Мікалай Віталевіч Лысенка

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Лысенка.

Мікалай Лысенка (укр.: Микола Лисенко; 10 (22) сакавіка 1842 — 24 кастрычніка (6 лістапада) 1912) — украінскі кампазітар , піяніст , дырыжор, педагог, збіральнік песеннага фальклору, грамадскі дзеяч. Заснавальнік нацыянальнай кампазітарскай школы.

Мікалай Лысенка
укр.: Микола Лисенко
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	10 (22) сакавіка 1842[1][2][…]
Месца нараджэння	Грынькы[d], Крамянчугскі павет[d], Палтаўская губерня, Расійская імперыя[3][4][…]
Дата смерці	6 лістапада 1912(1912-11-06)[1][2][…] (70 гадоў)
Месца смерці	Кіеў, Кіеўская губерня, Расійская імперыя[5]
Месца пахавання	Байкавыя могілкі[6]
Краіна	Расійская імперыя
Бацька	Lysenko Vitaly[d]
Жонка	Olha Antonivna Lypska[d]
Дзеці	Ostap Lysenko[d], Katerîna Masleannîkova[d], Mariana Lîsenko[d] і Halyna Lysenko-Shylo[d]
Альма-матар	Лейпцыгская вышэйшая школа музыкі і тэатра (1868, 1870)[7][8][…] Кіеўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Тараса Шаўчэнкі (1864)[8][4][…] Харкаўскі нацыянальны ўніверсітэт імя В. Н. Каразіна (1861)[4][3]
Месца працы	Харкаўскі нацыянальны ўніверсітэт імя В. Н. Каразіна Lysenko Music and Drama School[d]
Музычная дзейнасць
Педагог	Carl Reinecke[d][3][4][…], Ernst Heinrich Leopold Richter[d][3][4][…], Мікалай Андрэевіч Рымскі-Корсакаў[3] і Alois Panoccini[d][9]
Прафесіі	дырыжор, кампазітар класічнай музыкі, піяніст, музычны педагог, музычны этнограф, кампазітар
Гады актыўнасці	1869—1912
Інструменты	фартэпіяна[3] і арган
Жанры	опера[3], фолк-музыка[3], art song[d][3] і сімфанічная музыка[d][3]
Выхаванцы	Alexandra Mandelstam[d]
Грамадская дзейнасць
Член у	Ukrainian Club[d][10]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Скончыў Кіеўскі ўніверсітэт (1865), вучыўся ў Лейпцыгскай (1867—69) і Пецярбургскай (1874—76, клас М. Рымскага-Корсакава) кансерваторыях. Арганізаваў хор Кіеўскага ўніверсітэта (1864), украінскі хор у Пецярбургу (1874), музычна-драматычную школу (1904) у Кіеве і інш.

Творчасць

Яго музыка адметная яскравым нацыянальным каларытам, арганічным развіццём асноў народна-песеннай культуры, дэмакратычнымі ідэямі. Садзейнічаў станаўленню ўкраінскай оперы, узбагаціў музычна-сцэнічны і вакальны жанры, паклаў пачатак многім інструментальным жанрам у нацыянальнай музыцы. Збіраў і вывучаў фальклор, стварыў класічныя ўзоры апрацовак народных песень.

Да найбольш вядомых твораў належыць музыка гімнаў «Малітва за Украіну» і «Вечны рэвалюцыянер», якія, ў тым ліку, выконваў хор Кірыла Стацэнкі падчас Свята саборнасці, оперы «Тарас Бульба», «Наталка Палтаўка» і іншыя. Мікалай Лысенка стварыў шматлікія аранжыроўкі народнай музыкі для голасу і фартэпіяна, для хору і змешанага складу, а таксама напісаў значную колькасць твораў на словы Тараса Шаўчэнкі.

Ушанаванне памяці

Яго імя носяць Львоўская нацыянальная музычная акадэмія імя Мікалая Лысенкі, Харккаўскі нацыянальны акадэмічны тэатр оперы і балета  (укр.).

Крыніцы

1. Nikolai Witaljewitsch Lyssenko // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
2. Mykola Vitalijovyč Lysenko // Český hudební slovník osob a institucí

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11293091'></a>
3. Internet Encyclopedia of Ukraine / O. Havrylyshyn, F. Sysyn, M. Moser et al. — CIUS, 2001. Праверана 3 сакавіка 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12166110'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12131753'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12135541'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q87193076'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12157868'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4212096'></a>
4. Г. Риман Лисенко // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 2. — С. 766–767.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27680201'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27776721'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7117345'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2910129'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q213539'></a>
5. Лысенко Николай Витальевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
6. https://www.findagrave.com/memorial/9596/mikola-lysenko Праверана 3 сакавіка 2022.
7. Лысенко, Николай Витальевич // Зерновые — Империализм — 1933. — Т. 27.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q43200308'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126907981'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q20078554'></a>
8. https://www.ukrainianartsong.ca/composers-1-1-1 Праверана 3 сакавіка 2022.
9. https://doi.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.17272 Праверана 3 сакавіка 2022.
10. http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CL%5CY%5CLysenkoMykola.htm Праверана 3 сакавіка 2022.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мікалай Віталевіч Лысенка