Урджарскі раён

Урджарскі раён (каз.: Үржар ауданыҮржар ауданы) — раён на поўдні Абайскай вобласці ў Казахстане. Адміністрацыйны цэнтр раёна — сяло Урджар.

Урджарскі раён
каз.: Үржар ауданы
Краіна	Казахстан
Статус	раён
Уваходзіць у	Абайскую вобласць
Уключае	27 сельскіх акруг
Адміністрацыйны цэнтр	сяло Урджар
Дата ўтварэння	17 студзеня 1928 года[1][2]
Акім	Зайнулдзін Серык Зінабекавіч
Насельніцтва (2015)	79 652
Нацыянальны склад	казахі (91,91%) рускія (6,92%)(2016г.)[3]
Плошча	23 400 км² (3-е месца)
Вышыня над узроўнем мора  • Найвышэйшы пункт	2 992 м
Часавы пояс	UTC+6
Паштовыя індэксы	071700-071730
Код аўтам. нумароў	F, 16
Афіцыйны сайт

Геаграфія

Урджарскі раён размешчаны на крайнім поўдні Абайскай вобласці. Мяжуе на паўночным усходзе з Тарбагатайскім раёнам, на паўночным-захадзе і захадзе — з Аягозскім раёнам, на поўдні — з Алакольскім раёнам Алмацінскай вобласці, на ўсходзе — з Сіньцзян-Уйгурскім аўтаномным раёнам Кітая.

Рэльеф тэрыторыі раёна ў асноўным раўнінны. Паўднёвая частка раёна размешчана ў Балхаш-Алакольской катлавіне. Ўздоўж паўночна-ўсходняй мяжы раёна працягнуліся горы Тарбагатая, вышынёй да 2992 м. На ўсходзе — адгор'і хрыбта Бірліктау, вышынёй да 1114 м.

Працякаюць рэкі Эмель, Урджар і іншыя. На мяжы з Алмацінскай вобласцю размешчаны азёры Алаколь, Сасыкколь і Жаланашколь. Ёсць пяскі Бармаккум і Біікум.

На поўдні раёна размешчана частка Алакольскага запаведніка.

Гісторыя

Урджарскі раён утвораны 17 студзеня 1928 года ў складзе Сяміпалацінскай акругі з Іванаўскай воласці і станіцы Урджарскай Лепсінскага павета Джэтысуйскай губерні.

20 лютага 1932 года Урджарскі раён увайшоў у склад зноў утворанай Алма-Ацінскай вобласці.

14 кастрычніка 1939 года раён перададзены ў склад зноў утворанай Сяміпалацінскай вобласці.

2 студзеня 1963 года ў склад раёна перададзены сельсаветы скасаванага Маканчынскага раёна.

14 мая 1969 года Маканчынскі раён адноўлены.

14 лістапада 1980 года два сельсаветы перададзены ў склад зноў утворанага Таскескенскага раёна.

13 лістапада 1996 года ў склад Урджарскага раёна з скасаванага Таскескенскага раёна перададзены пяць сельскіх акруг.

3 мая 1997 года Сяміпалацінская вобласць скасавана, Урджарскі раён уключаны ў склад Усходне-Казахстанскай вобласці.

23 мая 1997 года ў склад раёна ўключана тэрыторыя скасаванага Маканчынскага раёна.

У 2014 годзе ў Урджарскім раёне Усходне-Казахстанскай вобласці ў адным з курганоў, якія апынуліся ў зоне рэканструкцыі аўтадарогі «Таскескен — Бакты», было знойдзена неразграбленое пахаванне жанчыны сакскага часу (III—IV стагоддзе да н . э.). Аналіз старажытнай ДНК паказаў, што Урджарская прынцэса мела мітахандрыяльнаю гаплагруппу D4o^[4].

Насельніцтва

Нацыянальны склад (на 1 студзеня 2015 года):

• казахі — 73 119 чал. (91,80 %)
• рускія — 5 586 чал. (7,01 %)
• немцы — 304. чал. (0,38 %)
• татары — 180 чал. (0,23 %)
• чачэнцы — 89 чал. (0,11 %)
• уйгуры — 76 чал. (0,10 %)
• карэйцы — 40 чал. (0,05 %)
• кыргызы — 29 чал. (0,04 %)
• украінцы — 27 чал. (0,03 %)
• балгары — 25 чал. (0,03 %)
• іншыя — 177 чал. (0,22 %)
• Усяго — 79 652 чал. (100,00 %)

Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне

У склад Урджарскага раёна ўваходзіць 27 сельскіх акруг, у якіх знаходзіцца 55 сельскіх населеных пунктаў (на пачатак 2015 года)^[5].

Зноскі

1. Урджарский район (нявызн.). Государственный архив Восточно-Казахстанской области и его филиалы. Праверана 13 красавіка 2016.
2. Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2015 года (нявызн.)(недаступная спасылка). Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Архівавана з першакрыніцы 27 студзеня 2016. Праверана 13 красавіка 2016.
3. Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2016 года (нявызн.)(недаступная спасылка). Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Архівавана з першакрыніцы 14 кастрычніка 2017. Праверана 14 верасня 2016.
4. Казахстанский ДНК-проект Архівавана 26 лістапада 2016 года.
5. Административно-территориальные единицы РК на начало 2015 года (нявызн.)(недаступная спасылка). Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 15 ліпеня 2016.