Лянкастэрская школа (Гомель)

Лянка́стэрская шко́ла — помнік архітэктуры першай траціны XIX ст. у Гомлі. Знаходзіцца на гістарычнай Прабойнай вуліцы^{[lower-alpha 1]}. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі. Цяпер тут месьціцца абутковае вытворчае аб’яднаньне «Праца».

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Лянкастэрская школа
Лянкастэрская школа
Краіна	Беларусь
Места	Гомель
Каардынаты	52°26′10″ пн. ш. 31°00′30″ у. д.
Архітэктурны стыль	клясыцызм
Аўтар праекту	Іван Дзьячкоў^[d] і Джон Кларк^[d]
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Лянкастэрская школа на мапе Беларусі Лянкастэрская школа
Лянкастэрская школа на Вікісховішчы

Комплекс будынкаў пачатковай школы ў Гомлі збудавалі ў 1818 годзе з ініцыятывы графа Мікалая Румянцава паводле праекту архітэктараў Івана Дзьячкова і Джона Кларка. Выкладаньне вялося паводле сыстэмы ўзаемнага навучаньня, распрацаванай ангельскім пэдагогам Джозэфам Лянкастэрам. Па сьмерці фундатара школа спыніла сваё існаваньне. Пэўны час тут разьмяшчалася ткацкая фабрыка, потым вайсковы шпіталь. У 1840-я гады ў зьвязку з разьмяшчэньнем у Гомлі вайсковага гарнізону комплекс выкарыстоўваўся пад кашары.

Помнік архітэктуры клясыцызму. Гэта 2-павярховы прастакутны ў пляне будынак. Сярэдняя частка галоўнага фасада вылучаецца 8-калённым на два паверхі портыкам іянічнага ордэра, завершаным трыкутным франтонам. Бакавыя часткі галоўнага фасада мелі невялікія рызаліты, сьцены якіх на першым паверсе апрацоўваліся рустам. Вокны першага паверху знаходзіліся ў неглыбокіх нішах з паўцыркульнымі завяршэньнямі. Уваходы з тарцоў будынку падкрэсьліваліся 4-калённымі портыкамі тасканскага ордэра, што падтрымлівалі бальконы. У сярэдняй частцы будынку знаходзіўся вэстыбюль з сходамі на другі паверх. Абапал вэстыбюлю разьмяшчаліся вялікія залі дзеля заняткаў, якія мелі ўсярэдзіне рад калёнаў. Уваходы з тарцоў будынку мелі сенцы з сходамі на другі паверх.

Апроч галоўнага будынку, у комплекс школы ўваходзілі чатыры 2-павярховыя флігелі дзеля настаўнікаў і вучняў (першы паверх мураваны, другі — драўляны), а таксама драўляныя пабудовы лазьні, сьвірана і стайні^[1].