Спіс кіраўнікоў Навары

Гэта спіс каралёў Памплоны, пасля Навары. Памплона, назва сталіцы, ужывалася як адзіная ці асноўная назва каралеўства да уніі з Арагонам (1076—1134). Аднак тэрытарыяльнае абазначэнне Навара ўвайшло ва ўжыванне ў якасці альтэрнатыўнага імя ў канцы X стагоддзя, хоць ужывалася значна радзей. Арагонскія каралі стварылі графства пад назвай Навара ў цэнтральнай частцы каралеўства Памплона. Пасля аднаўлення незалежнасці (з 1134 г.) каралеўства называлася Навара.

Герб каралёў Навары з 1212 г. У наш час ужываецца ў якасці герба французскай Ніжняй Навары і гарадка Данапалеу (Сен-Пале) у Ніжняй Навары (Пірэнеі Атлантычныя).

Дынастыя Іньігес (каля 824—905)

Дынастыя Іньігес Дынастыя Іньігесаў заснавала Наварскае каралеўства (у Памплоне) каля 824 г. пасля паспяховага паўстання супраць намінальнай улады Франкскай імперыі Каралінгаў. 824—852 Іньіга I Арыста 852—870 Гарсія I, сын, рэгент падчас паралічу Іньіга ў (842—852) гг. Першым з кіраўнікоў Навары / Памплоны прыняў каралеўскі тытул 882—905 Фартун I Аднавокі, сын, у палоне ў Кордаве 860—880 гг.

Дынастыя Хіменес Дынастыя Хіменес мела ролю суправіцеляў Іньігесаў большую частку IX стагоддзя. Урэшце, Хіменесы самі занялі наварскі трон; гэтыя манархі пералічваюцца ніжэй.  ???—??? Хімена I, разам з Іньіга Арыста пасылаў паслоў да франкскаму двару ў 850 г. 870—882 Гарсія II, сын, кіраваў спачатку ў «іншай частцы каралеўства», відаць, у якасці суправіцеля Гарсіі I, а пасля яго смерці — кароль усёй Навары 882—905 Іньіга II, сын, суправіцель Фартуна Гарсеса

Партрэт	Імя	Гады жыцця	Гады кіравання	Каментарыі	Спасылкі
Дынастыя Хіменес
	Санча I Гарсес	каля 860 — 11 снежня 925	905—925	Сын Гарсіі II Хіменеса. Яго жонка Тода была ўнучкай караля Фартуна Гарсеса
	Хімена II Гарсес	? — 29 мая 931	925—931
	Гарсія I Санчэс	каля 919 — 22 лютага 970	931—970
	Санча II Абарка	не раней 935 — снежань 994	970—994
	Гарсія II Санчэс	каля 964 — 29 ліпеня 1000[заўв 1]	994—1000
	Санча III	каля 985[заўв 2] — 18 кастрычніка 1035	1004—1035
	Гарсія III	? — 15 верасня 1054	1035—1054
	Санча IV	? — 1076	1054—1076
With the assassination of Sancho IV, Navarre was partitioned by his cousins Alfonso VI of Castile and Sancho Ramirez of Aragon, and the latter made king, leading to more than half-a-century of Aragonese control.
	Санча V	каля 1042/1043 — 4 чэрвеня 1094	1076—1094
	Педра I	каля 1068/1069 — 27 верасня 1104	1094—1104
	Альфонса I Ваяўнік	1073 — 7 верасня 1134	1104—1134
The death of Alfonso led to a succession crisis in Aragon, and the nobles of Navarre took advantage to reestablish an independent monarchy, crowning a grandnephew (through an illegitimate brother) of the assassinated Sancho IV.
	Гарсія IV	? — 1150	1134—1150
	Санча VI	? — 27 чэрвеня 1194	1150—1194
	Санча VII	? — 1234	1194—1234
Дынастыя графаў Шампані
	Тэабальда I Вялікі	3/30 мая 1201 — 8 ліпеня 1253	1234—1253
	Тэабальда II	1238 — 4 снежня 1270	1253 — 4 снежня 1270
	Генрых I Тоўсты	каля 1244 — 22 ліпеня 1274	1270 — 22 ліпеня 1274
	Іаана I	17 красавіка 1271 — 4 красавіка 1305	22 ліпеня 1274 — 4 красавіка 1305
Дынастыя Капетынгаў
	Філіп IV	красавік/чэрвень 1268 — 29 лістапада 1314	1284—1305		[заўв 3]
	Людовік X Сварлівы	4 кастрычніка 1289 — 5 чэрвеня 1316	4 красавіка 1305 — 5 чэрвеня 1316
	Іаан I Пасмяротны	15 лістапада 1316 — 20 лістапада 1316	15 лістапада 1316 — 20 лістапада 1316	Нарадзіўся праз некалькі месяцаў пасля смерці бацькі і адразу быў абвешчаны каралём, аднак кароль-немаўля памёр ужо праз 5 дзён адразу пасля хрышчэння.	[1]
	Філіп V	17 лістапада 1291 — 3 студзеня 1322	20 лістапада 1316 — 3 студзеня 1322
	Карл I Прыгожы	18 чэрвеня 1294 — 1 лютага 1328	3 студзеня 1322 — 1 лютага 1328
	Жанна (Хуанна) II	28 студзеня 1312 — 6 кастрычніка 1349	1 лютага 1328 — 6 кастрычніка 1349
Дынастыя Эўро
	Філіп III	27 сакавіка 1306 — 23 верасня 1343	1 лютага 1328 — 23 верасня 1343		[заўв 4]
	Карл II	10 кастрычніка 1332 — 1 студзеня 1387	6 кастрычніка 1349[заўв 5] — 1 студзеня 1387
	Карл III	22 ліпеня 1361 — 8 верасня 1425	1 студзеня 1387 — 8 верасня 1425
	Бланка I	6 ліпеня 1387 — 1 красавіка 1441	8 верасня 1425[заўв 6] — 1 красавіка 1441		[заўв 7]
Дынастыя Трастамара
	Хуан II	29 чэрвеня 1397 — 20 студзеня 1479	1425—1479 (дэ-факта) 1425—1441 (дэ-юрэ)		[заўв 8]
	Карл Віянскі	29 мая 1421 — 23 верасня 1461	1441—1461		[заўв 9]
	Бланка II Наварская	9 чэрвеня 1424 — 2 снежня 1464	23 верасня 1461 — 2 снежня 1464		[заўв 10]
	Элеанора Наварская	2 лютага 1426 — 12 лютага 1479	28 студзеня 1479 — 12 лютага 1479	Рэгентка ў 1455—1479 гадах
Дынастыя Фуа
	Францыск Феб	1467 — 30 студзеня 1483	12 лютага 1479 — 7 студзеня 1483
	Кацярына дэ Фуа	1468—1517	7 студзеня 1483 — 12 лютага 1517		[заўв 11]
	Жан дэ Фуа	1450—1500	1483—1497		[заўв 12]
	Гастон дэ Фуа	10 снежня 1489 — 11 красавіка 1512	1497 — 11 красавіка 1512
	Жэрмена дэ Фуа	1488 — 18 кастрычніка 1538	1512 — 18 кастрычніка 1538		[заўв 13]
Дынастыя Альбрэ
	Жан III д’Альбрэ		1484—1516		[заўв 14]
	Генрых II Наварскі	1503—1555	1516—1555
	Іаана III	1528—1572	1555—1572		[заўв 15]
Дынастыя Бурбонаў
	Антуан дэ Бурбон	1518—1562	1555-1562
	Генрых III[заўв 16]	1553—1610	1572—1610
	Людовік II[заўв 17]	1601—1643	1610-1620

Генрых III Наварскі стаў каралём Францыі Генрыхам IV, і з гэтага часу карона Навары перайшла да каралёў Францыі. У 1620 г. Ніжняя Навара ўключана ў склад Францыі, хоць французскія каралі працягвалі насіць тытул Кароль Навары да 1791 г.; пасля ён быў адноўлены з 1814 па 1830 г. у перыяд Рэстаўрацыі.

Прэтэндэнты на трон Іспаніі з карлісцкай галіны Бурбонаў выкарыстоўвалі іспанскую Навару як апору ў гады т.з. Карлісцкіх войн, але яны таксама прэтэндавалі на ўсе тытулы іспанскай кароны.

Цяперашнія прэтэндэнты

• Аліса, герцагіня Калабрыйская прэтэндуе на трон каралеўства Навара ў адпаведнасці з яго спрадвечным феадальным парадкам пераходу прастола ў спадчыну, як абвяшчае інфармацыя на афіцыйным сайце яе і яе сына інфанта Карласа Архівавана 5 лютага 2012..
• Луі-Альфонс, герцаг Анжуйскі — цяперашні легітымісцкі прэтэндэнт на трон Францыі і Навары. Яго прэтэнзія на наварскую карону засноўваецца на змененым парадку пераходу прастола ў спадчыну (у адпаведнасці з салічным законам), уведзеным у дзеянне Людовікам XIII.

Хуан Карлас I, царствуючы кароль Іспаніі (якой належыць асноўная частка гістарычнай наварскай тэрыторыі), носіць тытул кароль Навары як частку яго пашыранай тытулатуры, атрыманай у спадчыну ад ранейшых манархаў Іспаніі (каралёў Кастыліі і Арагона).

Заўвагі

1. Па іншых даных, памёр у 1004 годзе.
2. Некаторыя крыніцы прыводзяць 970 год, іншыя — 992 год.
3. Сумесна з Іаанай I
4. Сумесна з Жаннай (Хуаннай) II
5. Каранаваны 27 чэрвеня 1350
6. Каранавана 15 мая 1429
7. Разам з мужам Іаанам II Вялікім (1425—1479), ён жа кароль Арагона
8. да 1441 г. сумесна з Бланкай
9. Старэйшы сын і спадчыннік караля Хуана II Арагонскага, які канфліктаваў з ім за права называцца каралём Навары
10. Тытулярная каралева Навары, была дачкой Хуана II Арагонскага і Бланкі I Наварскай, акрамя гэтага, у шлюбе, яна была інфантай Кастыліі і Леона
11. Шляхам шлюбу перадала наварскую карону ў дом Альбрэ, што прывяло да грамадзянскай вайны і акупацыі значнай часткі каралеўства іспанцамі.
12. Прэтэндэнт на Наварскі прастол. Не прызнаў каралевай Кацярыну высылаючыся на Салічны закон. У 1497 адмовіўся ад сваіх прэтэнзій на карысць сына.
13. Абапіраючыся на яе правы, яе муж Фердынанд II, кароль Арагона прэтэндаваў на Наварскі прастол і быў каранаваны каралём Навары ў 1512, заваяваўшы большую яе частку.
14. Сумесна з Кацярынай. У 1512 г. ён быў пераможаны Фердынандам II Арагонскім, які пасля гэтага далучыў паўднёвую Навару да ўладанняў Арагонскай кароны і каранаваўся яе каралём. Гэту лінію гл. у спісах каралёў Арагона і Іспаніі.
15. Разам з мужам Антуанам дэ Бурбон (1555—1562), ён жа герцаг Вандомскі
16. Ён жа кароль Францыі Генрых IV, сын Іааны
17. Ён жа кароль Францыі Людовік XIII

Крыніцы

1. Ален Деко. Иоанн I Посмертный // Великие загадки истории / зав. І. Алчеева. — М.: Вече, 2004, 2006. — С. 178—204. — 480 с. — (Великие тайны). — 5 000 экз. — ISBN 5-9533-0229-0.

Спасылкі

• Анонимные авторы.. Испанские средневековые хроники: Хроника Карденьи I. Хроника Карденьи II. Анналы Толедо I. Анналы Толедо II. Анналы Толедо III. (нявызн.). www.kuprienko.info (А. Скромницкий) (24 жніўня 2011). Архівавана з першакрыніцы 4 снежня 2012. Праверана 17 лістапада 2012.