Міхал Юзаф Масальскі

Міхал Юзаф Масальскі (каля 1700 — 26 студзеня 1768) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Пісар вялікі літоўскі (з 1726), ваявода мсціслаўскі (з 1737), кашталян троцкі (з 1742) і віленскі (з 1744), гетман польны (1744—1762) і вялікі літоўскі (з 1762)^[6].

Міхал Юзаф Масальскі
Michał Józef Massalski
Міхал Юзаф Масальскі. С. Чаховіч, каля 1765
Герб «Масальскі»
22-і гетман польны літоўскі 5 кастрычніка 1744 — 8 кастрычніка 1762
Папярэднік	Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька
Пераемнік	Аляксандр Міхал Сапега
23-і гетман вялікі літоўскі 8 кастрычніка 1762 — 20 студзеня 1768
Папярэднік	Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька
Пераемнік	Міхал Казімір Агінскі
28-ы ваявода мсціслаўскі 8 ліпеня 1737 — 21 мая 1742
Папярэднік	Казімір Леан Хлусовіч
Пераемнік	Ежы Феліцыян Сапега
43-і кашталян віленскі 5 кастрычніка 1744 — 20 студзеня 1768
Папярэднік	Міхал Казімір Радзівіл Рыбанька
Пераемнік	Ігнацы Агінскі
староста гарадзенскі[d] 27 сакавіка 1727 — 1750
Папярэднік	Міхал Фрыдэрык Чартарыйскі
Пераемнік	Юзаф Адрыян Масальскі
кашталян троцкі 21 мая 1742 — 5 кастрычніка 1744
Папярэднік	Аляксандр Пацей
Пераемнік	Тадэвуш Францішак Агінскі
пісар вялікі літоўскі 12 кастрычніка 1726 — 8 ліпеня 1737
Папярэднік	Міхал Бенедыкт Тызенгаўз[d]
Пераемнік	Людвік Якуб Хамінскі[d]
маршалак Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага з 1741
цівун тэндзягольскі[d] з 1717
войт гарадзенскі[d] 1727 — 1751
Папярэднік	Міхал Фрыдэрык Чартарыйскі
Пераемнік	Юзаф Адрыян Масальскі
Нараджэнне	1697 Трокі, Троцкі павет, Троцкае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Смерць	26 студзеня 1768(1768-01-26) ці 20 студзеня 1768(1768-01-20)[1][2]
Род	Масальскія
Бацька	Ян Масальскі[d][2]
Маці	Ганна з Валовічаў
Жонка	Францішка з Агінскіх[d][3][4]
Дзеці	Ігнацы Якуб Масальскі[5], Юзаф Адрыян Масальскі[5], Ян Мікалай Масальскі[5], Казімір Адрыян Масальскі[d][5], Кацярына з Масальскіх[d][2], Юзаф Бяляўскі[d], Тэрэза з Масальскіх[d][2] і Марыяна з Масальскіх[d][2]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

З княжацкага роду Масальскіх гербу ўласнага, сын Яна, старосты гарадзенскага, і Ганны з Валовічаў.

Навучаўся ў Віленскім універсітэце. Займаў некалькі дзяржаўных пасадаў, у тым ліку гарадзенскага судовага старосты (1726). З 1718 бесперапынна ўдзельнічаў у соймах. Выступаў як прыхільнік каралеўскага двара і прыдворнай партыі Чартарыйскіх.

У часы бескаралеўя па смерці Аўгуста Моцнага абіраўся маршалкам канвакацыйнага сойма (1733). Падтрымліваў абранне Станіслава Ляшчынскага, аднак у 1736 вызнаў каралём Аўгуста Саса.

У 1741 пры падтрымцы Сапегаў атрымаў урад маршалка Вярхоўнага Трыбунала, дзе бараніў іх правы ў спрэчках з Радзівіламі.

Як прыхільнік партыі Чартарыйскіх падтрымліваў іх праекты рэформ. У 1764 сфарміраваў у Вялікім Княстве Літоўскім генеральную канфедэрацыю, якая з дапамогай расійскіх войскаў абрала каралём Станіслава Аўгуста Панятоўскага.

Прыняцце канвакацыйным соймам пастановы аб стварэнні Вайсковай камісіі Вялікага Княства Літоўскага, якая абмяжоўвала правы гетманаў, прычынілася да разрыву з Чартарыйскімі. У пазнейшы час дрэнна ставіўся да новага караля і вялікага князя, імкнуўся стварыць моцную групоўку Масальскіх, а таксама вярнуць ранейшыя правы гетманам^[7].

Зноскі

1. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 83, 153.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q123243396'></a>
2. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 245.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>
3. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : spisy. T. 9, Województwo mścisławskie XVI-XVIII wiek / пад рэд. А. Рахуба — Warszawa: 2019. — С. 196. — ISBN 978-83-65880-76-5

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q121092284'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11686050'></a>
4. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 245, 308.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>
5. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 245–246.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>
6. ЭнцВКЛ 2005, с. 274.
7. ЭнцВКЛ 2005, с. 275.

Літаратура

• Мацук А. Масальскі Міхал Юзаф // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 274―275. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Wielka encyklopedia PWN. Т. 17. ― Warszawa, 2001.
• Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna. T. 10. — Krakόw, [1931].
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1999. — 592 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0141-9.