Эдуард Іванавіч Шыркоўскі

Эдуард Іванавіч Шыркоўскі (18 красавіка 1932, вёска Новы Свержань, Стаўбцоўскі павет, Навагрудскае ваяводства, Польшча (цяпер Стаўбцоўскі раён, Мінская вобласць) — 10 сакавіка 2002, Масква) — Старшыня КДБ Рэспублікі Беларусь (1990—1994).

Эдуард Іванавіч Шыркоўскі
Старшыня КДБ РБ 16 лістапада 1990 — 25 студзеня 1994
Кіраўнік урада	Вячаслаў Кебіч
Пераемнік	Генадзь Лавіцкі
Нараджэнне	18 красавіка 1932(1932-04-18) Новы Свержань, гміна Свержань, Стаўбцоўскі павет, Навагрудскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Смерць	10 сакавіка 2002(2002-03-10) (69 гадоў) Масква, Расія
Месца пахавання	Траякураўскія могілкі
Нацыянальнасць	беларус
Партыя	КПСС
Адукацыя	юрыдычны факультэт БДУ
Ваенная служба
Званне	Генерал-палкоўнік
Узнагароды

Біяграфія

Беларус. У 1954 годзе скончыў Мінскі юрыдычны інстытут, у 1959 годзе — школу № 304 КДБ пры СМ СССР.

Пасля вучобы ў Мінскім юрыдычным інстытуце працаваў следчым пракуратуры Камсамольска-на-Амуры. У 1955—1957 гадах на камсамольскай рабоце — сакратар райкама УЛКСМ Камсамольска-на-Амуры.

У органах дзяржаўнай бяспекі з 1957 года — курсант школы № 304, затым, у 1959-1961 гадах — супрацоўнік следчага аддзела УКДБ пры СМ СССР па Свярдлоўскай вобласці.

З 1961 года — супрацоўнік АУ КДБ пры СМ СССР Уральскай ваеннай акругі.

У 1968—1973 гадах — супрацоўнік следчага аддзела КДБ пры СМ СССР.

У 1973—1985 гадах — начальнік аддзялення, намеснік начальніка аддзела, начальнік аддзела 2-га Галоўнага ўпраўлення КДБ пры СМ СССР.

З 1985 года праходзіў службу ў КДБ БССР — начальнік УКДБ БССР па Віцебскай вобласці. У 1988 годзе прызначаны першым намеснікам старшыні КДБ БССР. З 16 лістапада 1990 года па 25 студзеня 1994 года — Старшыня КДБ Рэспублікі Беларусь.

Прысутнічаў у Віскулях падчас падпісання Дамовы пра стварэнне Садружнасці незалежных дзяржаў, адкуль 7—8 снежня рэгулярна інфармаваў Міхаіла Гарбачова пра ход падзеяў, гатовы ў выпадку загаду да арышту «змоўшчыкаў»^[1].

25 студзеня 1994 на закрытым паседжанні Вярхоўнага Савета Беларусі вызвалены ад займанай пасады разам з міністрам унутраных спраў Уладзімірам Ягоравым. Прычынай іх адстаўкі стала падпісанне імі дазволу на экстрадыцыю былых лідараў літоўскай кампартыі Буракявічуса і Ермалавічуса, затрыманых 15 студзеня 1994 года ў Беларусі^[2]. Дэпутаты парламенцкай апазіцыі ж сапраўднай прычынай адстаўкі Эдуарда Шыркоўскага і Уладзіміра Ягорава называюць іхняе супрацьстаянне з тагачасным прэм’ер-міністрам Вячаславам Кебічам. У канцы 1993 года абодва міністры звярнуліся да парламента з адкрытым лістом, дзе абвінавацілі атачэнне Кебіча ў неканстытуцыйных дзеяннях, у прыватнасці ў стварэнні неканстытуцыйных структураў і спробе прысабечыць КДБ^[3]. Неўзабаве яны былі вызваленыя ад пасадаў, а следам за імі і Станіслаў Шушкевіч.

З 31 сакавіка 1994 на пенсіі, пераехаў у Маскву, дзе і памёр. За два гады да смерці, у 2000 годзе, у інтэрв’ю маскоўскай газеце «Трыбуна» выказаў шкадаванне, што не арыштаваў у 1991 у Віскулях «гэтую тройку»^[2][4] (маюцца на ўвазе падпісанты Белавежскіх пагадненняў Станіслаў Шушкевіч, Леанід Кучма і Барыс Ельцын).

Пахаваны 14 сакавіка 2002 года на Траекураўскіх могілках^[4].

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнамі Чырвонай Зоркі, Знакам Пашаны, 12 медалямі.

Гл. таксама

• Старшыні КДБ Рэспублікі Беларусь

Зноскі

1. Шутов А.Д. На руинах великой державы, или Агония власти. 1991—2003 годы. — М.: Вече, 2004. — (Ракурс). — 5 000 экз. — ISBN 978595330191.
2. КДБ на пачатку незалежнасці (нявызн.). Esperanto. Польскае радыё (12 лістапада 2012).
3. Сяргей Навумчык. Сем гадоў Адраджэння // ARCHE Пачатак. — 2006. — № 3 (43). Архівавана з першакрыніцы 21 мая 2015.
4. Юрый Весялкоўскі. Рэакцыянеры ў дзеянні // Ад Гарбачова да Белавежы, 1985—1991. — Беласток — Лондан, 2004. Архівавана 5 сакавіка 2016.

Літаратура

• Надтачаев В. Н. Военная контрразведка Беларуси: Судьбы, трагедии, победы. — Мн., «Кавалер», 2008, ISBN 978-985-6053-36-1
• Ширковский Эдуард Иванович // Генералы органов государственной безопасности Беларуси: краткий биографический справочник (1918—2001) / Авт.-сост. И. З. Юркин и др. — Мн.: Арнелла, 2001. — С. 47.

Спасылкі

• Еўрарадыё