Агюст Перэ

Агюст Перэ (фр.: Auguste Perret; 12 лютага 1874, Іксель, Бельгія — 25 лютага 1954, Парыж, Францыя) — французскі архітэктар, піянер і лідар будаўніцтва з жалезабетону, прадпрымальнік і педагог. Адбудаваны пад кіраўніцтвам Перэ цэнтр^[fr] Гаўра, амаль цалкам разбураны падчас Другой сусветнай вайны, у 2005 годзе абвешчаны аб’ектам Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА^[10].

Агюст Перэ
Дата нараджэння	12 лютага 1874(1874-02-12)[1][2][…]
Месца нараджэння	Іксель, адміністрацыйная акруга Брусель-Сталіца[d], Брусельскі сталічны рэгіён, Бельгія
Дата смерці	25 лютага 1954(1954-02-25)[1][3][…] (80 гадоў)
Месца смерці	Парыж, Францыя[4]
Месца пахавання	могілкі Манпарнас
Грамадзянства	Францыя[5]
Бацька	Claude Perret[d]
Альма-матар	Нацыянальная вышэйшая школа прыгожых мастацтваў
Месца працы	Парыжская спецыяльная архітэктурная школа[d] Нацыянальная вышэйшая школа прыгожых мастацтваў
Член у	Акадэмія прыгожых мастацтваў[d] Нацыянальная акадэмія прыгожых мастацтваў Аргенціны[d]
Уплыў	Julien Guadet[d]
Уплыў на	Paul Vimond[d], Ле Карбюзье, Jean Renaudie[d], René Iché[d], Adrien Brelet[d][6], André Le Donné[d][6], Патроклас Каранцінас, Elsa Sundling[d][7] і Антуан Жорж Табет[8][9]
Узнагароды	Каралеўскі залаты медаль[d] (1948) Залаты медаль Амерыканскага інстытута архітэктуры[d] (1952)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і каменячоса, уладальніка паспяховага бізнесу ў Парыжы. Вывучаў архітэктуру ў Школе прыгожых мастацтваў у Парыжы, выдатна вучыўся, але пакінуў яе, не атрымаўшы дыплома, і стаў працаваць у сямейным бізнесе. У 1904 годзе пабудаваў жылы дом па адрасе 25bis, rue Benjamin Franklin у Парыжы, напэўна, першы жылы дом з жалезабетону. У 1905 годзе сумесна з братамі Гюставам (таксама архітэктарам, сааўтарам большасці праектаў Агюста) і Клодам заснаваў фірму, якая спецыялізавалася на будаўніцтве з жалезабетону. У гэтай фірме ў 1909 годзе некалькі месяцаў працаваў і вывучаў асновы тэхнічнага чарчэння Ле Карбюзье.

У 1913 годзе па праекце Перэ ўзведзены будынак Тэатра Елісейскіх палёў — выдатны ўзор пачаткаў стылю ар-дэко, які прынёс архітэктару вядомасць. Перэ будуе прамысловыя і жылыя будынкі, дамы-студыі для мастакоў і скульптараў, цэрквы. Царква Маці Божай^[fr] у Ле-Рэнсі^[fr] (1922—1923) была першым храмам Францыі, цалкам пабудаваным з жалезабетону. У 1931 годзе ўдзельнічаў у конкурсе на праект Палаца Саветаў у СССР^[11].

З 1923 года кіраваў спецыялізаванай на бетоне майстэрняй пры Школе прыгожых мастацтваў. З 1928 года выкладаў у спецыяльнай школе архітэктуры. З 1943 года кіраваў Асацыяцыяй архітэктараў і выкладаў у Акадэміі прыгожых мастацтваў. Пасля Другой сусветнай вайны атрымаў заказ на аднаўленне цэнтральнай часткі разбуранага Гаўра. Памёр у 1954 годзе, праз два гады пасля смерці брата Гюстава. Будаўніцтва ў Гаўры па праектах Перэ працягвалася да 1964 года.

Пасля смерці Агюста Перэ лічылі найзначнейшым архітэктарам Францыі, параўноўвалі з Ле Карбюзье, а потым надоўга забылі. Толькі ў 1985 годзе пасля публікацыі кнігі Джозэфа Абрама (Joseph Abram) творчасць майстра зноў адкрыта для грамадства. У 1990-я гады спадчына братоў Перэ грунтоўна вывучана, У пачатку 2000-х гадоў выйшла некалькі манаграфій, прысвечаных Перэ, а ў 2002—2004 гадах арганізавана перасоўная выстава «Перэ, паэтыка бетону». Урэшце, ЮНЕСКА ацаніла рэканструкцыю Гаўра як выдатны прыклад архітэктуры і гарадскога планавання ў пасляваенным будаўніцтве і 15 ліпеня 2005 года ўнесла Гаўр у спіс аб’ектаў Сусветнай спадчыны.

Выбраныя будынкі

• Жылы дом 34-34bis, rue Sorbier (фр.), Парыж, 1898.
• Жылы дом 119, av de Wagram (фр.), Парыж, 1902.
• Жылы дом 83, av Niel (фр.)/50 rue Rennequin (фр.), Парыж, 1904.
• Жылы дом 25bis, rue Benjamin Franklin (фр.), Парыж, 1904.
• Жылы дом 48bis, rue Raynouard (фр.), Парыж, 1906.
• Аўтамабільны гараж 51, rue de Ponthieu (фр.), Парыж^[12], 1907 (знесены ў 1970)
• Тэатр Елісейскіх палёў, 15, авеню Мантэнь, Парыж, 1913.
• Надмагілле Madeleine Dauphin-Dornès, жонкі мастака Поля Жамо^[fr], на могілках Манпарнас, 1913.
• Царква Маці Божай у Ле-Рэнсі 83, av de la Résistance, Le Raincy, 1922—1923.
• Жылы дом bd de Stalingrad, Grand Quevilly, Rouen, 1923.
• Прыватны гатэль па адрасе 8, rue Nansouty / 2, плошча Мансуры (фр.), Парыж, 1923.
• «Вежа Перэ»^[fr] ў парку Поль-Містраль у Грэноблі — 95-метровая вежа, пабудаваная з жалезабетону для Міжнароднай выставы 1925 года.
• Царква Сен-Тэрэз ў Манманьі, Валь-д’уаз, 1925—1926.
• Дом мастака і скульптара Жоржа Брака, дом 6, вуліца Жоржа Брака (фр.), Парыж, 1927.
• Капліца дэ ла Каламб'ер у Шалон-сюр-Сон, дом 72, rue d’Autun, 1928—1929.
• Канцэртная зала для Нармальнай школы музыкі, дом 78, rue Cardinet (фр.), Парыж, 1928—1929.
• Дом скульптара Ханы Арловай па адрасе 7bis, villa Seurat (фр.), Парыж, 1929.
• Жылы дом з офісамі 51-55, Rue Raynouard, Парыж, 1929—1932. У гэтым доме Перэ пасяліўся адразу пасля заканчэння будаўніцтва і жыў да канца жыцця.
• Будынак Міністэрства ВМФ 8, bd Victor / 2-4, av de la Porte de Sèvres, Парыж, 1931—1956^[13].
• Музей Міністэрства грамадскіх работ, цяпер Сацыяльны і эканамічны савет Францыі place d’iéna, Парыж, 1936—1948.
• Чыгуначны і аўтавакзал ў Ам’ене, 1942—1951.
• «Вежа Перэ» — жылы будынак з офісамі ў Ам’ене, 1942—1951; 104-метровы (27 паверхаў) хмарачос, працяглы час найвышэйшы будынак Заходняй Еўропы.
• Рэканструкцыя цэнтра^[fr] Гаўра, 1945—1955.
• Музей прыгожых мастацтваў ў Сан-Паўлу, Бразілія, 1947—1949.

Галерэя

• 
  Тэатр Елісейскіх палёў
• 
  Від на цэнтр Гаўра
• 
  Інтэр’ер царквы Маці Божай у Ле-Рэнсі

Узнагароды

• Каралеўскі залаты медаль^[en], 1948 — штогадовая ўзнагарода Каралеўскага інстытута брытанскіх архітэктараў за ўклад у міжнародную архітэктуру.
• Залаты медаль Амерыканскага інстытута архітэктуры^[en], 1952 — узнагароду прысуджаюць за значны ўклад, які аказаў уплыў на тэорыю і практыку архітэктуры.

Памяць

• 24 мая 1950 года па ініцыятыве Бельгійскага таварыства гарадскіх планіроўшчыкаў і архітэктараў-мадэрністаў (Belgian Society of Town Planners and Modernist Architects) на доме, дзе нарадзіўся Агюст Перэ, усталявана мемарыяльная дошка.
• Мемарыяльная дошка ўсталявана на доме па адрасе 51-55, de la rue Raynouard, дзе архітэктар жыў з 1932 года і да смерці.
• У 1971 годзе ў Парыжы ў гонар Агюста Перэ названа вуліца^[fr].

Зноскі

1. Auguste Perret

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
2. Auguste Perret — ministère de la Culture.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2886420'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q384602'></a>
3. Auguste Perret // Structurae — Ratingen: 1998. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3791'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1061861'></a>
4. http://arch-pavouk.cz/index.php/architekti/1237-perret-auguste Праверана 7 мая 2023.
5. RKDartists Праверана 6 ліпеня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
6. https://gtc.hypotheses.org/2737
7. Elsa Augusta Torgerd Sundling 1902-04-21 — 1964-09-07 Arkitekt, pionjär Праверана 6 снежня 2020.
8. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2002. — С. 366. — 552 с. — ISBN 985-11-0251-2

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13028710'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24038862'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q14271902'></a>
9. Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — Т. 25. — С. 160.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
10. Le Havre, the City Rebuilt by Auguste Perret (англ.)
11. Palais des Soviets de l’URSS, Moscou : concours. 1931 (фр.)
12. Garage automobile, rue de Ponthieu, Paris 8e. 1906—1907 (фр.)
13. Фотаздымак будынка Міністэрства ВМФ (фр.) Архівавана 13 кастрычніка 2017.

Спасылкі

• Фонд Перэ, поўны каталог праектаў (фр.)
• Фатаграфіі пабудоў
• Фатаграфіі пабудоў