Міхайла Мінігайла

Міхайла Мінігайла
лац. Michajła Minigajła / Minihajła
	; Герб «Равіч»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	XIV стагодзьдзе
Памёр	па 1413
Бацькі	Гедыгольд;

Міхайла Мінігайла (? — па 1413) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Староста ашмянскі (1387—1399) і віленскі (1393), першы кашталян віленскі (1413). На Гарадзельскай уніі атрымаў герб «Равіч», да гэтага меў іншы герб.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Мінігайла (неадназначнасьць).

Хуткія факты Асабістыя зьвесткі, Нарадзіўся ...

Закрыць

Валодаў маёнткам Дзевянішкамі (тытуляваўся de Dewenyszki) на Ашмяншчыне^[1]. Апроч таго, меў уладаньні каля Салечнікаў.

Імя

Асноўны артыкул: Мінігайла (імя)

Мінігель, Мінгель або Мэнгель (Minigelus^[2], Mingellus^[3], Mengel^[4]) — імя германскага паходжаньня^[5]. Іменная аснова -мін- (-мен-) (імёны ліцьвінаў Мінят, Альмін, Асьміна; германскія імёны Miniatus, Almin, Osminna) паходзіць ад гоцкага minan 'менаваць, памятаць, любіць'^[6], minthi 'памяць'^[7], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'^[8]. Такім парадкам, імя Мінігайла азначае «жвавы думкамі» (тое ж, што і імя Гайлімін)^[9].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Michaele alias Minigal Gedigoldi capitanei de Oschmena (17 лютага 1387 году)^[10]; Michaele alias Mingal Gedigowdi (22 лютага 1387 году)^[11]; Michaele alias Minigal de Oszmena (1 чэрвеня 1387 году)^[12]; Минкгайло изъ Ошмены (1 ліпеня 1388 году^[13], 18 чэрвеня 1389 году^[14]); Минигайло (16 сьнежня 1388 году)^[15]; Michaele alias Minigalone (25 траўня 1391 году)^[16]; Minigalone (2 лютага 1395 году)^[17]; Mynnegal houptman czur Aschmynne^[18], Mynghail, capitaneus in Aschmyna^[19] (12 кастрычніка 1398 году); mit Mynnegeilen (Mynnegeil^[20]; 1400 год)^[21]; Minigaylo Gedigoldi cum fratre germano Swiwilone [Survilone] (18 студзеня 1401 году)^[22]; Myngail (17 жніўня 1404 году)^[23]; Mynygaylo (13 студзеня 1407 году)^[24]; Michaele alias Minigallo de Dewenyszki (20 красавіка 1411 году)^[25]; Michaele alias Minigalo (31 траўня 1412 году)^[26]; cum genelogia Minigail castellani Wilnensis^[27], Mingal [castellanus] Vilnensis^[28], Mynigal castellanum Vilnensem^[29] (2 кастрычніка 1413 году); Myngal^[20].

Біяграфія

Зь літоўскага баярскага роду, сын Гедыгольда. Меў брата Сурвілу.

Упершыню ўпамінаецца ў прывілеі Ягайлы Віленскай катэдры (1387 год). У 1387—1399 гадох быў старостам ашмянскім, у 1393 годзе — старостам віленскім. У 1388 годзе ў Маладэчне выконваў місію замірэньня Ягайлы з князем Дзьмітрыем Альгердавічам, які вярнуўся з Масковіі. У 1413 годзе быў кашталянам віленскім.

Браў удзел у падпісаньні Салінскай умовы (1398 год) паміж Вітаўтам і крыжакамі, у складаньні Віленска-Радамскай уніі (1401 год)^[30]. У дакумэнтах Вітаўта подпіс Мінігайлы стаіць раней за Войцеха Манівіда і Братошу, што сьведчыць пра вялікую вагу сярод тагачаснай арыстакратыі.

Мова і культура

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

Змацаваў дакумэнт Вітаўта для Тэўтонскага ордэну ад 14 кастрычніка 1398 году пячацьцю з лацінскім надпісам^[31]:

…GAILE

Крыніцы

[1]
Мінігайла // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 352.
[2]
Pievi, parrocchie e clero nel Veneto dal X al XV secolo. — Venezia, 1987. P. 87, 452.
[3]
Sensi M. Vita di pietà e vita civile di un altopiano tra Umbria e Marche (secc. XI—XVI). — Roma, 1984. S. 47, 498.
[4]
Andresen K. G. Die altdeutschen Personennamen in ihrer Entwickelung und Erscheinung als heutige Geschlechtenamen. — Mainz, 1873. S. 68.
[5]
Knorr W. Die Familiennamen des Fürstenthums Lübeck. — Entin, 1876. S. 32.
[6]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
[7]
Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 169.
[8]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
[9]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21, 24.
[10]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 6.
[11]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 15.
[12]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 14.
[13]
Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 88.
[14]
Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 103.
[15]
Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 98.
[16]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 35.
[17]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 42.
[18]
Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
[19]
Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 226.
[20]
Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 270.
[21]
Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 97.
[22]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37.
[23]
Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 118.
[24]
Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 258.
[25]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 86.
[26]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 90.
[27]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
[28]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
[29]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 69.
[30]
Мінігайла // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 351.
[31]
Semkowicz W. Braterstwo szlachty polskiej z bojarstwem litewskiem w unii Horodelskiej 1413 roku // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. — Kraków, 1914. S. 411.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак А — Я. — 690 с. — ISBN 978-985-11-0487-7
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: Тэхналогія, 2001. — 216 с. — 500 ас. — ISBN 978-985-458-050-4

[1] [1]
Мінігайла // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 352.

[2] [2]
Pievi, parrocchie e clero nel Veneto dal X al XV secolo. — Venezia, 1987. P. 87, 452.

[3] [3]
Sensi M. Vita di pietà e vita civile di un altopiano tra Umbria e Marche (secc. XI—XVI). — Roma, 1984. S. 47, 498.

[4] [4]
Andresen K. G. Die altdeutschen Personennamen in ihrer Entwickelung und Erscheinung als heutige Geschlechtenamen. — Mainz, 1873. S. 68.

[5] [5]
Knorr W. Die Familiennamen des Fürstenthums Lübeck. — Entin, 1876. S. 32.

[6] [6]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.

[7] [7]
Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 169.

[8] [8]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.

[9] [9]
Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21, 24.

[10] [10]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 6.

[11] [11]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 15.

[12] [12]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 14.

[13] [13]
Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 88.

[14] [14]
Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 103.

[15] [15]
Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 98.

[16] [16]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 35.

[17] [17]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 42.

[18] [18]
Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.

[19] [19]
Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 226.

[Piatrauskas-2014-270-20] [20]
Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 270.

[21] [21]
Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 97.

[22] [22]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37.

[23] [23]
Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 118.

[24] [24]
Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 258.

[25] [25]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 86.

[26] [26]
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 90.

[27] [27]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.

[28] [28]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.

[29] [29]
Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 69.

[30] [30]
Мінігайла // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 351.

[31] [31]
Semkowicz W. Braterstwo szlachty polskiej z bojarstwem litewskiem w unii Horodelskiej 1413 roku // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. — Kraków, 1914. S. 411.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]