Мома (рака)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Мома (значэнні).

Мо́ма (руск.: Мо́ма^[2], якуцк.: Муома) — рака ва Усходняй Сібіры, у Расіі, у Рэспубліцы Саха (Якуція), правы прыток ракі Індыгірка (басейн Усходне-Сібірскага мора).

Мома
руск. Мома, як. Муома
Характарыстыка
Даўжыня	406 км
Басейн	30 200 км²
Расход вады	13 м³/с (за 377 км ад вусця[1])
Вадацёк
Выток
• Месцазнаходжанне	хрыбет Улахан-Чыстай
• Каардынаты	64°50′48″ пн. ш. 147°20′57″ у. д.HGЯO
Вусце	Індыгірка
• Месцазнаходжанне	за 1086 км ад вусця Індыгіркі
• Каардынаты	66°26′19″ пн. ш. 143°10′59″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма	Індыгірка → Усходне-Сібірскае мора → Паўночны Ледавіты акіян
Краіна	Расія
Рэгіён	Якуція
Раён	Момскі раён
Код у ДВР	18050000212117700050518
выток вусце
— выток, — вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даўжыня ракі 406 км. Плошча вадазбору 30 200 км². Сярэдні расход вады за 377 км ад вусця складае 13^[1] м³/с, сярэдні аб’ём сцёку 0,41^[1] км³/год. Выток ракі (зліццё рэк Ілін-Юрах і Кіенга^[3]) знаходзіцца на паўночных схілах хрыбта Улахан-Чыстай (сістэма хрыбта Чэрскага). Працякае рака ў шырокай (30—40 км) міжгорнай даліне і забалочанай упадзіне^[3]. Упадае ў Індыгірку за 1086 км ад яе вусця^[4]. На рацэ вялікая колькасць парогаў. У даліне ракі ўтвараюцца вялікія наледзі. У сярэднім цячэнні ракі знаходзіцца Вялікая Момская наледзь (Улахан-Тарын), самая буйная ў Расіі, другая па велічыні ў свеце^[5]. На ўчастку наледзі рэчышча Момы разгаліноўваецца на рукавы, вышэй і ніжэй па цячэнню звілістае, з вымушанымі лукавінамі. Замярзае рака ў верасні — кастрычніку, вызваляецца да лёду ў маі — чэрвені.

Прытокі Момы: Ілін-Юрах, Кіенга, Куранах, Калгар, Хастах, Цірхцях, Кубалах, Буардах, Кутур, Дэлыгда, Тах, Матага-Эселях, Улахан-Тумул, Куранах, Бурус-Хаір, Эрэкіт (Эрыкіт), Сардыр, Хаірдах, Кіпчыстан-Цірэхцях і інш.^[4]

На рацэ знаходзяцца сёлы Сасыр і Хануу. У верхняй частцы басейна ракі знаходзіцца Прыродны парк «Момскі» (Аан Айылга)^[5].

Зноскі

1. Научно-популярная энциклопедия «Вода России» (руск.)
2. Географический энциклопедический словарь: Географические названия / Гл. ред А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев, А. Г. Воронов и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1983. — С. 287. — 538 с. — 100 000 экз. (руск.)
3. Национальный природный парк «Момский» // Официальный информационный портар Республики Саха (Якутия) Архівавана 28 кастрычніка 2020. (руск.)
4. Река Мома // Государственный водный реестр РФ (руск.)
5. Природный парк «Момский» (руск.)

Літаратура

• Географический энциклопедический словарь: Географические названия / Гл. ред А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев, А. Г. Воронов и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1983. — С. 287. — 538 с. — 100 000 экз. (руск.)

Спасылкі

• Река Мома // Государственный водный реестр РФ (руск.)
• Виноградова Н. Н. Мома // Научно-популярная энциклопедия «Вода России» (руск.)
• Мома // «Мегаэнциклопедия Кирилла и Мефодия» megabook.ru (руск.)
• Национальный природный парк «Момский» // Официальный информационный портар Республики Саха (Якутия) Архівавана 28 кастрычніка 2020. (руск.)
• Moma At Sasir // A Regional, Electronic, Hydrographic Data Network For the Arctic Region (R-ArcticNET) (англ.)