Альшаны (Столінскі раён)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Альшаны.

Альша́ны^[1] (трансліт.: Aĺšany, руск.: Ольшаны) — аграгарадок у Столінскім раёне Брэсцкай вобласці, праз вёску працякае рака Альшанка (ці возера Альшанскае). Уваходзіць у склад Альшанскага сельсавета.

Аграгарадок Альшаны Забудова вёскі пры ўездзе з боку Давыд-Гарадка Краіна Беларусь Вобласць Брэсцкая Раён Столінскі Сельсавет Альшанскі Каардынаты 52°04′ пн. ш. 27°21′ у. д.HGЯO Першая згадка 1392 Вышыня цэнтра 127 м Насельніцтва каля 7 000 чалавек (2008) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1655 Паштовы індэкс 225557 Аўтамабільны код 1 Альшаны на карце Беларусі ±

Альшаны на Вікісховішчы

Знаходзіцца на шашы Р88, за 8 км на ўсход ад Давыд-Гарадку, за 4 км на поўнач ад Рамеля. Практычна ўся вёска забудаваная двух- і трохпавярховымі катэджамі. «Агурковая сталіца Беларусі».

Гісторыя

У архіўных крыніцах упершыню ўзгадваюцца ў 1392 разам з вёскай Велямічы. У XVI—XVIII стст. вёска ў складзе Вялікага Княства Літоўскага. З 1793 — у складзе Расійскай імперыі. З 1921 ў складзе Польшчы. З 1939 ў складзе Беларускай ССР.

Перад вайной у вёсцы жыло 2350 чалавек у 620 дварах^[2].

У 1944 годзе гітлераўцамі было спалена 126 дамоў^[2].

З 2011 года афіцыйна з’яўляецца аграгарадком.

Геаграфія

На поўнач ад вёскі размешчана ўрочышча Падвязоўе.

Інфраструктура

Музычная і сярэдняя школы, паштовае аддзяленне, аптэка, паліклініка, бібліятэка, Дом культуры, амбулаторыя, яслі-сад, аўтазапраўка, мыйка машын, 3 дзяржаўныя і 5 прыватных крам (запчасткі, спецыялізаваная сельскагаспадарчая і іншыя), 3 шынамантажы, аддзяленне ААТ «ААБ Беларусбанк».

Занятасць

Фермерская гаспадарка «Брадок»

У вёсцы няма ніводнага завода, менавіта таму Альшаны застаюцца вёскай. Больш чым 90 % жыхароў афіцыйна з’яўляюцца беспрацоўнымі. Пераважная большасць жыхароў займаюцца сельскай гаспадаркай, вырошчваюць агуркі, капусту, памідоры. Сюды едуць на працу не толькі са Століна, але і з Пінска і ўсяго Столінскага, Пінскага і Жыткавіцкага раёнаў, і нават з Украіны. Прадукцыя з альшанскіх цяпліц пастаўляецца на ўнутраны рынак краіны і ў Расію: Маскву, Санкт-Пецярбург, Бранск, Мурманск.

У гэтай мясцовасці заўсёды жыў народ працавіты, але пры савецкай уладзе было забаронена займацца якой-небудзь дзейнасцю па вырошчванні сельскагаспадарчай прадукцыі на продаж. Народ адчуў хоць нейкую палёгку толькі пры падзенні саветаў, шматлікія жыхары сышлі з мясцовага калгасу «40 гадоў Кастрычніка» (пасля разваліўся) і сталі фермерамі.

Ва ўласнасці ў мясцовых жыхароў знаходзіцца больш за 100 трактароў, 60 фур і 100 грузавікоў, і гэта без уліку асабістых аўтамабіляў. Кожны год у Альшанах здаюць па 30 новых дамоў.

Самыя вялікія фермерскія гаспадаркі:

• «Альшаны»: вырабляюць у год каля 3 тысяч тон рознай гародніны (з іх больш 500 тон — агуркі). 30 працэнтаў прадукцыі сыходзіць на Беларусь, 70 — у Расію. Гадавы тавараабарот набліжаецца да некалькіх мільярдаў рублёў. Глава — Іван Грыб.
• «Брадок»: 55 гектараў зямлі, з іх 10 — пад плёнкай; 3 гароднінасховішчы на 6 тысяч тон, 5 грузавых аўтамабіляў.

Насельніцтва

• 1921 год — 1962 жыхары, 256 двароў^[3]
• 1969 год — 4223 жыхары, 992 двары^[4]
• 2005 год — 6615 жыхароў, 1750 двароў^[5]
• 2009 год — 6763 жыхары.

Самая вялікая вёска Брэсцкай вобласці. Вёска практычна злілася з суседняй вёскай Высокае.

У вёсцы жыве 422 сям’і з трыма і больш дзецьмі. Прычым у 24 з іх — па 8—11 дзетак.

Адукацыя

У вёсцы маецца дзве школы^[6]. Доўгі час у вёсцы працавала толькі адна школа. Улічваючы тое, што дарослых менш за палову, адной гэтага было недастаткова, адзіная школа працавала ў 3 змены^[6]. Пытанне па будаўніцтву другой школы ўзнімалі шмат разоў, жыхары вёскі дайшлі да прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Аляксандра Лукашэнкі. Але новай школы жыхары доўга не маглі дабіцца, улады толькі добраўпарадкавалі і дабудавалі старую школу. У 2011 годзе пытанне вырашылася^[6].

Існуе праблема з падвозам дзяцей да школы. Паколькі вёска раскінулася на некалькі кіламетраў, а школа толькі адна, то дзецям прыходзіцца дабірацца хто як можа. Пры гэтым у школы ёсць аўтобус на 27 пасадкавых месцаў, але па законе яго можна выкарыстоўваць толькі для экскурсій, паездак на алімпіяды. Мясцовыя жыхары прапанавалі альтэрнатыву: аплаціць 50 % ад кошту ўсіх выдаткаў, абы толькі дзяцей вазілі. Але і тут улады адмовілі. Вось і атрымліваецца, што аўтобус вялікую частку часу прастойвае без справы.

Культура

Хрысціянскі гурт «Жывая вада».

Спорт

У вёсцы дзве аматарскія футбольныя каманды — «Альшаны» і «Альшаны-2005».

Вуліцы

У вёсцы каля 120 вуліц агульнай працягласцю 100 кіламетраў, ніводнага святлафора і адна асфальтаваная дарога. Самая галоўная праблема — поўная адсутнасць якасных дарог. Пры гэтым тут найбольшая ў Беларусі колькасць аўтамабіляў (у тым ліку і грузавых) на чалавека. Два гады таму, страціўшы надзею чакаць пакуль вуліцы прывядуць у парадак, альшанскія жыхары распачалі забастоўку. На працягу некалькіх дзён вяскоўцы не пускалі дзяцей у школу. Патрабаванні высунулі простыя: разабрацца з дарогамі-«танкадромамі», павесіць хоць бы ў некаторых месцах ліхтары, засцерагчы дарогу ў школу. Але альшанская забастоўка адмысловых вынікаў так і не прынесла. З’явілася некалькі ліхтароў. Падсыпалі некалькі вуліц. І на гэтым усё скончылася.

Каб было зручней кіраваць вялікай вёскай, мясцовыя ўлады вырашылі ўвесці ў абарачэнне гарадское паняцце «мікрараён». У Альшанах два мікрараёны: Альшаны-1 і Альшаны-2.

Вуліцы: Абводная, Бэзавая, Варашылава, Васільковая, Вішнёвая, Высокая, Вясёлкавая, Вячэрняя, Гагарына, Гогаля, Голубева, Горная, Дзецкасельская, Дзяржынскага, Добрая, Заазёрная, Зорная, Зялёная, Інтэрнацыянальная, Калгасная, Камсамольская, Кастрычніцкая, Каштанавая, Кветкавая, Кольцавая, Лугавая, Лясная, Макарчука, Марата Казея, Мендзялеева, Месяцавая, Міра, Моладзевая, Набярэжная, Палеская, Палявая, Паркавая, Партызанская, Паўднёвая, Паўночная, Першамайская, Піянерская, Прыгожая, Прыпяцкая, Пушкіна, Рамонкавая, Савецкая, Садовая, Сонечная, Стадыённая, Старасельская, Свярдлова, Снежная, Сяброўства, Травеньская, Тургенева, Фэставая, Хвалебная, Ціхая, Цяністая, Чапаева, Чкалава, Школьная (заасфальтавана), Юбілейная, Якуба Коласа, Янкі Купалы.

Завулкі: Гарынскі, Лугавы, Лясны, Паўночны, Фэставы, Ціхі.

Славутасці

Царква ў імя святой праведнай Іуліаніі Альшанскай

• Царква Св. Параскевы Пятніцы. Гэтая царква пабудаваная ў канцы 1990-х гг. на месцы згарэлага ў 1970—80-х гг. старога драўлянага храма.
• Царква Св. Іуліаніі Альшанскай.
• Дом малітвы. Пабудаваны пасля 1990 года.

Страчаная спадчына

• Царква

Цікавая інфармацыя

Сталіца так званай Агурковай краіны. Можна сказаць, усё ў гэтай вёсцы круціцца вакол агуркоў. Тут яны амаль нічога не каштуюць. Так у сярэдзіне ліпеня 2009 года кошт апусціўся да 20 беларускіх рублёў ($0,007) за кілаграм, што з’яўляецца вясковым рэкордам за ўсю гісторыю апрацоўкі гэтай культуры.

У Альшанах размешчаны найбуйнейшы ў Беларусі аптовы рынак гародніны. Штодня з раёна фурамі і прычэпамі вывозяць больш за 1000 тон адных толькі агуркоў.

Выбітныя асобы

• Кузьма Іванавіч Козак — кандыдат гістарычных навук
• Ірына Яцушкевіч (нар. 1996) — беларуская футбалістка.

Зноскі

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Гальша́на, ж.. Альша́не, мн.
2. Ольшаны (руск.)
3. Гарады і вёскі Беларусі, 1921 г.
4. Белорусская советская энциклопедия, 1969 г.
5. Гарады і вёскі Беларусі, 2005 г.
6. В Ольшанах 1 сентября откроются новые школа и ясли-сад Архівавана 3 кастрычніка 2011. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Альшаны (Столінскі раён)
• Альшаны на Radzima.org
• Альшаны на Глобусе
• Беларускія імігранты — хто яны? // Радыё Свабода
• Святло пратэсту // Наша Ніва
• Крызіс: фермеры крыўдуюць на ўладу(недаступная спасылка)
• Пасля ўрокаў… пад вянец(недаступная спасылка) // Народная Воля
• У вёсцы Альшаны Столінскага раёна апошнія 20 гадоў назіраецца феномен дзетанараджэння (руск.)
• Альшанская школа выжывання (руск.)
• Зеляней долара!(недаступная спасылка) (руск.) // СБ. Беларусь сегодня