радца вял. кн. літоўскіх Альгерда і Ягайлы From Wikipedia, the free encyclopedia
Вайдыла (Воидим, Воиниль, Woidiło, Voydiło[1], Woydylo, Вайдила; ? — 1381) — радца вялікіх князёў літоўскіх Альгерда і Ягайлы, староста лідскі (1373—1381).
| Вайдыла | |
|---|---|
| Нараджэнне | XIV стагоддзе |
| Смерць | 1381 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Паводле беларуска-літоўскіх летапісаў, Вайдыла быў пекарам, вызначаўся розумам і набліжаны вялікім князем Альгердам, служыў яму пасцельнічым і краўчым, стаў найбліжэйшым радцам. Па смерці Альгерда захаваў высокае становішча пры двары Ягайлы, які ў 1379 годзе выдаў замуж за Вайдылу сваю сястру Марыю, што быццам разгневала Ягайлава дзядзьку Кейстута[1][2][3][4].
На думку С. Роўвела, Я. Тэнгоўскага, Я. Нікодэма, вядомыя цяпер звесткі пра паходжанне Вайдылы з’явіліся ў летапісе як зневажанне яго палітычнымі апанентамі[5]. У Ордэнскіх Die littauischen Wegeberichte згадваецца баярын Вайдыла, уладальнік паселішча Wayteldorff (імаверна, паблізу Дзялтувы), але тоеснасць яго Вайдыле няпэўная[6].
Найранейшую згадку Вайдылы змяшчае «Новая пруская хроніка» Віганда з Марбурга, калі па Вялікадні (22 красавіка) 1376 года ордэнскі атрад пад камандаваннем Віганда фон Балдэрсгайма выправіўся ў пушчу паблізу Даўдзішак (Dewedisken). Немцы пачулі паляўнічы рог і трапілі на трох «язычнікаў», двух схапілі, а трэці ўцёк, таксама немцам дасталіся два паляўнічыя сабакі малоскай пароды (molosos). Захопленыя паведамілі, што яны «некаторага баярына (bayoris) на імя Вайдэл (Waydel), які палюе ў гэтай пустцы». Палонныя вымушаны былі правесці ордэнскі атрад уначы да месца дзе знаходзіўся Вайдыла, але ўбачыўшы сваіх паспелі крыкнуць і папярэдзіць, што з імі прыйшлі немцы. Вайдыла з людзьмі здолеў уцячы, пераправіўся праз вялікую раку, немцы захапілі толькі 40 коней. Паведамленне Віганда з Марбурга дазваляе думаць, што ўжо тым часам (1376) Вайдыла быў заможным баярынам, бо меў світу прынамсі з 40 конных слуг.[7]
Паводле беларуска-літоўскіх летапісаў, менавіта Вайдыла разам з Ягайлавай маці Ульянай ініцыяваў заключэнне Давыдзішкаўскага дагавора, які стаў прычынай грамадзянскай вайны ў ВКЛ у 1381—1384 гадах[4]. За арганізацыю перамоў паміж Ягайлам і Ордэнам Вайдыла атрымаў ад немцаў некаторыя землі на жамойцка-лівонскай мяжы і, магчыма, дзве гуфы зямлі ў ваколіцах Рагніты[5].
У пачатку грамадзянскай вайны Вайдыла быў схоплены Кейстутам і павешаны. Ягайла адпомсціў за яго, пакараўшы смерцю Відзімонта і Бутрыма[8], сваякоў Кейстутавай жонкі Біруты[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
