Аўстра-пруска-італьянская вайна

Аўстра-пруска-італьянская вайна 1866 года, у гісторыі Германіі вядомая таксама як Германская вайна і Сямітыднёвая вайна, у Італіі вядома як Трэцяя вайна за незалежнасць Італіі — ваенны канфлікт Прусіі і Італіі з Аўстрыйскай імперыяй за гегемонію ў Германіі і кантроль над Венецыянскай вобласцю, якая прадвызначыла малагерманскі шлях аб'яднання Германіі і завяршыла войны за незалежнасць Італіі і аб’яднанне яе вакол Сардзінскага каралеўства.

Аўстра-пруска-італьянская вайна
Асноўны канфлікт: Войны за аб'яднанне Германіі і незалежнасць Італіі
Карціна Георга Блайбтроя Бітва пры Кёніггрэцы. Масла на палатне, 1869 г.
Дата	17 чэрвеня — 26 ліпеня 1866
Месца	Цэнтральна-заходняя Еўропа: Германія, Шлезвіг, Італія, Адрыятычнае мора,
Прычына	Барацьба Прусіі і Аўстрыі за галоўную ролю ў Германіі.
Вынік	Перамога Прусіі
Праціўнікі
Германскі саюз: Аўстрыя Баварыя Гановер Саксонія Вюртэмберг Гесэн-Дармштат Вялікае герцагства Бадэн Гесэн-Касель Насау Ройс-Грэйц Саксен-Мейнінген Шаўмбург-Ліпэ Франкфурт-на-Майне Прусія Італія Па Паўночнагерманскаму саюзу 1866: Мекленбург-Шверын Мекленбург-Стрэліц Ольдэнбург Ангальт Браўншвайг-Люнебург Саксен-Альтэнбург Саксен-Кобург-Гота Саксен-Лаўэнбург (прус.) Ліпэ-Дэтмальд Шварцбург-Зондэрсгаўзен Вальдэк-Пірмонт Брэмен Гамбург Любек
Камандуючыя
Франц Іосіф I эрцгерцаг Альбрэхт Фрыдрых Рудольф Людвіг Аўгуст фон Бенедэк Вільгельм I кронпрынц Фрыдрых Карл Хельмут Карл Бернхард фон Мольтке (Старэйшы) Віктар Эмануіл II
Сілы бакоў
Аўстрыя — 407 223 салдат, Баварыя — 95 000 салдат, Саксонія — 35 000 салдат, Гановер — 60 000 салдат Прусія — 437 262 салдат, Італія — 200 000 салдат
Страты
больш за 71 000 салдат 37 000 параненымі і забітымі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У вайне ўдзельнічалі дзве кааліцыі, якія ўзначальваліся абедзвюма вялікімі германскімі дзяржавамі — Аўстрыяй і Прусіяй адпаведна. На боку Аўстрыі выступілі Баварыя, Саксонія, Вялікае герцагства Бадэн, Вюртэмберг і Гановер, на боку Прусіі — Італія. Акрамя таго, кожны з праціўнікаў змог прыцягнуць на свой бок некалькі малазначных германскіх дзяржаў. Усяго 29 дзяржаў прама ўдзельнічала ў гэтай вайне, з іх 13 на боку Аўстрыі і 16 на боку Прусіі.

Вайна доўжылася на працягу сямі тыдняў (17 чэрвеня — 26 ліпеня 1866 года). Аўстрыя вымушана была ваяваць на два франты. Яе тэхналагічная адсталасць і палітычная ізаляцыя з 1856 года прывялі яе да паражэння. Паводле Пражскага мірнага дагавора, заключанага 23 жніўня, Аўстрыя перадавала Прусіі Гольштэйн і выходзіла з Германскага саюза. Італіі дасталася Венецыянская вобласць. Палітычным вынікам вайны 1866 года сталі канчатковыя адмова Аўстрыі ад аб’яднання германскіх дзяржаў пад сваім пачаткам і пераход гегемоніі ў Германіі да Прусіі, якая ўзначаліла Паўночнагерманскі саюз — новае канфедэратыўнае дзяржаўнае ўтварэнне.

Гл. таксама

• Крымская вайна
• Ота фон Бісмарк
• Вільгельм I, германскі імператар
• Дацкая вайна 1864
• Франка-пруская вайна
• Паўночнагерманскі саюз
• Германская імперыя

Літаратура

• Heinrich Friedjung. Der Kampf um die Vorherrschaft in Deutschland 1859 bis 1866. 2 тома. — Stuttgart. 1897.
• О. v. Lettow Vorbeck. Geschichte des Krieges von 1866. 3 тома; 1898—1902 гг.
• V. Verdy du Vernois. Im grossen Hauptquartier 1866.
• Shlichting. Moltke und Benedek. — Berlin. 1900, стр 154.
• Wilhelm Alter. Feldzeugmeister Benedek im Feldzug von 1866 (статья в журнале «Deutsche Rundschau», 1911 г. № 4, стр. 61-87).
• Kriegsgeschichtliche Abteilung I,Grosser Generalstab. Moltke in der Vorbereitung und Durchfuhrungder Operationen. Kriegsgeschichtliche Einzelschirften, Heft 36, Berlin.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аўстра-пруска-італьянская вайна
• Аўстра-пруская вайна 1866 Архівавана 23 кастрычніка 2006. (англ.)
• Уніформы салдат краін-удзельніц аўстра-прускай вайны 1866 Архівавана 31 мая 2008.
• Чорна-белыя ілюстрацыі аўстра-прускай вайны 1866 Архівавана 13 сакавіка 2016.