From Wikipedia, the free encyclopedia
Бары Кларк Бэрыш (англ.: Barry Clark Barish; нар. 27 студзеня 1936, Амаха, Небраска) — амерыканскі фізік-эксперыментатар, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы. Заслужаны супрацоўнік Каліфарнійскага тэхналагічнага інстытута і вядучы эксперт па гравітацыйных хвалях.
| Бары Бэрыш | |
|---|---|
| англ.: Barry Barish | |
 | |
| Дата нараджэння | 27 студзеня 1936[1][2] (88 гадоў) |
| Месца нараджэння | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | experimental physicist, выкладчык універсітэта, фізік, астрафізік |
| Навуковая сфера | эксперыментальная фізіка, фізіка[3] і астрафізіка[3] |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар філасофіі (1962) |
| Альма-матар | |
| Член у | |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.jpg)
У 2017 годзе, Бэрыш быў узнагароджаны Нобелеўскай прэміі па фізіцы нароўні з Райнерам Вайсам і Кіпам Торнам «за вырашальны ўклад у дэтэктар LIGO і назіранні гравітацыйных хваль».[4][5][6][7]
У 2018 годз паступіў на факультэт Каліфарнійскага ўніверсітэта, Рыверсайд, стаўшы другім лаўрэатам універсітэта на факультэце.[8]
Бэрыш нарадзіўся ў Амасе, штат Небраска, у сям’і Лі і Гаральда Бэрыша.[9] Сем’і яго бацькоў былі яўрэямі-імігрантамі з часткі Польшчы, якая цяпер знаходзіцца ў Беларусі.[10][11][12] Адразу пасля Другой сусветнай вайны сям’я пераехала ў Лос-Феліз у Лос-Анджэлесе. Вучыўся ў сярэдняй школе Джона Маршала і іншых школах.[13]
Атрымаў ступень бакалаўра фізікі (1957) і доктарскую ступень ступень эксперыментальнай фізікі высокіх энергій (1962) у Каліфарнійскім універсітэце ў Берклі. Далучыўся да Каліфарнійскага тэхналагічнага інстытута ў 1963 годзе ў рамках новых эксперыментальных даследванняў па фізіцы часціц з выкарыстаннем пагранічных паскаральнікаў часціц у нацыянальных лабараторыях. З 1963 па 1966 гады быў навуковым супрацоўнікам, а з 1966 па 1991 гады — дацэнтам, дацэнтам і прафесарам фізікі. З 1991 па 2005 гады быў прафесарам фізікі, а пасля — прафесарам фізікі і заслужаным спецыялістам.[14] З 1984 па 1996 гады быў галоўным даследчыкам групы фізікі высокіх энергій Калтэхэ.
Спачатку эксперыменты Бэрыша былі праведзены ў Фермілабе з выкарыстаннем сутыкненняў нейтрына высокай энергіі, каб выявіць кваркавую субструктуру нуклонаў.[15] Сярод іншага, гэтыя эксперыменты былі першымі, у якіх назіраўся слабы і нейтральны ток, які з’яўляецца асновай тэорый электраслабога аб’яднання Салама, Глэшоу і Вайнберга.[16]
У 1980 -я гады кіраваў MACRO, эксперыментам у пячоры ў Гран-Саса, Італія, дзе займаўся пошукам экзатычных часціц, званых магнітнымі манаполямі, а таксама вывучаў пранікальныя касмічныя прамяні, у тым ліку вымярэнні нейтрына, якія далі важныя пацверджанні таго, што нейтрына маюць масу і вагаюцца.[17]
У 1991 годзе Бэрыш быў прызнаны прафесарам фізікі Максіна і Рональда Ліндэ ў Каліфарнійскім тэхнічным універсітэце.
У пачатку 1990-х гадоў узначаліў GEM (Gammas, Electrons, Muons), эксперымент, які прайшоў бы на звышправадніковым Суперкалайдары, які быў ухвалены пасля таго, як былы праект L*, якім кіраваў Сэмюэл Тынг (і Бэрыш як старшыня праўлення па супрацоўніцтве), быў адхілены дырэктарам SSC Роем Швітэрсам.[18][19] Бэрыш быў прэс-сакратаром GEM.
У 1994 годзе Бэрыш стаў галоўным даследчыкам абсерваторыі гравітацыйна-хвалевага лазернага інтэрферометра (LIGO), а ў 1997 годзе — дырэктарам. Узначаліў гэтыя даследванні шляхам зацвярджэння фінансавання Нацыянальнай навуковай радай NSF у 1994 годзе, пабудовы і ўводу ў эксплуатацыю інтэрферометраў LIGO у Лівінгстане, Лос-Анджэлесе і Хэнфардзе, штат Вашынгтон, у 1997 годзе. Стварыў навуковае супрацоўніцтва LIGO, якое налічвае больш за 1000 супрацоўнікаў па ўсім свеце.
Першапачатковыя дэтэктары LIGO дасягнулі канструктыўнай адчувальнасці і ўсталявалі мноства абмежаванняў на астрафізічныя крыніцы. Прапанова Advanced LIGO была распрацавана ў той час, калі Бэрыш быў дырэктарам, і працягваў гуляць вядучую ролю ў LIGO і Advanced LIGO. Першае выяўленне зліцця дзвюх 30 чорных дзір у сонечнай масе было зроблена 14 верасня 2015 года.[20] Гэта стала першым прамым выяўленнем гравітацыйных хваль пасля таго, як яны былі прадказаны Эйнштэйнам у 1916 годзе, і першым у гісторыі назіраннем зліцця пары чорных дзір. З першай прэзентацыяй аб гэтым адкрыцці Бэрыш выступіў перад навуковай аўдыторыяй у CERNе 11 лютага 2016 года,[21] адначасова з публічным абвяшчэннем.[22]
З 2001 па 2002 гады Бэрыш працаваў сустаршынёй падпанэлі Кансультатыўнай групы па фізіцы высокіх энергій, якая распрацавала доўгатэрміновы план[23] для фізікі высокіх энергій ЗША. Узначальваў Камісію часціц і палёў і Камітэт сувязі ЗША пры Міжнародным саюзе чыстай і прыкладной фізікі (IUPAP). У 2002 годзе ўзначаліў справаздачу Камітэта па ацэнцы аб’ектаў па фізіцы і астраноміі нейтрынных аб’ектаў NRC «Нейтрына і за яго межамі».
З 2005 па 2013 гады Бэрыш быў дырэктарам Global Design Effort[24] Міжнароднага лінейнага калайдара (ILC).[25] ILC — гэта найвышэйшы прыярытэтны будучы праект па фізіцы часціц ва ўсім свеце, паколькі абяцае дапоўніць Вялікі адронны калайдэр у CERNе пры вывучэнні энергетычнай шкалы TeV. Гэтыя амбіцыйныя даследванні адназначна каардынуюцца ва ўсім свеце, што ўяўляе сабой важны крок у міжнародным супрацоўніцтве, пачынаючы ад зачацця да праектавання і заканчваючы рэалізацыяй маштабных фізічных праектаў.
Бары Бэрыш жанаты з Самоан Бэрыш. У іх двое дзяцей, Стэфані Бэрыш і Кенет Бэрыш,[26] і трое ўнукаў, Міла Бэрыш Чэмберлін, Тэа Чэмберлін і Арыэль Бэрыш.[27]
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка)Cho, Adrian (2006-05-26). «A Quiet Leader Unites Researchers in Drive for the Next Big Machine». Science. 312 (5777): 1128—1129. doi:10.1126/science.312.5777.1128. ISSN 0036-8075. PMID 16728609. S2CID 40105741.{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка)Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
