From Wikipedia, the free encyclopedia
Анатоль Канстанцінавіч Ля́даў (руск.: Анатолий Константинович Лядов; 30 красавіка [12 мая] 1855[6], Санкт-Пецярбург — 15 [28] жніўня 1914, сядзіба Палынаўка, каля Баравічоў) — рускі кампазітар, дырыжор і педагог, прафесар Пецярбургскай кансерваторыі.
| Анатоль Канстанцінавіч Лядаў | |
|---|---|
| руск.: Анато́лий Константи́нович Ля́дов | |
 | |
| Асноўная інфармацыя | |
| Дата нараджэння | 30 красавіка (12 мая) 1855 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 15 (28) жніўня 1914 (59 гадоў) |
| Месца смерці |
сядзіба Палынаўка, каля Баравічоў, Баравіцкі павет, Наўгародская губерня |
| Месца пахавання | |
| Краіна |
 Расійская імперыя |
| Бацька | Konstantin Lyadov[d][2][3] |
| Альма-матар | |
| Месца працы | |
| Музычная дзейнасць | |
| Прафесіі | |
| Інструменты | фартэпіяна[4] і скрыпка[4] |
| Жанры | сімфанічны, фартэпіянны, вакальны, фальклорныя апрацоўкі |
| Выхаванцы | Fedir Yakymenko[d], Semyon Viktorovich Panchenko[d], Март Саар, Arkadyev Ivan Petrovich[d], Mikhail Klimov[d], Yakiv Stepovy[d][5], Vladimir Dranishnikov[d] і Nikolai Amani[d] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Нарадзіўся ў сям’і вядомага рускага дырыжора Канстанціна Лядава.
Першыя ўрокі музыкі пачаў атрымліваць у пяць гадоў ад бацькі. У 1870 годзе паступіў у Пецярбургскую кансерваторыю. Займаўся па класах фартэпіяна і скрыпкі, неўзабаве зацікавіўся тэарэтычнымі дысцыплінамі і стаў узмоцнена вывучаць кантрапункт і фугу. Да гэтага ж часу адносяцца яго першыя кампазітарскія спробы.
Талент маладога музыканта высока ацаніў Мадэст Мусаргскі. Лядаў перавёўся ў клас тэорыі кампазіцыі да Рымскага-Корсакава, аднак у 1876 годзе быў адлічаны з кансерваторыі за ненаведванне. Праз два гады Лядаў аднавіўся ў кансерваторыі і паспяхова яе скончыў, пасля чаго ў тым жа годзе быў запрошаны туды выкладаць.
А. К. Лядаў быў адным з членаў Бяляеўскага кружка.
Значная частка сачыненняў Лядава напісана для фартэпіяна: «Бірулькі», «Арабескі», «Пра даўніну» (пазней створана аркестравая версія), «Ідылія», «Музычная табакерка», п’есы, прэлюдыі, вальсы. Кампазітар лічыцца адным з майстроў жанру мініяцюры — многія яго творы напісаны ў простых формах і доўжацца некалькі хвілін.
Сярод самых вядомых сачыненняў Лядава — сімфанічныя паэмы «Баба-Яга», «Чароўнае возера», «Кікімара», «Танец Амазонкі», «Журботная песня», «З Апакаліпсісу», а таксама сюіта «Восем рускіх песень» для аркестра.
Лядаў таксама вядомы як фалькларыст — ён склаў некалькі зборнікаў рускіх народных песень. Для голасу і ф-на: 18 дзіцячых песень на народныя словы, зборнікі народных песень, рамансы і інш. Для хору а cappella: «10 рускіх народных песень», «15 рускіх народных песень».
Абарот Анатоля Канстанцінавіча да духоўнай музыкі параўнальна невяліка — гэта «Штогадзінная малітва свяціцеля Іаасафа Гарленкі» (1910) і зборнік «Дзесяць пералажэнняў з Ужытку» (1909).
Па заказе Дзягілева Лядаў нанова аркестраваў некаторыя нумары для балета Фокіна на музыку Ф. Шапена[7] — прэм’ера «Сільфід» адбылася 2 чэрвеня 1909 года ў Парыжы, у тэатры Шатле. У далейшым на музыку Лядава трупа Рускі балет Дзягілева ажыццявіла пастаноўкі балетаў у харэаграфіі Мясіна: «Кікімара» (1916) і «Рускія казкі» (1917).
Імкнучыся да таго, каб «…кожны такт цешыў»[8], Лядаў досыць павольна працаваў над сваімі творамі. Магчыма, менавіта гэта стала прычынай таго, што заказ на напісанне новага балета для рускіх сезонаў 1910 года, які, паводле пісьмаў Дзягілева, той замовіў кампазітару 10 верасня, урэшце быў перададзены ім маладому Ігару Стравінскаму (прэм’ера «Жар-птушкі» адбылася 25 чэрвеня 1910 года на сцэне Оперы Гарнье). Гэта версія адпрэчваецца даследчыкам Н. Л. Дунаевай, якая сцвярджае, што, хутчэй за ўсё, Дзягілеў даручыў працу над балетам адначасова абодвум кампазітарам, але затым, за некалькі месяцаў да канца прызначанага Лядаву тэрміна працы, аддаў перавагу Стравінскаму[9]. Паводле яшчэ адной, больш ранняй версіі[10], Лядаў нават не прыступаў да партытуры балета, таму што вызначаны Дзягілевым тэрмін не ўлічваў тэмпаў яго працы — таму кампазітар адразу ж адмовіў.
Адразу ж пасля заканчэння Пецярбургскай кансерваторыі Лядаў быў запрошаны туды на пасаду выкладчыка элементарнай тэорыі музыкі, гармоніі і інструментоўкі, выкладаў там да самай смерці[11]. Сярод яго вучняў: Б. У. Асаф’еў, М. Ф. Гнесін, М. Я. Мяскоўскі, С. С. Пракоф’еў, В. М. Бяляеў, І. І. Чакрыгін, А. В. Асоўскі, А. А. Аленін, С. М. Майкапар і іншыя.
Таксама выкладаў тэорыю, гармонію, кантрапункт і форму ў Прыдворнай пеўчай капэле, дзе сярод яго вучняў быў В. А. Залатароў[12].
Пахаваны на Новадзявочых могілках. У 1936 г. перапахаваны ў Некропалі майстроў мастацтваў.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
