Жан Анры Дзюнан

Жан Анры́ Дзюна́н (фр.: Jean Henri Dunant; 8 мая 1828 — 30 кастрычніка 1910) — швейцарскі прадпрымальнік і грамадскі дзеяч.

Анры Дзюнан
Henri Dunant
Анры Дзюнан, 1860
Імя пры нараджэнні	Jean Henri Dunant
Род дзейнасці	прадпрымальнік і грамадскі дзеяч
Дата нараджэння	8 мая 1828(1828-05-08)[1][2][…]
Месца нараджэння	Жэнева, Жэнева, Швейцарыя
Дата смерці	30 кастрычніка 1910(1910-10-30)[1][2][…] (82 гады)
Месца смерці	Гайдэн[d], Апенцэль — Інерродэн, Швейцарыя[3]
Месца пахавання	Зільфельдскія могілкі[d][4] Grave of Henry Dunant[d]
Грамадзянства	Швейцарыя
Веравызнанне	пратэстанцтва
Бацька	Жан Жак Дзюнан
Маці	Ганна Антуанэта Каладон
Месца працы	Compagnie genevoise des colonies suisses[d]
Альма-матар	Collège Calvin[d]
Узнагароды і прэміі
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У 1859 годзе ён стаў відавочцам наступстваў бітвы пры Сальферына, калі дзевяць тысяч параненых засталіся паміраць на полі бою. Узрушаны ўбачаным, Дзюнан напісаў кнігу «Успаміны пра бітвў пры Сальферына» і спрабуе стварыць суполку дапамогі параненым. Дзякуючы яго намаганням быў заснаваны Міжнародны камітэт Чырвонага Крыжа і ў 1864 годзе прынятая першая Жэнеўская канвенцыя аб паляпшэнні долі параненых ў сухапутнай вайне. У 1901 разам з Фрэдэрыкам Пасі стаў першым лаўрэатам Нобелеўскай прэміі міру.

Біяграфія

Нарадзіўся ва ўплывовай жэнеўскай кальвінісцкай сям’і. Бацька — Жан-Жак Дзюнан, бізнесмен, член гарадскога савета Жэневы. Маці — Антуанета Дзюнан-Каландон, займалася пераважна свецкім жыццём і дабрачыннасцю. Сям’я прывіла А.Дзюнану цікавасць да сацыяльнай працы.

З 18 гадоў Дзюнан займаецца грамадскімі справамі (Жэнеўскае таварыства давальнікаў падаянняў, YMCA і г.д.). У 21 год кідае вучобу ў Collège Calvin з прычыны кепскіх адзнак, наймаецца на нізавую пасаду ў банк.

З 1856 працуе на французскую аграрна-гандлёвую кампанію ў Алжыры. Спрабуючы вырашыць праблемы з каланіяльнымі ўладамі Дзюнан накіроўваецца на аўдыенцыю да імператара Напалеона ІІІ, які на той момант знаходзіцца ў дзеючай арміі ў Ламбардыі. Там Дзюнан становіцца сведкам крывавай бітвы пры Сальферна. Шакіраваны Дзюнан спрабуе арганізаваць мясцовае насельніцтва для дапамогі параненым, купляе медыцынскія сродкі і матэрыялы. Дамагаецца вызвалення аўстрыйскіх урачоў з французскага палону.

Вярнуўшыся ў Жэневу, Дзюнан піша кнігу пра нядаўнія падзеі і пачынае працы па стварэнні дабрачыннай арганізацыі па дапамозе пацярпелым ад жудасцяў войн. Дзюнан арганізуе міжнароднуюю канферэнцыю 14 краін, за свае грошы размяшчае дэлегатаў.

Апантанасць гуманістычнай дзейнасцю прыводзіць да занядбання бізнеса: алжырская фірма банкруціцца, Дзюнан пераязджае ў Парыж і жыве ў сціплых умовах.

З 1895 у грамадстве зноў прачынаецца ўвага да яго асобы. У 1901 ён становіцца першым узнаароджанным Нобелеўскай прэміяй міру. У наступныя гады атрымлівае іншыя знакі прызнання.

Памёр 30 кастрычніка 1910. Пахаваны ў Цюрыху.

Шанаванне памяці

Дзень нараджэння А. Дзюнана, 8 мая — адзначаецца як Міжнародны дзень Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца.

У многіх гарадах свету ўстаноўлены помнікі А.Дзюнану ў знак удзячнасці за праяўленыя ім гуманізм, спачуванне і міласэрнасць.

7 мая 2010, у сотую гадавіну смерці А.Дзюнана напярэдадні дня яго нараджэння, у Мінску на перакрыжаванні вуліц Леніна і Карла Маркса непадалёку ад галоўнага офіса Чырвонага Крыжа ў Беларусі быў адкрыты помнік А.Дзюнану (скульптар А.Купрыянаў, архітэктурная прывязка — ТМ-7, бронза).

Зноскі

1. Henri Dunant // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Schäfer J. Henri Dunant // Ökumenisches Heiligenlexikon — 1998.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q296584'></a>
3. https://roter-kreis.de/Heiden
4. https://www.stadt-zuerich.ch/content/dam/stzh/prd/Deutsch/Bevoelkerungsamt/rund-um-den-tod/wissen---faq/prominente-friedh%c3%b6fe/1462-P_FH%20Sihlfeld%20D%20und%20Urnenhain_Prominente.web.pdf Праверана 12 лютага 2023.