Вайна Вялікага Княства Літоўскага з Маскоўскай дзяржавай (1368—1372)
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Паходы Альгерда на Маскву (1368—1372) — серыя ваенных кампаній Вялікага Княства Літоўскага супраць Вялікага княства Маскоўскага, выкліканых спаборніцтвам паміж дзвюма буйнейшымі дзяржавамі Усходняй Еўропы за палітычную гегемонію ў рэгіёне, у першую чаргу, за ўплыў на Вялікае княства Цверскае. Кампаніі адбываліся на фоне даўняй і цяжкай вайны з нямецкімі ордэнамі, якую вяло ВКЛ на захадзе.
| Літоўска-маскоўская вайна 1368—1372 гадоў | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Руска-літоўскія войны | |||
 Адступленне Альгерда з Масквы ў 1370 г. (мініяцюра з Асабовага летапіснага зводу) | |||
| Дата | 1368, 1370 і 1372 | ||
| Месца | Паўночна-Усходняя Русь | ||
| Прычына |
барацьба паміж вялікімі княствамі Маскоўскім і Цвярскім |
||
| Вынік | Вялікае Княства Літоўскае адмовілася ад умяшання | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
У жніўні 1368 г. вялікі князь маскоўскі Дзмітрый не прызнаў пераход вялікакняжацкай улады да Міхаіла Аляксандравіча (брата жонкі Альгерда Ульяны), прыхільніка ўмацавання дзяржаўнай самастойнасці Цверы і збліжэння з ВКЛ і падтрымаў выступленне супраць яго Міхаіла Васільевіча, прымусіўшы Міхаіла Аляксандравіча ўцячы ў Літву. Увосень 1368 г. войска ВКЛ на чале з Альгердам пры падтрымцы Смаленска разбіла маскоўскія войскі ў Тросненскай бітве і падступіла да Масквы, але аблога была беспаспяховай. У выніку першага паходу Альгерда («первой Литовщины» маскоўскіх летапісаў) улада Міхаіла Аляксандравіча над Вялікім княствам Цвярскім была адноўленая. Іншым поспехам ВКЛ было вяртанне Ржэвы, стратэгічнай крэпасці на Волзе, якая незадоўга да гэтага была захоплена Масквой. Падзеі гэтага паходу ў легендарнай форме перадае Хроніка Быхаўца.
Не змірыўшыся з вынікамі кампаніі 1368, у жніўні 1370 Масква ізноў напала на Цвер, імкнучыся далучыць заходнюю частку княства, якая межавала з ВКЛ, каб прадухіліць магчымасць кантактаў паміж дзвюма дзяржавамі. Міхаіл Аляксандравіч ізноў уцёк у ВКЛ, але Альгерд, заняты канфліктамі з Ордэнам і Польшчай, не здолеў аказаць яму падтрымкі. Тады Міхаіл накіраваўся ў Арду і дамогся перадачы яму ярлыка на Вялікае княства Уладзімірскае, якім традыцыйна валодалі маскоўскія князі. Жадаючы захаваць Цвер як процівагу Маскве, а не новы палітычны цэнтр Русі, Альгерд вырашыў дапамагчы Міхаілу і ў лістападзе 1370 распачаў другі паход на Маскву, аблога якой (8-16 снежня) ізноў была няўдалай, пасля чаго было заключана перамір'е да 29 чэрвеня 1371. Пад час перамір'я бакі спрабавалі атрымаць ваенную і дыпламатычную падтрымку Арды і канстанцінопальскай патрыярхіі. Маскве ўдалося не дапусціць стварэння асобнай праваслаўнай мітраполіі ВКЛ, чаго дамагаўся Альгерд. У чэрвені 1371 Альгерд накіраваў у Маскву пасольства з прапановай аб заключэнні сталага міра, якому ўдалося дамовіцца аб заручынах дачкі Альгерда Алены з князем серпухаўска-бароўскім Уладзімірам Андрэевічам, бліжэйшым саюзнікам Дзмітрыя і працягнуць перамір'е да 26 кастрычніка 1371, пасля чаго меркавалася заключыць «вечны» мір.
 Вонкавыя выявы | |
|---|---|
 |
Карта "Паходы Альгерда на Маскву". |
Вясной 1372 Масква ізноў пачала падрыхтоўку да нападу на Цвер. Апярэджваючы яго, 7 красавіка 1372, адначасова з выступленнем Міхаіла Аляксандравіча на Дзмітраў, войскі ВКЛ на чале з Кейстутам і Андрэем Полацкім напалі на Пераяслаў Залескі. Кампанія 1372 працягвалася паходамі літоўска-цверскага войска на спрэчныя паміж Цвер'ю і Масквой гарады Кашын і Таржок. 12 ліпеня 1372 цверскае і літоўскае войскі на чале з Альгердам злучыліся ля Любуцка для трэцяга паходу на Маскву. Туды ж падышлі асноўныя сілы маскоўскага войска. Ніводзін з бакоў не меў дастаткова сіл, каб схіліць ваенны поспех на свой бок, і ў сярэдзіне ліпеня ВКЛ, Цвер і Масква падпісалі Любуцкі дагавор 1372. У выніку паходаў Альгерда было праведзена размеркаванне сфер уплыву паміж ВКЛ і Масквой, ваенных дзеянняў паміж якімі не вялося да 1406.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
