Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў (Манькавічы)

Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў — помнік архітэктуры і садова-паркавага мастацтва XVIII—XIX стагодзьдзяў у Манькавічах (цяпер у межах Століна). Знаходзіцца на паўночна-ўсходняй ускраіне места, пры ўтоку ракі Капанцу ў Гарынь. Твор архітэктуры рамантызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў
Памятны камень у парку
Краіна	Беларусь
Вёска	Манькавічы
Каардынаты	51°53′47.83″ пн. ш. 26°52′06.82″ у. д.
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь[1]
Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў на мапе Беларусі Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў
Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў на Вікісховішчы

Комплекс складаўся з палаца, флігеля, гаспадарчых пабудоваў, брамы і парку. Да нашага часу захаваліся гаспадарчыя пабудовы і парк.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Сядзіба Радзівілаў ў Манькавічах пачала фармавацца ў пачатку XVIII ст., калі яна складалася з жылых дамоў — двух панскіх (старога і новага), некалькіх для прыслугі каля ўязной брамы, гаспадарчых пабудоваў і саду. У 2-й палове XVIIII ст. збудавалі дом аканома і дадатковыя гаспадарчыя пабудовы. У 1780-я гады збудавалі драўляны палац.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У пачатку XIX ст. каля палаца збудавалі драўляны флігель пад гонтавым дахам, дом для прыслугі, кухню, конна-валовы млын, 3 гумны з прыбудаванымі ў тарцах сьвірнамі, саладоўню ды іншае. Пры ўезьдзе ў сядзібу паставілі браму. У 1885 годзе з ініцыятывы Марыі Радзівіл вакол палаца заклалі парк. У канцы XIX ст. палац перабудавалі паводле праекту архітэктара Вэнцэля.

Найноўшы час

За часамі Другой сусьветнай вайны палац згарэў. Па вайне ў будынках сядзібы разьмясьціліся краязнаўчы музэй і музычная школа.

Архітэктура

Палац — помнік архітэктуры рамантызму. Гэта быў прастакутны ў пляне будынак пад гонтавым дахам. Галоўны ўваход вылучаўся слупавым ганкам.

Брама — 1-павярховы з мансардамі і цокалем прастакутны ў пляне будынак, накрыты складаным дахам. Дамінантай кампазыцыі была гранёная вежа, завершаная купалам з барабанам і шатром над ім.

Парк

Парк пэйзажнага тыпу плошчай 50 га (цяпер 27,9 га). Захаваўся закладны камень, пастаўлены сынам Марыі Радзівіл Станіславам на ўзьлеску цэнтральнай паляны. Тэраса абмяжоўваецца валам вышынёй да 1,5 м з кветнікамі і дэкаратыўным хмызьняком. Астатняя частка на раўнінным рэльефе. Пры ўезьдзе ў парк з боку Століна стаяў павільён і каваная брама. Расьце больш за 35 відаў дрэваў і кустоўя. У частцы парку, што далучалася да палаца стаў з фантанам і лебедзямі^[2].

Галерэя

• Гістарычныя здымкі
• 
  1916—1917 гг.
• 
  1920-я гг.
• 
  1922—1935 гг.
• 
  1927 г.

• 
  С. Бохніг, 1929 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.

• 
  1920 г
• 
  1930 г.
• 
  1931 г.
• 
  1934 г.

• 
  1935 г.
• 
  1930-я гг.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.

• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.

• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.
• 
  Г. Паддэмбскі, 1936 г.

• 
  1937 г.
• 
  1937 г.
• 
  1937 г.
• 
  1937 г.

• 
  А. Добрскі, люты 1937 г.
• 
  сакавік 1937 г.
• 
  1938 г.
• 
  1938 г.

• 
  1938 г.
• 
  1938 г.
• 
  1938 г.
• 
  1938 г.

• 
  1938 г.
• 
  1938 г.
• 
  1938 г.
• 
  1938 г.

Крыніцы

1. https://heritage.gov.by/catalog/park-mankavichy
2. Будыка Н., Якімовіч Ю. Столінская сядзіба «Манькавічы» // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 461.

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  112Г000661

• Палацава-паркавы комплекс Радзівілаў у Манькавічах, Radzima.org