Берлінская канферэнцыя (1884)

Берлінская канферэнцыя (ням.: Kongokonferenz, «канферэнцыя па Конга») — міжнародная канферэнцыя, якая сабралася 15 лістапада 1884 года ў Берліне для абмеркавання падзелу Афрыкі паміж еўрапейскімі дзяржавамі ва ўмовах бязлітаснай «бойкі за Афрыку». Доўжылася да 26 лютага 1885 года.

Удзельнікі

• Асманская імперыя
• Аўстра-Венгрыя
• Бельгія
• Германія
• Вялікабрытанія
• Данія
• ЗША
• Іспанія
• Італія
• Нідэрланды
• Партугалія
• Расія
• Францыя
• Шведска-нарвежская унія

Парадак дня

Ініцыятарам склікання канферэнцыі выступіў партугальскі ўрад, які прадставіў увазе іншых каланіяльных дзяржаў т. з. «ружовую карту», якая прадугледжвала аб'яднанне партугальскіх уладанняў у Анголе і Мазамбіку ў адзіную калонію. Планы партугальцаў заблакіравала Вялікабрытанія, якая разглядала ўсю Афрыку на поўдзень ад экватара як уласную сферу інтарэсаў.

Францыя і Германія разлічвалі падняць на канферэнцыі праблему дэмаркацыі сфер уплыву ў Сахары. Асноўным пытаннем, аднак, стаў статус Свабоднай дзяржавы Конга, які служыў шырмай для бельгійскай каланіяльнай экспансіі ў басейне ракі Конга, незадоўга да гэтага даследаваным такімі першапраходцамі, як Генры Мортан Стэнлі і П'ер дэ Браза. Актыўнасць у басейне Конга бельгійцаў і французаў прыводзіла да выдушвання з рэгіёна партугальцаў, спрадвеку супрацоўнічалых з кангалезскімі кіраўнікамі.

Генеральны акт, прыняты канферэнцыяй з падачы канцлера Бісмарка, які старшынстваваў на ёй, не толькі прызнаў законнасць каланіяльных захопаў, якія адбыліся, але і ўпершыню пісьмова замацаваў абавязкі дзяржаў, якія накладаюцца на іх наяўнасцю сфер уплыву. У прыватнасці, абвяшчаўся прынцып эфектыўнай акупацыі, які заклікаў краіны здабываць сыравіну ў сваіх калоніях і пускаць яе ў абарот, а пры няздольнасці самастойна асвойваць багацці калоніі — дапушчаць да гаспадарання на яе тэрыторыі іншыя дзяржавы і іх картэлі.

Наступствы

Падхвоснуўшы суперніцтва імперыялістычных дзяржаў ў Афрыцы, абвешчаны канферэнцыяй прынцып эфектыўнай акупацыі прывёў да небывалай актывізацыі каланізацыі кантынента. Ужо праз 10 гадоў, у 1895 годзе, адзінымі суверэннымі дзяржавамі ў Афрыцы паўднёвей Сахары засталіся Ліберыя і Эфіопія.