Абсалюты́зм (від лац.: absolutus — неабмежаваны, самадзяржаўе, абсалютная манархія) — форма праўлення дзяржавай, пры якой вярхоўная ўлада (суверэнітэт і інш.) належыць адной асобе (цар у, імператар у, каралю і інш.), і для якой характэрна высокая ступень цэнтралізацыі дзяржаўнай улады.
Абсалютызм характарызуецца тым, што дзяржава дасягае такога ўзроўню развіцця, пры якім ствараецца вялікі бюракратычны апарат улады, ўзмацняюцца карныя органы, фарміруецца прафесійная армія. Дзейнасць саслоўна-прадстаўнічых органаў улады амаль спыняецца або іх распускаюць.
Абсалютызм дапускае, у адрозненне ад дэспатычныя, таталітарных рэжымаў, наяўнасць латэнтных (утоеных) абмежаванняў ўлады: эканамічных (існуе адносны плюралізм уласнасці), сацыяльных (наяўнасць разнастайнай сацыяльнай структуры і спадчыннай арыстакратыі), палітычных (абсалютызм здольны да палітычнай дынамікі, пашыранага палітычнага ўзнаўлення), ідэалагічных (абсалютызм не бачыць у існаванні ідэалагічнай разнастайнасці пагрозы для сябе).
Абсалютызм спачатку спрыяў развіццю рамяства і гандлю, але пасля стаў тормазам развіцця вытворчых сіл. Абсалютызм характарызуецца утварэннем бюракратычнага цэнтралізаванага апарата, увядзеннем пастаянных падаткаў і пастаяннай наёмнай арміі. Буржуазія, якая вырасла ў значную сілу, рэвалюцыйным шляхам знішчыла абсалютызм (у Англіі ў XVII стагоддзі, у Францыі ў XVIII стагоддзі). У Расіі абсалютызм быў знішчаны Лютаўскай рэвалюцыя 1917 года.
Абсалютызм быў вельмі распаўсюджаны ў XVII — XVIII стагоддзях, ярка ён выявіўся ў Францыі, асабліва падчас кіравання караля Людовіка XIV, якому належыць характэрнае выказванне
 |
Дзяржава — гэта я! |  |
У Маскоўскай дзяржаве абсалютызм існаваў у форме самадзяржаўя да пачатку XX стагоддзя.
На пачатак XXI стагоддзя абсалютная манархія захавалася ў Бутане, Катары, Аб’яднаных Арабскіх Эміратах, Брунеі, Саудаўскай Аравіі, Амане, Ватыкане, Свазілендзе і Тонга.
- Аўтакратыя
- Маральны абсалютызм
- Маральны рэлятывізм
- Українська радянська енциклопедія. В 12-ти томах / За ред. М. Бажана. — 2-ге вид. — К.: Гол. редакція УРЕ, 1974—1985.
- Маркс К. і Енгельс Ф. Маніфест Комуністичної партії. К., 1956.
- Ленін В. І. Держава і революція. Твори. Вид. 4, т. 25.
- (руск.) Сказкин С. Д. Маркс и Энгельс о западноевропейском абсолютизме. «Ученые записки Московского городского педагогического института», 1941, т. 3. Кафедры исторического факультета, в. 1.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
