СІ, названая ў гонар Ісака Ньютана за яго ўнёсак у класічную механіку.

Ньютан
Названа ад	Ісаак Ньютан
Абазначэнне адзінкі	N[1][2][…], Н, Н, N, N і N
Формула, якая апісвае закон або тэарэму	${\displaystyle 1\mathrm {N} =1{\frac {\mathrm {kg} \cdot \mathrm {m} }{\mathrm {s} ^{2}}}}$
Пазначэнне ў формуле	${\displaystyle \mathrm {N} }$, ${\displaystyle \mathrm {kg} }$, ${\displaystyle \mathrm {m} }$ і ${\displaystyle \mathrm {s} }$
Пераўтварэнні да асноўнай адзінкі СІ	1 ньютан
Фізічная велічыня	сіла[3][4]
Derived from base unit	кілаграм, метр і секунда
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Азначэнне

Ньютан — адзінка сілы ў сістэме СІ, роўная сіле, неабходнай для таго, каб надаць фізічнаму целу масай 1 кілаграм паскарэнне 1 м/с²:

${\displaystyle {\rm {1~N=1~{\frac {kg\cdot m}{s^{2}}}}}.}$

Кратныя і дзельныя адзінкі

Найменні кратных і дзельных адзінак утвараюць, дадаючы стандартныя прыстаўкі СІ да слова «ньютан»:

Кратныя				Дробныя
парадак	назва	абазначэнне		парадак	назва	абазначэнне
101 Н	дэканьютан	даН	daN	10−1 Н	дэцыньютан	дН	dN
10² Н	гектаньютан	гН	hN	10−2 Н	сантыньютан	сН	cN
10³ Н	кіланьютан	кН	kN	10−3 Н	міліньютан	мН	mN
106 Н	меганьютан	МН	MN	10−6 Н	мікраньютан	мкН	µN
109 Н	гіганьютан	ГН	GN	10−9 Н	нананьютан	нН	nN
1012 Н	тэраньютан	ТН	TN	10−12 Н	піканьютан	пН	pN
1015 Н	петаньютан	ПН	PN	10−15 Н	фемтаньютан	фН	fN
1018 Н	экзаньютан	ЭН	EN	10−18 Н	атаньютан	аН	aN
1021 Н	зетаньютан	ЗН	ZN	10−21 Н	зептаньютан	зН	zN
1024 Н	ётаньютан	ІН	YN	10−24 Н	ёктаньютан	іН	yN

Прыклады

• 1 Н ёсць сіла зямнога прыцягнення, што ўздзейнічае на аб’ект масай каля 102 г ((1/9,8) кг) (напрыклад, маленькі яблык)^{[крыніца?]}.
• На паверхні Зямлі, цела масай 1 кг уздзейнічае на апору з сілай 9,81 Н. Прыбліжэнне, што 1 кг адпавядае прыкладна 10 Н часам выкарыстоўваюць у паўсядзённым жыцці і інжынерных разліках, што не патрабуюць высокай дакладнасці.
• Зямное прыцягненне для чалавека масай 70 кг прыкладна роўнае 687 Н.

Зноскі

1. Logopedia

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q53859674'></a>
2. 6.5.3 // Quantities and units—Part 1: General — 1 — ISO, 2009. — P. 18. — 41 p.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15028'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26711930'></a>
3. 7.6.4 // Quantities and units—Part 1: General — 1 — ISO, 2009. — P. 19. — 41 p.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15028'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26711930'></a>
4. SI A concise summary of the International System of Units, SI — 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q68977959'></a>

Літаратура

• Болсун А. Н. Краткий словарь физических терминов / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 232—233. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)